Ayanis’te 38 yıllık kazılar Urartu’ya ışık tutuyor
Urartu’nun mühürlü kalesi Ayanis’te, 38 yıldır süren hafriyatlarda, arkeolojik açıdan değerli buluntular gün yüzüne çıkarılmaya devam ediyor.
Haldi tapınağından çıkarılan, mitolojik figürlerle süslenmiş bronz miğfer ve mimari kaplama levha da Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde açılan “Arkeolojinin Altın Çağı” standında sergileniyor.
Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Ayanis ile Garibin Zirve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mehmet Işıklı, stant alanında yaptığı açıklamada, Van’da yürütülen her iki hafriyatın, Urartu kültürüne ışık tuttuğunu ve arkeolojik açıdan eşsiz bir bütünlük sunduğunu belirtti.
EN UZUN SOLUKLU KAZILARINDAN BİRİ
Ayanis hafriyatının başlangıcını anlatan Işıklı, “Ayanis hafriyatı aslında ülkemizin ve Urartu arkeolojisinin en uzun soluklu kazılarından biri. 1989 yılında, hatta benim de birinci yılında öğrenci olarak katıldığım bir hafriyat olarak başladı.” tabirini kullandı.
Işıklı, Ayanis’e çok yakın pozisyondaki Garibin Zirve hafriyatlarının da bu çalışmalara dahil edildiğini aktardı.
“KAZILAR DAHA YÜZLERCE YIL DEVAM EDEBİLİR”
Kazıların mühleti ve geleceğiyle ilgili değerlendirmede bulunan Işıklı, arkeolojik bir çalışmaya ömür biçmenin kolay olmadığını vurgulayarak, “Kazdığınız yerin niteliğine ve sürece bağlı olarak değişebiliyor. Biliyorsunuz tahminen de ülkemizde en eski kazılardan bir tanesi Efes’tir, ona bağlı olarak Hattuşa’dır. Bu türlü çok tarihî geçmişi olan, yüzyılları devirmiş olan kazılarımız var ve hala da büyük bir heyecanla ve şevkle devam ediyor bu hafriyatlar.” sözlerini kullandı.
Ayanis hafriyatlarının da tıpkı heyecanla sürdüğünü söyleyen Işıklı, “Biz de 38 yıldır devam ediyoruz. İnşallah sağlıklı olduğumuz sürece ve devletimiz de ardımızda olup da bizi desteklediği sürece bu hafriyatlar daha yüzlerce yıl devam edebilir. Zira teknoloji, bakış açısı, yaklaşım ona nazaran değişiyor. Yani bir hafriyata ömür biçmek, çok kolay bir şey değil ve biçmemeyi de tercih ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Işıklı, lokal idarelerin ve Bakanlığın takviyelerinin süreci hızlandırdığını vurguladı.
Bu yıl da kıymetli bir proje yürüttüklerini belirten Işıklı, “Tapınak alanı içerisinde ziyarete açmayı hesapladığımız alanlar var. Bu iki alanı da süratli bir biçimde açarak ülke turizmine, bölge turizmine kazandırmayı hedefliyoruz.” halinde konuştu.
HALDİ TAPINAĞI’NDAN ÇIKARILAN MİĞFER VE LEVHA DA SERGİLENİYOR
Işıklı, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde, 6 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle gerçekleşen, “Uluslararası Arkeoloji Sempozyumu ve Arkeolojinin Altın Çağı Sergisi”ne katılmanın kendileri için onur verici olduğunu vurgulayan Işıklı, “Bizim için çok heyecan verici, onur verici bir şey. Çok hoş bir aktifliğe şahitlik ediyoruz. Devletin doruğunda arkeoloji konuşuluyor. Bu bizi, arkeologları hakikaten çok heyecanlandırıyor.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açılış konuşmasında arkeolojiye yer vermesinin kendilerini keyifli ettiğini söz eden Işıklı, “Arkeolojinin, devletin en tepe noktasında konuşuluyor olması bizleri çok heyecanlandırdı. Çok hoş bir aktifliğe konut sahipliği yapıyor Külliye ve biz de tıpkı vakitte da arkeologlar olarak burada olmaktan ötürü son derece memnunuz. Zira yaptığımız işin farkındalığına varılması ve bunun önemsenmesi olağan ki bizi onore ediyor.” tabirlerini kullandı.
Işıklı, Geleceğe Miras Projesi kapsamında Urartu’nun “baştanrısı” olan Haldi’nin tapınağında çalışmalara başlandığını ve geçen yıl birtakım alanları ziyarete açtıklarını hatırlatarak, “Bu yerlerin içerisinden çok varlıklı bronz eserler ele geçti. Onlardan iki örneği stantta görüyorsunuz. Çok hoş mitolojik figürlerle süslenmiş olan bir miğferimiz var bronzdan. Yeniden tıpkı biçimde de mimari ve mimarinin süsleme ögeleri çok kıymetli Urartu arkeolojisinde. Tek örnek olarak, bronzdan, mimari kaplama levhalarından bir örnek ile biz de bu standa dayanak olduğumuz için çok memnunuz.” sözlerini kullandı.
Işıklı, Van Arkeoloji Müzesi’nin iki yıl evvel açıldığını anımsatarak, “Dünya üzerindeki en güçlü Urartu yapıtlarına mesken sahipliği yapıyor. Bizim on binlerce yapıtımız var, yalnızca Ayanis’ten gitmiş. Envanter ve etütlük olarak müzeye sağladığımız çok sayıda yapıtımız var. Bu manada Ayanis hafriyatı çok varlıklı bir hafriyat.” tabirlerini kullandı.
Işıklı, arkeolojide tahribat ve yağmayla karşılaşıldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Bu yağma yalnızca bizim günümüzde değil, ondan evvel de Orta Çağ’da, Antik Çağ’da, Geç Antik Çağ’da da bu yağmalamalar gerçekleşmiş. Ve birçok Urartu kalesinde Orta Çağ’dan kaynaklanan, tahribatlar gözlemliyoruz fakat biz Ayanis olarak çok şanslıyız. Bizim kalemiz mühürlenmiş, olduğu üzere yıkılmış ve altında bütün Urartu arkeolojik periyodu olduğu üzere korunmuş durumda. O yüzden onu açtıkça elimize çok güçlü datalar ele geçiyor. Yani bugün envanter sayımızı hesaplayamasam da yaklaşık 10 bin-15 bin civarında eser kazandırdığımızı söyleyebiliriz. Hem ülkemize hem de Van Müzesi’ne.”
