Birleşmiş Milletler Raporu: Suriye’de büyük Alevi kıyımı yaşandı… İki bine yakın ölüm… 40 bin göç
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Suriye Soruşturma Komitesi, mart ayında Suriye’nin bilhassa Alevi nüfusunun ağır olduğu Lazkiye, Tartus, Humus ve Hama bölgelerinde gerçekleşen katliamları inceledi. Kurulun 200’den fazla şahitle yaptığı görüşmeler sonucunda hazırlanan 66 sayfalık raporda bölgede iki bine yakın kişinin öldürüldüğü, 40 bin kişinin de göç ettiği bilgisi yer aldı.
Söz konusu raporu köşesine taşıyan Üniversal muharriri Fatih Polat “BM’nin Alevi Katliamı Raporu ve ‘kötülüğün sıradanlığı” başlıklı yazısında şunları kaydetti:
“Suriye’de HTŞ’nin idaresinde, Alevi nüfusunun ağır olduğu bölgelerde mart ayında yaşanan katliamlara ait Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan rapor hem savaş cürmü tespiti yapıyor hem de Şara idaresini faillik zincirinin ortasından çekip çıkarıyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Suriye Soruşturma Kurulu, alanda 200’den fazla görüşme yaptıklarını belirtiyor ve Alevileri gaye alan şiddet olaylarının yaygın ve sistematik olduğunu saptıyor. Rapor, bin 700’den fazla kişinin öldürüldüğünü aktarıyor.
… 6 Mart’ta Lazkiye’deki birinci kapsamlı atağa Suriye Ulusal Ordusu’na (SMO) bağlı Sultan Süleyman Şah Tugayı, Sultan Murat Tümeni, Hamza Tümeni ve HTŞ’ye bağlı Osman Tugayı ile Muaviye Tugayı birlikleri katıldığı lisana getiriliyor:
“İhlallerin argüman edilen failleri ortasında, kimileri İdlib, Humus, Hama, Dera’dan, Lazkiye’deki Sünni nüfuslu mahallelerden Suriye lehçeleriyle konuşan, kimliği şimdi belirlenemeyen silahlı şahıslar yer alırken, başkalarının yabancı savaşçılar olduğu anlaşılıyor. Ayrıyeten, eski SNA Sultan Süleyman Şah Tugayı, eski SNA El Hamza Tümeni, Sultan Murad Tugayı, Ahrar el Şam ve eski HTS tugaylarının yanı sıra Savunma Bakanlığı’na bağlı öbür kümelerin bilinen üyeleri de bulunuyor ve bunların kimileri kimliklerini belirten rastgele bir işaret olmadan askeri kıyafetler giyiyordu.”
Rapordan öteki kimi notlar şöyle:
“Kurbanların birçok, çalınan birinci eşyanın cep telefonları olduğunu bildirmiştir. Konutlar arka arda yağmalanmış ve ‘yağmalanacak hiçbir şey kalmayana’ kadar, birden fazla silahlı adam kümesi birbiri arkasına gelmiştir. Meskenler ve dükkanlar hasar görmüş ve kimi durumlarda ateşe verilmiş yahut yok edilmiştir.”
“Ülke genelindeki nüfus müdürlüklerinin, evvelki Suriye hükümetinin devrilmesinden bu yana doğum ve mevt evrakı vermeyi bıraktığı bildirilmiştir. Daha fazla gecikme, mümkün hesap verebilirlik ve tazminat yollarını engelleme riski taşımaktadır.”
“Aileler, öldürülen sevdiklerinin cesetlerini 4 gün boyunca konutlarında tutmak zorunda kaldılar. Öteki durumlarda ise cesetler sokaklarda bırakıldı ve lakin birkaç gün sonra toplanıp toplu mezarlara gömüldü.”
“Binlerce kişi memleketlerinden ve köylerinden yakınlardaki dağlara yahut komşu Lübnan’a kaçtı. Mart ve Mayıs 2025 ortasında 40.000’den fazla kişi Lübnan’a kaçtı. Öbürleri Rusya’nın Hmeymim Hava Üssüne kaçtı. Rusya, 13 Mart’ta 8.000 ila 9.000 yerinden edilmiş Alevi’ye barınak sağladığını doğruladı ve Suriye başkanlarını “kan dökülmesini durdurmaya” çağırdı.”
Rapor, bu türlü bir dizi savaş kabahatine yer verdikten sonra, Şara’yı politik sorumluluktan kurtaran şu tespite yer veriyor: “Geçici hükümet güçlerinin üyeleri ve onlarla birlikte yahut yakınlarında faaliyet gösteren özel şahıslarla ilgili olarak, cinayetler ve öteki hareketler çok sayıda ve yaygın yerlerde sistematik bir halde gerçekleştirilmiş olsa da komite bu çeşit hücumları gerçekleştirmek için bir hükümet siyaseti yahut planı olduğuna dair rastgele bir ispat bulamadı.”
Bu noktada, 20. yüzyılın kıymetli filozoflardan Hannah Arendt’in ‘Kötülüğün sıradanlığı’ ismiyle kitaplaştırdığı tanıklığını hatırlamak manalı olabilir. Nazi Almanya’sında Musevilerin mevt kamplarına sevk işlerini organize eden SS subayı iken 1960’ta Arjantin’de İsrail bilinmeyen servisi tarafından kaçırılıp yargılanmak üzere İsrail’e götürülen Adolf Eichmann’ın Kudüs’teki davasını Newyorker Gazetesi ismine Hannah Arendt izler.
Eichmann, suçlamalar karşısında, “Geçmişte yaptıklarımız bugün içinde bulunduğumuz pozisyondan baktığımızda cürüm sayılıyor; o vakit devlet misyonuydu, Hitler’in her buyruğu kanundu.” der. Yönetici değil, kurban olduğunu argüman eder. Arendt, Eichmann ve onunla birlikte onlarcasının, evvelce de artık de dehşet verici biçimde olağan olduğuna dikkat çekerek, bu olağanlığı “kötülüğün sıradanlığı” olarak tanımlar.
Suriye’de o savaş kabahatlerini gerçekleşen üniformalılar da, muhtemelen hareketlerini emsal biçimde açıklayacaklardır. Daha da vahimi, “Bu geçiş devri adaleti meselelerini halletmelisin” demeye getirerek Şara’yı kollayan BM yetkililerinde temsili bulan berbatlığın sıradanlığıdır. BM’nin hakim güçlerinin Suriye’de Şara’yı o koltuğa oturtan güçler olduğunu unutmamak gerekir.”
