Ayasofya’da koruma seferberliği
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen müdafaa ve onarım çalışmalarını yerinde inceledi.
İncelemelerinin akabinde basın açıklaması yapan Ersoy, 24 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla tekrar ibadete açılan Ayasofya’nın bu yıl 5. yıl dönümünü geride bıraktığını hatırlattı.
Ersoy, “Yalnızca milletimizin değil, tüm insanlığın ortak mirası olan bu eşsiz emaneti korumak, güçlendirmek ve gelecek kuşaklara layıkıyla aktarmak için büyük bir uğraşla çalışıyoruz. Bugüne kadar pek çok değerli adım attık, atıyoruz” dedi.
GÜVENLİKTA YAPAY ZEKÂ DÖNEMİ
Ayasofya’nın korunmasında yeni teknolojilerin devreye alındığını belirten Bakan Ersoy, “Camimizde 300 fiziki güvenlik görevlimizin yanında yapay zekâ takviyeli yeni bir güvenlik sistemi oluşturduk. Cami içinde ve etrafında kamera sayısını artırdık, yapay zekânın dayanağıyla muhtemel aksaklıklara süratli halde müdahale edebiliyoruz. Yaşanmasını hiç istemeyiz lakin mümkün bir olumsuz durumda ekranlar işçiye çabucak ikazlar veriyor ve cami içerisinde vazifeli güvenlik çalışanı olayı anında müdahale edebiliyor” diye konuştu.
Çalışmaların müdafaa, tamir ve güçlendirme olmak üzere üç başlık altında yürütüldüğünü aktaran Bakan Ersoy, şu ifadelere yer verdi:
“İlk kademede kolay tamirler kapsamında mimari elemanlarda tespit edilen hasarları gidermiş ve bozulmaları önleyici müdahalelerde bulunmuştuk. Ahşap, sıva ve mermer yüzeylerdeki hasarları da onarmıştık. Hem halkımızın hem de turistlerin ağır ilgi gösterdiği Ayasofya-i Kebir Camii’nde ziyaretçilerin yapıya ziyan vermesini engellemek için bariyer ve ihtar tedbirleri aldık. İç narteks çıkışında şeffaf kapamalarla da hassas yüzeyleri müdafaa altına aldık. Galeri katını onardık, elektrik ve mekanik altyapıyı yeniledik. Bununla birlikte; yapısal izleme yaklaşımımız kapsamında Ayasofya’yı yakın takipte tutuyoruz. 1991’den beri sensörlerle izlenen caminin yapısal hareketleri ile nem oranlarını kayıt altına alıyoruz. Ayasofya-i Kebir’in çok katmanlı ve karmaşık bir yeraltı kısmı da var. Bu kısımların paklığı için birinci etapta etüt ve temizleme çalışmalarını tamamladık. Külliyenin bütüncüllüğünü daha da vurgulu ve estetik hale getirecek projelerle III. Mehmet, II. Selim, III. Murat, Şehzadeler Türbeleri ile Sıbyan Mektebi ve Muvakkithane’nin onarımlarını muvaffakiyetle bitirdik”
MİNARELERDEN KUBBEYE UZANAN ÇALIŞMALAR
Devam eden ikinci etap onarım kapsamında minareler ve kubbede değerli adımlar atıldığını söyleyen Bakan Ersoy, “2023 yılında başlayan ikinci etap onarım kapsamında minareler ve dış cepheler üzerinde çalışıyoruz. II. Beyazıd Minaresi’nin söküm ve güçlendirme çalışmaları devam etmekte. Minare platformu üstüne iskele kurularak minare sökümü yapıldı, onaylı statik projesi aslınca güçlendirme imalatları ve minarede gerekli taş imalatları yapılmaktadır. Ana kubbeyle ilgili olarak ise uzmanlar, bu yapı modülünün güçlendirilmesi gerektiğini belirledi. Kubbenin dış yüzeyindeki kurşun kaplamayı yenileyerek, güçlendirme çalışmalarını gerçekleştirmenin planlamasını yaptık. Kubbedeki hassas mozaiklerin ziyan görmemesi ve çalışmaların sağlıklı yürütülmesi için, kubbe üzerine çelik konstrüksiyon ve gözetici brandadan süreksiz bir örtü sistemi kurduk” sözlerini kurdu.
Ersoy, iç yerdeki mozaik onarımları için 43,5 metre yüksekliğinde, ibadetleri aksatmayacak formda bir çelik platform sistemi inşa edeceklerini, ayrıyeten çalışmaların hızlanması için kule vinç kurulduğunu belirtti.
BİLİM KURULU KONTROLÜNDE BİR SÜREÇ YÜRÜTÜLÜYOR
Restorasyon uygulamalarında zelzele güvenliğinin öncelikli olduğunu kaydeden Bakan Ersoy, ana kubbe ve yarım kubbelerde bütünsel güçlendirme yapılacağını, kurşun kaplamaların tamir ve değişimlerinin zarurî olduğunu söyledi.
Ersoy, “Kubbede yapılacak olan güçlendirme, kurşun değişimleri, mozaik konservasyonu ile minare ve cephe tamirleri üzere gerekli müdahaleler tamamlandıktan sonra yapılan süreksiz çelik konstrüksiyon çatı örtüsü, platform ve kule vinç kurulduğu formül ile sökülerek kubbenin onarım çalışmaları tamamlanacaktır” dedi.
Çalışmaların bilim heyeti kontrolünde ilerlediğini vurgulayan Ersoy, “Bilim heyetinde, Prof. Dr. Can BİNAN, Prof. Dr. Asnu Bilban YALÇIN, Prof.Dr. Ahmet GÜLEÇ, Prof.Dr. Hasan Fırat DİKER, Doç. Dr. Mehmet Selim ÖKTEN ile çalışmalarımıza devam etmekteyiz. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen çalışmalar sadece bir onarım değil, birebir vakitte mühendislik, sanat ve bilimin buluştuğu büyük bir muhafaza seferberliğidir” diye konuştu.
5 YILDA 40 MİLYON ZİYARETÇİ
Ayasofya’nın açılışından bu yana halkın ve dünyanın ağır ilgisini çektiğini belirten Bakan Ersoy, “5 yıllık süreç içerisinde yaklaşık 40 milyona yakın kişi Ayasofya’yı ziyaret etti. Avrupa’daki küçük nüfuslu ülkeleri dikkate aldığımızda; Ayasofya 5 yılda 4-5 ülke nüfusu kadar ziyaretçiyi konuk etti. Bu durum bizim için ayrıyeten bir gurur vesilesidir” dedi.
Ayasofya’nın gelecek kuşaklara en güçlü biçimde aktarılacağını lisana getiren Bakan Ersoy, “Çalışmalarımızı tamamladığımızda, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, inşallah tüm ihtişamıyla eskisinden de daha güçlü bir yapısal bütünlükle ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecektir” tabirlerini kullandı.
Konuşmasının sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden Bakan Ersoy, “Bu vesileyle, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin tekrar açılışına vesile olan, bu milletin asırlık duasını gerçeğe dönüştüren Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a şükranlarımı arz ediyorum. Bu ulvi misyona en başta katkı sunan Vakıflar Genel Müdürlüğümüz olmak üzere tüm kurumlarımıza, akademisyenlerimize ve emeği geçen herkese de teşekkürlerimi iletmeyi bir borç olarak adlediyorum.” dedi.
