Arslan’dan yıkım eleştirisi: Türk Film Arşivi’nin geleceği belirsiz
İstanbul Balmumcu’da bulunan Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Merkezi’nin yıkım kararı, akademi ve sinema topluluğunda büyük tasa yarattı. Hususla ilgili reaksiyonları lisana getirmek emeliyle 29 Ağustos’ta saat 12.30’da binanın önünde bir protesto aksiyonu ve basın açıklaması planlanıyor. Hususla ilgili Aydınlık müellifi Tunca Arslan “Türk Sinema Arşivi yıkılırken” başlıklı bugünkü köşe yazısında Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Merkezi’nin yıkım kararını eleştirdi.
Tunca Arslan köşesinde şu yazıyı kaleme aldı:
“Bugün (29 Ağustos) saat 12.30’da İstanbul-Balmumcu’daki Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Merkezi önünde bir basın açıklaması ve protesto hareketi yapılacak. Sinema kısmı öğrencilerinin ve mezunların katılacağı, aydınların takviye vereceği bu açıklama, kamuoyunda ve akademik toplulukta uzun müddettir reaksiyon çeken Sinema-TV Merkezi’nin evvel boşaltılması, artık de yıkılması kararıyla ilgili ve bu kararın arkasında da direkt doğruya kendisine belediye fonksiyonu biçen rektörlük var.
Bir eğitim yuvası olmasının yanı sıra Türk Sinema Arşivi ve Sinema Müzesi’ne de mesken sahipliği yapan bina, neresinden bakılsa Türk sinema tarihinin belleği olma niteliği taşıyor ve gerçek bir kültür hazinesi oluşturuyor. Daha evvel yaptıkları açıklamada, “Bina yıkılırsa, yalnızca bina değil Türk sinema tarihimizin ve Türk sinemasının ustalarının soluğunu barındıran belleği de, öğrencilerin geleceği de yok olacaktır. Yüzlerce öğrenci dersliksiz, stüdyo ve salonlardan yoksun bırakıldı…” diyen öğrenciler, Metin Erksan, Lütfi Akad, İlhan Arakon, Memduh Ün üzere ustaların izlerinin de silineceğini vurguluyor.
SAMİ ŞEKEROĞLU’NUN KORUMACILIĞI
Geçmiş yıllarda Türk Sinema Arşivi’nden çokça yararlandım. Bir dilekçeyle başvuruyor, çok cüzi bir fiyat karşılığında talep ettiğiniz sineması küçük ekranda seyredebiliyordunuz. Sinemalarda, televizyonda görme bahtınızın olmadığı sinemalardı bunlar. Arşiv, 1948 ve 1959’daki iki büyük yangın sonucu büsbütün yok olanlar hariç, Türk sinema tarihindeki sinemaların yaklaşık yüzde 70’ini barındırıyordu. Prof. Sami Şekeroğlu’nun uzun yıllara dayanan inatçı ve kararlı korumacılığı sayesinde bugünlere (daha doğrusu 2019’a) kadar gelebilen bu arşivin ne durumda olduğu, hala nasıl ve nerede saklandığı, geleceği meçhul. Kurumsal olarak rektörlükten, ferdî olarak da rektör Handan İnci’den kamuoyunu tatmin edecek bir açıklama da gelmiş değil. Yalnızca susuluyor.
Başlangıcından bugüne Türk sinemasında yaklaşık 9 bin uzun metraj/öykülü sinema yapıldığı kestirim ediliyor. Yani her sinema bir CD’ye aktarılsa, ortalama büyüklükteki bir odadaki rafları lakin doldurabilecek sayıda sinemadan kelam ediyoruz. Bu hacim günümüz teknolojisiyle çok daha küçük boyutlara indirilebilir kuşkusuz. Arşivlemenin, müdafaanın, saklamanın, belleğe sahip çıkmanın epey kolaylaştığı günümüzde, artık bu değer biçilmez hazinenin ne durumda olduğu bilinmiyor; anlayacağınız elimizdekini de kaybetmek üzereyiz.
ULUSAL SİNEMA ARŞİVLERİ GURUR KAYNAĞI
Ulusal sinema arşivleri, ülkelerin sinema mirasını koruyan, restore eden ve gelecek nesillere aktaran kurumlardır. Birçok, sırf sinema kopyalarını değil, senaryo, afiş, fotoğraf, kamera, kostüm, sansür dokümanları, çekim raporları üzere sinema tarihine dair her türlü gereci toplar. Birçok ulusal sinema arşivi tıpkı vakitte sinema müzesi, sinematek ve araştırma merkezi fonksiyonu de görür. 1958’de kurulan Çin Sinema Arşivi, Çin sinemasının neredeyse tamamını barındırır. Hong Kong’ta da ayrıyeten eksiksiz sayılabilecek bir mahallî arşiv bulunmaktadır. Fransız Sinematek’i dünyanın en büyük sinema arşivlerinden biridir. İngiltere’deki Ulusal Sinema Arşivi’nde 275 bin sinema mevcuttur. ABD, Rusya, Almanya, İtalya, Hindistan, Brezilya, Mısır, Japonya ve Güney Kore’deki sinema arşivleri, adeta ulusal gurur kaynağı niteliğindedir. Bizdeyse, 20 ve 27 Ağustos tarihli Aydınlık’ta mevzuyla ilgili çok kıymetli iki yazı kaleme alan Burçak Evren’in vurguladığı üzere, “Bu kadar da olmaz!” dediğimiz ne varsa, tek tek başımıza geliyor.
Okullarına, arşivlerine, Türk sinemasının geçmişine ve geleceğine sahip çıkan öğrencilerin, mezunların, sinemaseverlerin yanındayım. Muvaffakiyetler diliyorum.”
