Devletin Alevi-Bektaşi raporu: Kimlere sunuldu, hangi öneriler var

Cumhurbaşkanlığı Toplumsal ve Gençlik Politikaları Kurulu Üyesi ve tıpkı vakitte Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı Kurucu Lideri Dr. Ali Arif Özzeybek’in gazeteci Mehmet Çek ile birlikte hazırladığı 20 sayfalık raporu, Nefes gazetesi muharriri Aytunç Erkin, “Devletin Alevi-Bektaşi raporu” başlığıyla köşesine taşıdı.

Rapordan çarpıcı kısımlar şöyle:

Kamuda Ayrımcılıkla Mücadele: Alevi vatandaşların kamu kurumlarında ve kamusal alanlarda kimlik farklılıklarından dolayı maruz kaldığı ayrımcılıkların engellenmesine ait çalışmalar yapılmalıdır.

Dini İbadet Özgürlüğü: Alevilerin cemevlerinde inançlarını tatbik etme ve dini inançlarını özgürce yaşama hakları anayasada açıkça teminat altına alınmalıdır.

Eğitimde Eşitlik: Alevi inanç ve geleneklerine saygılı bir müfredat, eğitim sistemine eklenmeli ve müfredatta Alevilik ile ilgili toplumun her kesitini aydınlatıcı içeriklere yer verilmelidir.

Nefret Suçları: Alevilere yönelik sistematik nefret söylemi ve ayrımcılık kesin ve net bir şumulde kabahat kapsamına alınmalı ve bu tıp kabahatlere karşı caydırıcılığı yüksek cezalar öngörülmelidir.”

ÖZGÜR ÖZEL REDDETTİ

“Milli Birlik ve Beraberlik Çalışması/Alevi-Bektaşi Toplumunun Problemlerini Çözmeye Yönelik Gerekli Adımlar Tahlil Teklifleri ve Uygulama Planı” olan raporla ilgili Aytunç Erkin şunları yazdı:

“Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım” diye başlayan rapor Arif Özzeybek tarafından MHP önder Devlet Bahçeli’ye, DEM Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan’a ve AKP Genel Lider Vekili Efkan Ala’ya sunuldu. CHP lideri Özgür Özel’inse randevuya olumsuz cevap verdiği belirtildi. (Bu farklı bir yazı konusu)

Raporun “Kamuda Ayrımcılıkla Mücadele” kısmı değerli. Zira; yıllardır tartışılır ve sorulur: Neden devlet takımlarında, bürokraside Alevi/Bektaşi inancına sahip isimler ya yok ya da çok az? Raporun çıkış noktalarından birisinin de bu soru olduğunu düşünüyorum.

Raporla ilgili görüştüğüm Mehmet Çek de şunları kaydetti: “Şimdiye kadar Alevi temsil alanlarınca her ne kadar cemevlerinin ibadethaneden sayılması, statü kazandırılması üzere sıkıntılar seslendirilse de bizim yaptığımız saha araştırmaları, Alevi toplum için öncelikli değer arz eden hususun kamuda Alevilere yönelik ayrımcılık olduğunu gördüm. Aslında Sayın Devlet Bahçeli de ‘İşte cumhurbaşkanımızın bir yardımcısı Kürt biri de Alevi olsun ne olur? Açalım kapıları, artık aşalım bunları’ derken buraya vurgu yaptığını düşünüyorum.”

Devlet Bahçeli-Ali Arif Özzeybek

ALEVİ-BEKTAŞİ İNANÇ BAŞKANLIĞI

Raporun “Temel Tahlil Önerilerimiz” başlıklı kısmında iki unsur var.

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının ismi değiştirilerek Alevi-Bektaşi İnanç Başkanlığı ismi altında direkt Cumhurbaşkanlığına bağlı bir Başkanlık olarak yapılandırılmalıdır. Motamot Diyanet İşleri Başkanlığımız üzere Alevi-Bektaşi İnanç Başkanlığı da direkt Cumhurbaşkanlığımıza bağlanırken Anayasal teminat altına alınmalıdır. Alevi-Bektaşi İnanç Başkanlığı, cemevleriyle ilgili iş ve süreçleri yürütmek için kurulmuş özerk bütçeli bir kamu hukuksal kişiliğidir. Başkanlık vazife alanına giren mevzularda ve yasal hudutlar ç̧erçevesinde kamu sistemi ve kamu yaran prensiplerine uygun düzenleyici süreçler yapma yetkisine sahiptir. Başkanlık, Lider dahil yedi üyeden oluşur. Lider ve üyeler 5 yıllığına Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Vazife mühleti biten üyeler bir kere daha atanabilir. Başkanlığın teşkilatı, misyon, yetki, sorumluluğu ve çalışma asılları kanunla düzenlenir.

Mehmet Çek

CEMEVLERİNİN STATÜSÜ

İbadethaneler konusu ayrımcılığa ve tartışmalara açık bir potansiyele sahiptir. Mescitlerin İslam dinine mensup tüm inananların (Sünni, Alevi, Şii vs.) ortak mabedi sayılması istikametindeki anlayış ile Alevi inancı mensuplarının, cemevlerinin de müstakilen ibadethane, inanç merkezi sayılması istikametindeki talepleri yapan ve yaratıcı bir yaklaşımla ele alınarak toplumun sivil iradesi aslına dayalı tahlile kavuşturulmalıdır. Bu manada uygulamaya konulabilecek tahlil tekliflerinden birisi, hukukî düzlemde 3194 sayılı İmar Kanunu’nda ibadethane ibaresinin yanına cemevi ibaresinin eklenmesidir. Mescitler ortak ibadethaneler olarak ibadethane statülerini korurlarken cemevleri de başka bir ibadethane olarak yer almalıdır. Böylelikle bahis siyasi istismar problemi de edilmekten çıkarılarak ortak bir tahlile kavuşmuş olacaktır.

“MADIMAK OTELİ, İNSAN HAKLARI MÜZESİNE DÖNÜŞTÜRÜLMELİ”

Yine raporun teklifler kısmındaki birtakım hususlar dikkat cazibeli.

Örneğin;

Ayrımcılığın Önlenmesi Yasası çıkarılmalı ve yasalar karşısında eşitlik pozisyonu güçlendirilmelidir.

Kamuda Alevilere yönelik ayrımcılığın sonlanabilmesi için, Alevi-Bektaşi toplumuna mensup liyakatlı insanların kamuda yönetici konumlarına getirilmesi ve istihdam siyasetinde eşitliğin güçlendirilmesi ismine ise kamuya işçi alımlarında Alevi-Bektaşi gençlerin de yer almasına itina gösterilmelidir.

Madımak Oteli bir İnsan Hakları Müzesine dönüştürülmelidir.

10 Muharrem (Aşure) günü resmi tatil ilan edilmelidir.

Mülki Yönetim Amirlerinin eğitim programına Alevi-Bektaşi inancının temel özelliklerini bahis edinen bir eğitim modülü eklenmelidir. Hali hazırda Alevilerin ağır yaşadığı, cemevlerinin bulunduğu bölgelerde misyon yapan ve bir sonraki atamasında misyon yapacak olan Mülki Yönetim Amirlerinin, Emniyet Müdürlerinin ve Jandarma Kumandanlarının Alevi-Bektaşi inancına yönelik bir eğitime tabi tutulması sağlanmalıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı müfredatında, Seçmeli Alevilik Derslerine yer verilmelidir.

İlahiyat Eğitimi: DKAB öğretmenlerini de yetiştiren İlahiyat Fakülteleri ile İslami İlimler Fakültelerinin ders programları gözden geçirilmeli, bu fakültelerde okutulan derslere Alevilik-Bektaşilik dersi eklenmelidir.

Alevi Enstitüleri: Alevilik-Bektaşilikle ilgili faaliyet gösteren enstitü ve araştırma merkezlerine disiplinler ortası bir anlayışla nitelikli yeni akademik takımların tahsis edilmesi gerekmektedir.

Bilimsel Çalışma: Alevilik-Bektaşilik kütüphanesi, ocak bazlı toplumsal tarih çalışması ile dedelerle yürütülecek kelamlı tarih çalışmaları Alevilikle ilgili bilimsel literatürü derinleştirecektir. Alevilik çalışmalarının TÜBİTAK, YÖK ve BAP proje destekleme sürecine ve YÖK doktora burslarına eklenmesi yerinde olacaktır.

Alevi Lisesi: Hacı Bektaşi Veli Proje Lisesinin kuruluş̧ hedefine uygun bir biçimde faaliyet göstermesi ve (veya) Alevilik-Dedelik eğitimi verecek yeni liselerin kurulması için adım atılmalıdır.