Çöpten savaş planları çıktı
Oretta Kanady, 1970’lerde Kaliforniya, San Bernardino’daki Norton Hava Kuvvetleri Üssü’nde çalışırken çöp kutusunda eski bir uçuş günlüğü fark etti. Ne olduğunu bilmiyordu ancak amirlerine günlüğü saklayıp saklayamayacağını sordu. Üstleri de “evet” dedi.
Eve döndüğünde, kitabı ergenlik çağındaki oğlu Michael William Bonds’a verdi. O da kitabı hiç yakından incelemedi lakin sakladı. Şu anda 65 yaşında olan Bonds, Washington Post gazetesine, günlüğü o vakitten beri tuttuğunu belirtti.
PEARL HARBOUR GÜNLÜĞÜ
Günlüğün, Hawaii’deki Pearl Harbor deniz üssüne ilişkin olduğu ortaya çıktı. Yarım asır sonra, Ulusal Arşivler, 7 Aralık 1941’deki hücumun öncesine, sırasına ve sonrasına ilişkin kayıtları içeren metni yine ele geçirdi. Ulusal Arşivler’den yapılan açıklamaya nazaran, 500 sayfadan fazla olan seyir defterinde “Avrupa’da savaşın şiddetlendiği lakin Amerika Birleşik Devletleri’nin savaşa girmesinden evvel Mart 1941’den Haziran 1942’deki Midway Muharebesi’ne kadar nizamlı, el yazısıyla yazılmış kayıtlar” yer alıyor.
NİŞANLISI FARKETTİ
Kitabı birinci Bonds’un nişanlısı Tracylyn Sharrit fark etti. Doldurulan her sayfanın üst kısmında “Pearl Harbor” yahut “Pearl Harbor, TH” (Hawaii Bölgesi’nin kısaltması) yazan bir damga vardı. Seyir defterinde, barometrik basınç, hava sıcaklığı, su sıcaklığı, rüzgar tarafı, rüzgar şiddeti ve hava durumu her dört saatte bir kaydedilirken, her gün gelip giden gemilerin isimleri de yer alıyordu. Ayrıyeten, her sayfanın altında “açıklamalar” başlıklı bir kısım de bulunuyordu.
SALDIRI SAATLERİ NOT EDİLMİŞ
6 ve 7 Aralık 1941’de, “açıklamalar” kısmında şu notlar yer alıyordu: “06:57’de bilinmeyen bir denizaltı (Japon) hücuma uğradı batırıldı. 07:55’te Japon uçakları ve denizaltıları Pearl Harbor’a ve Oahu’daki başka askeri ve deniz maksatlarına saldırdı.” Bu satırları gören Sharrit şaşkına uğramıştı. Çift, Pasadena, Kaliforniya’daki Whitmore Rare Books (Nadir birinci baskılar ve ihtimamla üretilmiş kitaplardan oluşan harika bir envantere sahip olan kitapçı) uzmanlarıyla bağlantıya geçti.
Şirketin kurucusu Dan Whitmore, keşfi birinci duyuran Washington Post’a , “Birisi size ulaşıp ‘Hey, Pearl Harbor akınları sırasındaki istasyon kayıt defterini aldık’ dediğinde kulaklarınız dikiliyor” diyor. “Bu değerli bir kültürel nesne.”
Whitmore, kitabın bedelinin ne kadar olduğundan emin değildi, lakin çok fazla olabileceğini, hatta altı haneli bir sayı olabileceğini kestirim ediyordu. Lakin bir sorun vardı: Kitabın hâlâ devlet malı olarak kabul edilebileceğinden endişeleniyordu.
Whitmore, Ulusal Arşivler ile irtibata geçtiğinde, varsayımlarının yanlışsız olduğunu öğrendi. Ulusal Arşivler’den özel bir casus Kaliforniya’ya uçtu ve çift, keşiflerini teslim etti.
UTANÇ TARİHİNİ ANLATAN SEÇKİN BELGE
Arşivlerin kıdemli danışmanlarından Jim Byron, açıklamasında, “Bu özel eser, ‘utançla anılacak tarihin’ kıssasını anlatmaya yardımcı olan, günümüze ulaşan az sayıdaki kayıttan biri” diyor. Dijitalleştirilmiş sayfalar ve 6-14 Aralık 1941 tarihleri ortasındaki kayıtların daktilo edilmiş transkriptleri, arşivin ağ sayfasında bulunabilir.
192 BİN SAYFA AÇILMIŞTI
II. Dünya Savaşı’ndan kalma donanma seyir defterleri, son yıllarda araştırmacılar için hayati bir kaynak olmuştur. Ulusal Arşivler, 2017 yılında 192 bin 500 sayfalık bir ABD donanma kaydının kapalılığını kaldırdı. Bunların birden fazla, 1940’larda Pearl Harbor’da misyonlu denizciler tarafından yazılmıştı. 2023 yılında binlerce istekli, araştırmacıların dataları dijitalleştirmesine yardımcı oldu ve bu da bilim insanlarının savaş yıllarındaki iklim hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oldu.
