Avrupa’da örneği yok… TMSF neden el koyuyor: Kimler geldi kimler geçti

TMSF bankacılık sistemini garanti altına almak için 1983 yılında kuruldu. 1994 krizinde ise birden daha yetkili oldu. Banka batışları ile birlikte TMSF bankaları yönetim etmeye başladı. Sonra işin içine medya girdi. TMSF onlara da el koyup, idare sonra satış işleri ile uğraşmaya başladı. Bu “geniş yetkisi” daima tenkit konusu oldu. Son vakitlerde tekrar “kayyum” atanan iki televizyon kuruluşu dikkatleri çekti.

Biri Flash TV… Kıssası hani tam da “roman olur” dediklerinden. 1992 yılında kuruldu. Göktuğ ailesinindi. Ömer Göktuğ 2022 yılında vefat etti. Yüzde elli payı vardı. Kardeş Mehmet Emin Göktuğ ile Ömer Bey’in tarafı ortasında uyuşmazlıklar çıktı. Flash TV lisans müddeti dolunca kapatıldı. Ömer Bey’in kızları Eser Göktuğ Okan ve Özge Göktuğ Güleç, Flash Haber TV kanalını açtılar. Muhalif bir kanal oldu. Nisan 2022 ile Ocak 2025 yılı ortasında bu türlü gitti kanal. Sonra sular durulmadı. Bir de doğal işin “muhalif kanal olma” durumu da vardı. 16 Mart 2025’de mahkeme kararıyla şirket kayyum heyetine devredildi. Bundan sonrası daha bir kara mizah…

KAYYUM ATADIĞINI MİSYONDAN ALDI

İktidarın bir kanalı daha olmuştu bu durumda. İş adamı Erhan Kork’a geçti kanal. Kanal, iktidara yakın isimlerden oluşan bir takım ile çalışmaya başladı. Ersoy Dede en çarpıcı isimlerdendi. Lakin birden beklenmedik bir durum oldu. Erhan Kork, yasa dışı bahis soruşturması sonucu gözaltına alındı, sonrasında tutuklandı. TMSF idareye el koydu. Devletin el koyduğu kanala devlet bir defa daha el koymuş oldu. Başına yeniden iktidara yakın İbrahim Paşalı getirildi. Paşalı özel radyo günlerinin unutulmaz isimlerindendir. Şahsen ben de dinlerdim ve de yazmışlığım vardır. Marmara FM’de ‘Gece Yürüyüşü’ 15 yıl sürdü. “Muhafazakar demokrat” tarifine pek bir uyduğu kanaatindeyim. Gelinen son durum TMSF 17 Eylül’de satacak. İstediği para 84 milyon. Olası bu fiyata gitmez, daha alta düşer. Ve tekrar iktidara yakın iş insanı ya da küme alır.

2026’DA SATIŞA ÇIKAR

İkinci TMSF Olayı Ekotürk; Sahibi bir Vakitler TMSF’nin atadığı bir isimdi. Ekotürk bu dalın bildiği bir isim tarafından kuruldu; Cengiz Özdemir. Değişiktir kendisi bir vakitler Star Medya Küme Başkanlığı yapmıştı. Uzan Grubu’na 2004’te TMSF el koydu. 2004–2007 ortasında Star Medya Kümesi TMSF’nin elindeydi. TMSF “geçici yönetici” olarak Gazeteci-Yazar Cengiz Özdemir’i Star Medya Grubu Yönetim Kurulu Lideri olarak görevlendirmişti. Artık kendi kurduğu kanal, TMSF’nin elinde. İktisat kanalı iş dünyasının dikkatini çekti. E paraya da muhtaçlık vardı. Papara, finansal teknoloji şirketiydi. Kanalın bir yerde nakit kapısı oldu. Yüzde 70 paylar onlardaydı. Papara’ya yönelik kara para aklama, yasadışı bahis ve örgüt kurmakla ilgili bir finansal soruşturma, sonuçta Ekotürk’ün de sonu oldu. 2026’da satışa çıkar. Olası iktidara yakın bir isme düşük bir bedelle de satılır…

TMSF’NİN TELEVİZYON TARİHİ

Yeni periyottaki durumlar bu türlü. TMSF’nin en sevdiği dal televizyon oldu. El koyduğu kanalları yönetmekten büyük keyif aldı. Tanınan işlerdi. Özel televizyon dünyası bir süratle işe koyuldu. İşverenler bankaları, holdingleri ile bu keyifli dünyanın tadını 2000’lerin birinci yarısına kadar sürdürdü. Sonra “Gelsin TMSF” oldu. Star TV Uzan’lardan 2005’te Doğan Kümesine, Show TV Erol Aksoy’dan, evvel Çukurova Holding’e, oradan da Ciner Kümesine geçti (Şimdi yeniden el değiştirdi Can Holding son sahibi). Atv de o denli. Dinç Alım 2000’e kadar dayandı. Sonra finansal kriz (!) TMSF el koydu. 2007 yılında iktidarın yörüngesine girdi. Bir, Kanal D dışında kaldı. Onun öyküsü daha oburdu.

TMSF NEDEN ELEŞTİRİLDİ

TMSF’nin televizyon kanallarına (ve genel olarak medya şirketlerine) el koymaları Türkiye’de sıkça tartışıldı ve eleştirildi. Tenkitlerin tonu ve kaynağı, periyoda ve hangi kanala el konulduğuna nazaran farklılık gösterdi. Mesela Uzan Kümesi’nin İmar Bankası ve ÇEAŞ/Kepez borçları ile ilgili alınan karar haklı görüldü. Devlete olan borçtu. Star TV tarafı için ise “Siyasi iktidarın istediği yayını yapacağı argümanı ile bu el koyma eleştirildi. Kanaltürk olayı değişikti. Tuncay Özkan’ın kanalıydı. Mesela Kılıçdaroğlu’nun tanınan olması bu kanaldaki “yolsuzluk” evrakları anlatmasıydı. Tuncay Mollaveisoğlu’nun Sansürsüz programında bu evrakları anlatırdı. Kanal 2008 yılında ekonomik dar boğaza girdi. Tartışması hala devam eden bir satış oldu. Koza İpek aldı. O vakitler iktidar yanlısıydı. Makbuldu. Sonra FETÖ’cü olduğu anlaşıldı! TMSF el koydu. Kısa kıssa aslında bir Türkiye televizyon halinin de göstergesiydi. Çukurova Holding başka bir öykü. Holdingler televizyon kesimini çok sevdiler. Hem kendi reklamları için, hem de tanınan dünya cazip geliyordu. Bankalara ödenemeyen borçlar durumu Çukurova için de geçirli oldu. Show TV TMSF’ye geçti. Devlet, ülkenin en kıymetli özel televizyonuna el koymuştu. Bu durum da eleştirildi. Hakikaten satış süreçleri de bu manada “Biz demiştik” diyenleri bir ölçüde haklı çıkardı.

TMSF’NİN ÖRNEĞİ YOK

Türkiye’deki TMSF modeli (devlet fonunun onlarca özel TV kanalına el koyup sonra bunları ihale ile satması) Avrupa’da neredeyse örneği yok. Şöyle bir bakalım. Almanya, Fransa vs…yani Batı Avrupa’da. Bu ülkelerde devletin özel televizyonlara el koyması üzere bir durum yoktur. Oldu ki mali bir kriz var, mahkeme devreye girer. Konkordato süreci başlar. Sürecin sonucunda sıkıntılı kanal, piyasadaki bir diğer özel kümeye satılır. Örnekleri oldu. ngiliz Channel 5 kanalı reklam gelirlerindeki düşüklük nedeni ile zora girdi. İki sefer el değiştirdi. Bir türlü kendine gelemedi. Alman ProSieben Sat 1 borç krizinde düştü. 2003 ve 2007 yıllarında iki satış gördü.

Fransa’da değişik bir durum yaşandı. TF1 – M6 ekonomik meseleler nedeni ile birleşmek istedi. Teşebbüs reddedildi. İtalya’da La 7 kanalı daima ziyan etti. 2013 yılında İtalyan bir medya kuruluşu satın aldı. Berlusconi’nin Mediaset’i mesela. 2000’lerin sonunda borçlar tavan yaptı. İspanyol Telecinco ile iştirak aradı, 2021’de MediaForEurope çatısı altında yine yapılandırıldı. İspanya’da iki kanal ekonomik kurallara dayanamadı… Cuatro, 2000’lerin sonunda borç krizine girdi. 2010’da kanal, Mediaset España’ya satıldı. La Sexta birebir formda 2012 yılında iflas bayrağını çekti, Atresmedia tarafından devralındı.

DOĞU AVRUPA’DA; EL KOYMA YOK, SİYASİ BASKI VAR

İki çarpıcı örneği var bu coğrafyanın;

Macaristan (Orbán dönemi): Muhalif medya üzerindeki siyasi baskılar sonucunda kanallar hükümete yakın iş beşerlerine satılmak zorunda kaldı. Bir nevi “Gizli TMSF” diyelim. Polonya’daki prosedür “sana kamu fonu vereyim sen bu kanalı satın al” formunda oldu. Buna en çarpıcı örnek, ülkenin en büyük televizyon kanalı olan TV2’nin öyküsü. 2015 yılında Orban’a yakın ünlü film yönetmeni Andrew Vajna kanalı satın aldı. Yayın siyaseti doğal ki değişti. Hatırlatalım Vajna öldükten sonra yeniden Orban’a yakın bankacı Jozsef Vida işin başına geçti. Orban mesela RTL ile çok uğraştı. “Yerli alsın” diye diretti. Fakat olmadı.

POLONYA FARKLI ÖRNEK; KİME BENZİYOR

Polonya’da farklı usuller uygulanmış mesela… Kamu televizyonu TVP (Telewizja Polska) 2016’da PiS (Hukuk ve Adalet Partisi) hükümet yeni yasa ile kanalı iktidarın denetimine aldı. Özel televizyon TVN. Discovery/Warner Bros kümesine aitti. Yabancıların ülkedeki medyadaki hisselerinin yüzde 49 ile sınırlanma mecburiliği getirildi. Karşısında ABD vardı, iktidarın gücü yetmedi.

YUNANİSTAN’DA DEVLET DEVRE DIŞI

2010’larda ekonomik kriz devrinde birtakım özel kanallar (Mega Channel gibi) borç batağına girip kapanma noktasına geldi. Devlet el koymadı, işi banka ve yatırımcılara bıraktı.

Sina Koloğlu

Odatv.com