Beyaz Saray hedefini açıkladı: Ahtapot kartellere Meksika’da operasyon
Uyuşturucu kartelleriyle bilinen Meksika’daki tehdit ögesi oluşturan kümeleri, ABD’nin hudut ötesi harekat ile durdurmaya yönelik teşebbüslerini ve tek tek hangi kartellerin faal olduğunu Ceyhun Bozkurt, worldofturkiye.com’daki “Trump’ın Amacındaki Karteller ve Cürüm Dosyaları” başlıklı yazısında ele aldı:
“ABD Başkanı Donald Trump, Meksika’yı işgal etmeyi yahut bu ülkeye askeri harekat yapmayı mı planlıyor?
Bu soru uzun müddettir alttan alta konuşuluyor.
Birincisi, işgal denilen şey kolay değil. Lakin askeri harekat mümkün. Bu konuda ABD’nin yeni başkanı kararlı gözüküyor. Her fırsatta kartelleri terör örgütü olarak nitelendireceğini açıklayan ABD Başkanı, görevdeki ilk gününde ülkenin güney hududunda ulusal acil durum ilan eden kararnameyi imzaladı.
Amerikan kamuoyu da Meksika ile gerilen bağlantıları yakından takip ediyor ve kartellerin büyük tehdit oluşturduğu, kartellere sert müdahale edilmesi gerektiği konusunda hemfikir.
Meksika’nın yakın tarihi, kartellerin tarihi olarak da isimlendiriliyor. Meksika’daki birinci büyük kartel, temel olarak Pablo Escobar’ın Kolombiya’da üretilen kokainini dağıtan Guadalajara Karteli’ydi.
Birincil rolleri Kolombiya kokaininin taşınması olsa da, Guadalajara Karteli Meksika’daki esrar ve eroin üretimini de denetliyordu. Kolombiya’daki uyuşturucu baronlarına yönelik Amerikan baskıları Meksika’yı kaçakçılık için daha ülkü bir rota haline getirdiğinde kıymetleri ve kârlılıkları arttı. Bu kartel 1987’ye kadar varlığını sürdürdü, lakin dağılmasının kesin tarihi hala belirsizliğini koruyor…”
“Amerika’nın Kolombiyalı kartellere karşı harekete geçmesi, Guadalajara Karteli’nin üst seviye başkanlarının yakalanması ve “uyuşturucuyla savaş”ın dayatılması, Guadalajara’nın Sinaloa, Tijuana ve Juarez örgütleri de dahil olmak üzere daha küçük kartellere bölünmesine neden oldu.
ABD’de başta uyuşturucu olmak üzere çok sayıda cürmün merkezinde yer alan karteller içinde en büyüğü Guadalajara’nın bölünmesiyle ortaya çıkan Sinaloa Karteli. Uzunca bir mühlet Joaquín “El Chapo” Guzmán tarafından yönetilen Sinaloa, Meksika’nın en eski ve en güçlü uyuşturucu kaçakçılığı kümelerinden biri. Meksika hükümeti ve kamu kurumlarında kıymetli bir tesire sahip olduğu ileri sürülen bu kartel Fentanil kaçakçılığına ek olarak, gasp, göçmen kaçakçılığı, petrol ve mineral hırsızlığı, fuhuş ve silah ticaretiyle uğraşmakta. Meksika eyaletlerinin neredeyse yarısında (özellikle kuzeybatıdaki Pasifik kıyısındaki ve ülkenin güney ve kuzey sonlarına yakın olanlar) kaleleri olan bu kartelin kırk yedi ülkede de kabahat operasyonları bulunuyor. Meksika yetkilileri, 2017 yılında Guzmán’ı Amerika Birleşik Devletleri’ne iade etti. Guzmán uyuşturucuyla ilgili birden fazla kabahatten ötürü ömür uzunluğu mahpus cezasına çarptırıldı. Biden devrinde, Sinaloa’nın bir düzineden fazla üyesine ve Meksika merkezli birkaç bağlı şirkete yaptırım uygulandı.
Sinaloa, Amerika Birleşik Devletleri’nin her yerinde ve ABD’nin güney hududunun birçoklarında yer almaktadır. Arizona, New Mexico ve Kaliforniya’daki uyuşturucu kaçakçılığı koridorlarının birçoklarını denetim ederler ve bilhassa Arizona-Meksika hududunda baskın bir varlık gösterirler…”
“Bir başka tehlikeli kartel, Jalisco Yeni Jenerasyon Karteli (CJNG). Jalisco, 2010 yılında Sinaloa’dan ayrıldı ve ülkenin üçte ikisinde faaliyet gösteren Meksika’nın en süratli büyüyen kartelleri ortasında yer alıyor. Ayrıyeten otuzdan fazla ülkede ve elli ABD eyaletinin hepsinde faaliyet gösteriyor. Sinaloa üzere CJNG de kokain, metamfetamin ve öteki birkaç uyuşturucunun yanı sıra ABD’ye fentanil gönderen en büyük üreticilerden ve kaçakçılardan biri. Ayrıyeten yakıt hırsızlığı, gasp ve göçmen kaçakçılığıyla da uğraşıyor. Kümenin başarısı, global uyuşturucu tedarik zincirine daha fazla erişim sağlamasına imkan tanıyan birkaç Meksika limanı üzerindeki denetimine bağlı.
Jalisco, Kaliforniya’daki birçok kaçakçılık koridorunda yer alıyor. Ayrıyeten burada büyük Kaliforniya kentlerindeki hatalı kaçak göçmen çetelerinin ana dağıtımcısı olarak faaliyet yürütmekte…”
ABD’YE TEHDİT KARTELLER
ABD için tehdit olarak görülen öteki karteller şunlar:
Beltrán-Leyva Örgütü (BLO): Küme, Beltrán-Leyva kardeşlerin 2008’de Sinaloa’dan ayrılmasıyla oluştu. O tarihten itibaren, dört kardeş de ya tutuklandı ya da öldürüldü. Lakin kardeşlerin sadık yandaşları Meksika genelinde faaliyet göstermeye devam ediyor. Örgütün ayrılıkçı kümeleri daha özerk ve güçlü hale geldi ve Jalisco, Juárez ve Los Zetas ile bağlarını sürdürdü.
BLO’nun çok sayıda kartel ile kontağı olması nedeniyle faaliyetleri ABD-Meksika hududunun her tarafına yayılmış olup, kokain, eroin, fentanil, metamfetamin ve esrarı Phoenix, Los Angeles ve Chicago’daki dağıtım merkezlerine kaçırmakta.
LOS ZETAS: MEKSİKA’NIN BÜYÜK KISMINDA HAKİMİYET
aşlangıçta Körfez Karteli için yarı askeri bir uygulama kolu olan Los Zetas, 2007’de DEA tarafından ülkenin cinsinin en “teknolojik olarak gelişmiş, sofistike ve şiddet yanlısı” kümesi olarak seçildi. Küme, 2010’da Körfez Karteli’nden ayrıldı ve orta, doğu ve güney Meksika’nın büyük kesitlerinde hakimiyet kurdu. Lakin son yıllarda gücünü kaybetti ve rakip kanatlara bölündü.
Zetas, bilhassa de Cartel del Noreste, Teksas sonundaki rotaları denetim etmeye devam ediyor ve Dallas ve New Orleans’taki merkezlerine metamfetamin, kokain, eroin ve fentanil sokuyor.
GUERROS UNIDOS (GU): TOPRAK ÇABASINDA GÜÇ KAYBETTİ
Güneybatı Meksika’da bulunan Guerreros Unidos (United Warriors), 2009’da Beltrán-Leyva Örgütü’nden ayrıldı ve eroin ticaretine dahil oldu. Kümenin, uyuşturucu sevkiyatlarını Amerika Birleşik Devletleri’ne ve Amerika Birleşik Devletleri’nden taşımak için birebir ulaşım ağlarını kullanarak CJNG ile bir paydaşlığı olduğu bilinmektedir.
Körfez Karteli: Merkez kuvvet üssü, Jalisco Yeni Jenerasyon Karteli üyeleriyle çalıştığı düşünülen kuzeydoğudaki Tamaulipas eyaletindedir. Lakin Körfez kıyısındaki öteki birkaç eyalette de operasyonları olduğu bildirilmektedir. Geçtiğimiz on yılda, küme çeşitli fraksiyonlara bölündü ve Los Zetas ile toprak uğraşı verirken gücünü azalttı.
Körfez karteli, temel olarak Teksas’ın güneydoğu hududundaki, bilhassa Rio Grande Vadisi boyunca uzanan bölgelerdeki kaçakçılık koridorlarında yer alıyor.
JUAREZ KARTELİ: NEW MEXICO’YU SARDI
Sinaloa’nın uzun müddettir rakibi olan Juárez, kalesini New Mexico ve Texas sonunun karşısında, kuzey-orta Chihuahua eyaletinde kurmuştur. Grup, lideri Vicente Carrillo Fuentes’i tutuklandığı 2014’ten beri değerli ölçüde güç kaybetti. Son yıllarda, birkaç fraksiyona bölündü.
Juarez, Teksas’ın güneybatı sonundaki ve New Mexico’nun büyük kısmındaki kaçakçılık koridorlarında faaliyet yürütüyor. Amerika Birleşik Devletleri içindeki birincil dağıtım merkezleri ortasında El Paso, Denver ve Chicago bulunuyor.
La Familia Michoacána (LFM): 1980’lerde kurulan LFM’nin merkezi batı Meksika’nın Michoacán eyaletindedir. 2009’da dönemin ABD Başkanı Barack Obama, grubun üyelerini “önemli yabancı uyuşturucu kaçakçıları” olarak nitelendirdi ve onlara Yabancı Uyuşturucu Elebaşı Tanımlama Yasası kapsamında mali yaptırımlar uyguladı. Küme son yıllarda zayıflamış ve parçalanmış olsa da kimi uzmanlar kümenin tekrar canlandığını söylüyor.
LOS ROJOS: 40 ÖĞRENCİNİN KAYBIYLA İLİŞKİLİ
Beltrán-Leyva Örgütü’nün bir öteki ayrılıkçı kümesi olan Los Rojos, temel olarak Meksika’nın orta ve güneybatı kısımlarında faaliyet gösteriyor ve büyük ölçüde kaçırma ve gaspın yanı sıra kokain ve eroin üzere uyuşturucuların kaçakçılığına güveniyor. Önderlerinden birkaçı 2019 ve 2020 yılları ortasında tutuklanmış olsa da küme etkinliğini sürdürüyor ve Guerreros Unidos ile birlikte 2014 yılında Guerrero eyaletindeki bir üniversiteden kırk üç öğrencinin kaybolması ve öldürülmesiyle ilişkilendirildi.
Bu kartellerin kabahat evrakı epeyce kabarık. Meksika idaresinin kartellere savaş ilan ettiği 2006’dan bu yana 431.000’den fazla kişi, kartellerin hücumları ve çatışmalarda hayatını kaybetti.
Karteller, insan kaçakçılığında da önemli bir güç haline geldi. Kartellerin üzerinden her yıl kaçak olarak yaklaşık 1 milyon insanın ABD’ye kaçak giriş yaptığı lisana getiriliyor. Amerikan raporlarına, 2018 yılında 500 milyon dolar olan insan kaçakçılığı gelirinin 2022 yılının ortasında 13 milyar dolara çıktığı yansıdı. Dört yılda erkek, bayan ve çocuk ticaretinden elde edilen gelirin yüzde 2 bin 500 üzere bir oranda artış göstermesi Amerikan kamuoyunda kaygı oluşturuyor.
Özetle, Trump’ın Meksika’ya açacağı savaşta, Cumhuriyetçi olsun Demokrat olsun büyük bir çoğunluğun dayanağını alacağı öngörülüyor diyebiliriz.
