CHP kongreleri iptal edilince akıllara 2017 referandumu geldi: Olağandışı örüntüler bulundu

İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi, CHP 38. Olağan İstanbul Vilayet Kongresi’nde seçilen lider ve idarenin misyondan uzaklaştırılmalarına, Vilayet Başkanlığına geçici yönetim kurulu atanmasına karar verdi.

8 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirilen CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı Vilayet Kongresi’nin yetkisizlik ve usulsüzlük nedeniyle kararsız kaldığı belirtildi.

İlgili mahkeme kararı münasebet gösterilerek, CHP’nin önümüzdeki günlerde yapılması planlanan Ataşehir, Sarıyer ve Esenyurt ilçe kongreleri de iptal edildi.

ŞAMİL TAYYAR: 2017 REFERANDUMUNUN MÜHÜRSÜZ OY KARARI KALDIRILIRSA NE OLUR

İki yıl evvel yapılan bir seçimin mahkeme kararıyla iptal edilerek misyondaki isimlere el çektirilmesi, akıllara 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumunu getirdi. O denli ki, AKP’li Şamil Tayyar, 2017 referandumunu hatırlatarak, “Eğer, sulh hukuk mahkemesi üzerinden seçim hukuku oluşturulur, hukuk güvenliği müdafaasız hale getirilirse, her seçim kararı tehdide maruz kalabilir. Misal, 2017 referandumundaki sandıklar açılmadan mühürsüz oyların geçerli sayılmasına ilişkin seçim kurulu kararı, yarın bir sulh hukuk mahkemesince kaldırılırsa, ne olur? Yahut kıran kırana geçen bir belediye yahut milletvekilliği seçiminde yıllar sonra misal bir durumun yaşanmayacağını kim garanti edebilir? Ayrıyeten siyasi açıdan da yaşananların Cumhur İttifakına hiçbir yararı yoktur” diye konuştu.

DERVİŞOĞLU DA TIPKI NOKTAYA DİKKATİ ÇEKTİ

CHP Genel Merkezi’nde Özgür Özel ile görüşen İYİ Parti Genel Lideri Müsavat Dervişoğlu, yaptığı açıklamada, 2017 referandumu ve sonrasındaki seçimlerin bile mahkeme kararlarıyla tartışmalı hale gelebileceğini söyledi.

Dervişoğlu, “Özellikle 2017 referandumuyla alakalı olarak yaşanmış olaylarla ilgili şayet bir asliye hukuk mahkemesi karar verirse Türkiye’deki sistem değişikliği, ondan sonra yapılan 2018 seçimleri, ondan sonraki 2023 seçimleri bile tartışma konusu olabiliyor” dedi.

2018’DEKİ ARAŞTIRMA: OLAĞANDIŞI ÖRÜNTÜLER BULUNDU

Akademisyen Kemal Büyükyüksel ise 2018’de çıkan kapsamlı bir akademik çalışmayı X hesabından paylaştı. Buna nazaran, 2017 referandumunu sandık bazında tahlil edildi. Sandıkların yüzde 11’inde olağandışı örüntüler bulundu. Araştırmacılara nazaran yüksek iştirak ve “evet” oyları birlikte şişti. Anomaliler ayıklandığında sonucun “hayır” lehine döndüğünü buldu.

“BALLOT STUFFING” VE “VOTER RIGGING”

Büyükyüksel’in paylaşımı şöyle:

“Araştırmacılar election forensics tekniğiyle sistematik bir tahlil yapmışlar. Sandık bazında iştirak oranı ile evet oylarının münasebetini incelemişler. Olağan kaidelerde beklenmeyecek anomaliler, bilhassa küçük sandıklarda ağırlaşmış, ‘ballot stuffing’ (Editör notu: Türkçede oy kutusuna fazladan oy atma ya da oy doldurma olarak tabir edilir. Bir seçim hilesi türü) ve ‘voter rigging’ (Editör notu: Seçim manipülasyonu) izleri.

Araştırmacılara nazaran bu fazladan oy ekleme yahut seçmen baskısına işaret ediyor. Nüfusu az kırsal bölgelerde hem iştirak apansız yükselmiş hem evet oyları olağandışı artmış. Araştırmacılar tarafından bu örüntü istatistiksel olarak tesadüfle açıklanamayacak kadar güçlü bulunmuş.

“ULUSLARARASI LİTERATÜRE GİRDİ”

Çalışma, tesadüf yahut doğal varyans ihtimalini zayıf buluyor. Araştırmacılar, YSK’nın kanuna karşıt olarak verdiği “mühürsüz oy” kararıyla da birlikte düşününce, 2017 Referandumu sonuçlarıyla ilgili en mantıklı açıklamanın sistematik usulsüzlük ve oy şişirme olduğunu belirtiyor.

Bu makale, PLOS One üzere hakemli bir mecmuada yayımlandığı için memleketler arası literatüre girdi. Bundan ötürü akademik etraflarda Türkiye örneği seçimlerde usulsüzlüğün istatistiksel metotlarla kanıtlandığı en kritik olaylardan biri olarak gösteriliyor.”