Beş binden fazla istihdam: ‘Geleceğe Miras’ projesi

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 2023’te Efes’te başlatılan ve kısa müddette 251 hafriyat alanına yayılan “Geleceğe Miras” projesinin Aspendos Antik Kenti’ndeki uygulamalarında ulaşılan son durumu kamuoyuyla paylaştı.

Konuşmasında projenin sırf bir arkeolojik hafriyat uygulaması olmadığının altını çizen Ersoy, “Geleceğe Miras; onarım ve konservasyondan gece müzeciliğine, karşılama merkezlerinden ziyaretçi yol ve güzergahlarına, teşhir ve tanzimden inşa ve ihya çalışmalarına uzanan bir tarihi ayağa kaldırma, hayata dahil etme ve geleceğe taşıma vizyonunun ismidir.” dedi.

Bakan Ersoy, projeyle birlikte Aspendos’ta kazıların büyük bir ivme kazandığını belirterek şöyle konuştu:

“2023’ten evvelki son 10 yılda Aspendos’ta hafriyat çalışmaları 580 metrekare üzere hudutlu bir alanda yürütülüyordu. Geleceğe Miras’la birlikte 2024 yılında çalışmaların yapıldığı alan yaklaşık 6,5 kattan fazla büyümeyle 3800 metrekareye ulaşmıştır. 2025 yılı gayemiz ise 13 bin 500 metrekarelik bir faal çalışma alanına ulaşmaktır. Aspendos dendiğinde, bilhassa sanat aktiflikleri vesilesiyle antik tiyatro akıllarda canlanıyor. Fakat burası her bölgesinde tarih yatan büyük bir antik kent. Ve biz o tarihi mümkün olan bütün ögeleriyle gün yüzüne çıkarmaya kararlıyız. Bu sebeple tekrar 2024 yılından başlayarak bugüne ulaşan süreçte 13 başka noktada hafriyat ve onarım çalışmaları yapmaktayız. Üst kentin kalbi olan Agora ile etrafındaki yapılar ve tiyatroya bağlanan ana yol sınırını önceleyerek kapsamlı ve bir o kadar hassas halde yürütülen süreç elbette önemli sonuçlar vermiştir. Kelam konusu bölgede iki katlı dükkanlar ve Stoa Kompleksi’nde 15 adet dükkân, ayrıyeten mozaik yerler titizlikle gün yüzüne çıkarılmıştır. Belediye başkanlığı ofisi ve heykel atölyesi üzere değerli yapılar da tespit edilmiştir.”

ÜÇ ÖZEL ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKTI

Bakan Ersoy, Aspendos’ta yürütülen hafriyat çalışmalarında ulaşılan arkeolojik buluntular ortasında bilhassa üç yapıtın dikkat cazip olduğunu belirterek yapıtları anlattı:

“Söz konusu yapıtlardan birincisi, devam eden Forum kazılarında ortaya çıkarılan 40 cm yüksekliğindeki muazzam imparator başıdır. MS 250 ila 300 yılları ortasındaki periyoda ilişkin olduğunu düşündüğümüz bu eşsiz yapıtın, büyüklüğü göz önüne alındığında yaklaşık 2,5 metrelik dev boyutta bir heykelin kesimi olduğunu düşünüyoruz. Uzman arkadaşlarımızın gerçekleştirdiği paklık sonrası saç ve sakallarından yüz çizgilerine kadar kendini gösteren eşsiz ayrıntılar periyoda dair detayları gözler önüne sermektedir. Forum kazılarında ortaya çıkarılan bir öbür eser de sakallı erkek büstüdür. Bu büst Erken Roma İmparatorluk Devri özelliklerini taşımaktadır. Farklı bir bilgi olarak tabir etmeliyim ki saçlarında, sağ omuzunda, sırtında ve başının art kısmında göze çarpan tamamlanmamış yontu izlerinden yola çıkarak bu yapıtın ikinci defa işlendiğini söyleyebiliyoruz. Bedelli arkadaşlarımızın incelemeleri, yapıtın birinci olarak Roma İmparatoru’nun yanındaki bir esiri tasvir eden erkek heykeli olduğunu, daha sonra bir büste dönüştürüldüğünü ortaya koymuştur. Ve üçüncü olarak, Yunan mitolojisinde Olympos’un baş rabbi Zeus’un habercisi ve rablerin en süratlisi olarak bilinen Hermes’i niteleyen eşsiz heykel Aspendos’un bize bir başka armağanı olmuştur. Modüllü olarak tamamına yakın kısmı gün yüzüne çıkarılan bu istisnai buluntuyu sizinle daha evvel paylaşmıştık. Fakat artık, uzmanlarımızın titiz onarım çalışmaları sayesinde bir ortaya getirdikleri yapıtın bütüncül halini sizlerle paylaşmanın memnuniyetini yaşıyoruz. Aspendos Hermes’i, pelerininden asasına, para kesesinden yanındaki koç figürüne bütün detaylarıyla ve yazıtlı düsturuyla birlikte yine ayağa kaldırılmıştır.”

Geleceğe Miras projesiyle sırf Aspendos’ta değil, ülke genelinde büyük muvaffakiyetler elde edildiğini belirten Ersoy, 2024 yılında 6 binden fazla arkeolojik yapıtın envantere kazandırıldığını açıkladı.

Aspendos’taki çalışmaların sırf mevcut buluntularla sonlu olmadığını vurgulayan Bakan Ersoy, mozaik ve renkli sıvalarla süslenmiş Roma villasında hafriyat ve tamir sürecinin devam ettiğini belirtti. Anıtsal Çeşme ve Su Kemerleri için hazırlanan onarım projelerinin ise onaylandığını ve uygulama kademesine geçildiğini söz etti.

Bunun yanı sıra, Agora etrafındaki caddeler ile Forum, Bazilika’nın Güneydoğu Merdivenleri, Doğu Kapısı, Doğu Meydanı, Güney Teras Konutları, Fırın Yapısı ve Tiyatro Caddesi’nde de hafriyat ve onarım çalışmalarının eş vakitli sürdüğünü aktaran Ersoy, bu alanlardaki çalışmaların 2025 yılı sonuna kadar tamamlanmasının ve onarımların hızlandırılmasının hedeflendiğini söyledi.

GECE MÜZECİLİĞİNDE 400 BİN ZİYARETÇİ

Konuşmasında “gece müzeciliği”ne farklı bir parantez açan Ersoy, 2024 yılında bu uygulamadan 400 bin kişinin faydalandığını belirtti. Gece müzeciliğinin, 2024 itibariyle 27 müze ve ören yerinde yaygınlaştırıldığını söz etti.

Ersoy, “Aspendos’ta da olduğu üzere antik kentlerimizde gerçekleştirdiğimiz özel ışıklandırma çalışmaları sayesinde gece müzeciliğinde önemli bir uzaklık kat ettiğimizi memnuniyetle görmekteyiz.” dedi.

ZİYARETÇİ TECRÜBESİ İÇİN KAPSAMLI DÜZENLEME

Ziyaretçilerle kurulan bağlantının ve etkileşimin en üst seviyeye çıkarılmasıyla, bilgi ve bilinirliğin kalıcı hale getirilmesinin hedeflendiğini belirten Ersoy, bu kapsamda hem tanıtım, rehberlik ve bilgilendirme fonksiyonlarını üstlenecek karşılama merkezlerinin inşasının sürdüğünü hem de ziyaretçi yolları, güzergâh belirlemeleri ve yönlendirme işaretleri üzere etraf düzenleme çalışmalarının eş vakitli olarak yürütüldüğünü söyledi.

5 BİNDEN FAZLA ŞAHSA İSTİHDAM

Ersoy, 2024 yılı prestijiyle “Geleceğe Miras” projesinin 2 bini uzman olmak üzere toplamda 5 binden fazla bireye istihdam sağladığını belirtti. Bu durumun hem gençlere yeni iş fırsatları sunduğunu hem de nitelikli iş gücünün artmasına katkı sağladığını söz etti.

Bakan Ersoy, katkı sunan tüm bilim beşerlerine, uzmanlara, saha çalışanlarına ve projeye dayanak veren paydaşlara teşekkür ederek konuşmasını tamamladı.