ABD’den üs atağı: Atina’yı Pentagon’a çevirdi
Rusya’yı çevreleme atılımında sürdüren ABD, Yunanistan’a da yığınak yapmayı sürdürüyor. Girit ve Alexandroupoli’deki askeri üsleri büyüten Washington’ın maksadında bu defa de İskeçe Petrochori ve Selanik’teki Dalipis Askeri Üssü bulunuyor.
İki ülke ortasındaki Karşılıklı Savunma İşbirliği Mutabakatı (MDCA) çerçevesinde yeni üsler için pazarlıklar ağır biçimde devam ediyor. Girit’teki Souda ve Dedeağaç (Alexandroupoli) üsleri, NATO’nun Doğu Akdeniz, Balkanlar ve Karadeniz’deki kritik operasyon merkezleri ortasında yer alıyor. Souda Üssü, ABD ordusunun son periyotlarda Ortadoğu’da yürüttüğü operasyonlarda kilit rol oynadı.
Atina Üniversitesi Türkiye ve Çağdaş Asya Çalışmaları Bölümü’nden Dr. Antonis Deriziotis, ABD üslerinin Yunanistan’daki tarihine ve bugünkü stratejik bağlama dikkat çekerek, bu işbirliğinin Soğuk Savaş’ın birinci yıllarında SSCB’ye ve “komünizmi yayılması”na karşı inşa edildiğini söyledi.
1953’te dönemin Dışişleri Bakanı Stefanos Stefanopoulos ile ABD Büyükelçisi Cavendish Cannon ortasında imzalanan mutabakatın “komünizme” karşı caydırıcılık gayesi taşıdığını söyledi. “Bugün ise dinamikler farklı” diyen Deriziotis, Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye ile yaşanan tansiyonlar ve ABD-Türkiye münasebetlerindeki sıkıntıların Washington’u Atina’ya daha fazla yönelttiğini belirtti.
‘YENİ BİR SOĞUK SAVAŞ’
Yunanistan’daki üs planları, Doğu Avrupa’da son yıllarda gözlenen ağır NATO ve ABD askeri yapılanmasının bir kesimi. Baltıklar’dan Doğu Avrupa ve Karadeniz’e NATO’nun ve de ABD’nin askeri varlığı süratle artıyor. Baltık ülkelerini bünyesine alan NATO, Polonya’da Camp Kościuszko üzere Avrupa’daki en büyük komuta merkezlerinden birini kurdu. Romanya Mihail Kogălniceanu üssünün Avrupa’nın en büyük NATO tesisi haline getirilmesi için çalışmaları sürüyor. NATO, Baltıklar’dan Karadeniz’e kadar Enhanced Forward Presence programı kapsamında çok uluslu birlikler konuşlandırıyor. Bunun yanı sıra, Avrupa genelinde savunma sanayii üretimi üç kat süratle artmakta, mühimmat depoları ve askeri lojistik merkezleri genişletiliyor. Dr. Deriziotis’e göre bu durum “yeni bir Soğuk Savaş” atmosferi yaratıyor ve birçok Doğu Avrupa ülkesi NATO şemsiyesi altına sığınıyor.
Dr. Deriziotis artan ABD askeri varlığının Rusya ve Türkiye ile münasebetlerde Yunanistan’ın elini güçlendirse de “Bu ağırlaşan askeri işbirliğinin dış siyaset bağımsızlığı muhakkak ölçüde kısıtlayacağı” ikazında bulundu.
Yunan toplumundaki Amerikan zıtlığının derin kökleri olduğunu vurgulayan Dr. Deriziotis, bu tepkinin tarihî nedenleri olduğuna dikkat çekti. Yunanistan solu ABD-Yunanistan Savunma İşbirliği Anlaşması’na karşı. Muahedenin Yunanistan’ın egemenliğini tehlikeye attığını, NATO’nun bölgedeki tesirini artıracağını lisana getiriyor.
NATO VE ABD KARŞITLIĞI
Dr. Deriziotis şöyle diyor: “Yunan toplumu bilhassa 1967 askeri darbesindeki ve akabinde gelen 7 yıllık askeri rejimde Washington’un rolünden dolayı hayli Amerikan zıddı bir duruş benimsedi. 1980’ler ve 1990’larda tanınan Başbakan Andreas Papandreu’nun ABD aykırısı ve ABD üsleri tersi telaffuzları, Yunan kamuoyunu derinden etkiledi. Yunan toplumunun büyük kısmı, 1974 Kıbrıs krizinde Washington’u suçluyor. Bu nedenle yeni askeri üsler konusunda geniş bir toplumsal onay yok” dedi.
Yunanistan NATO ve ABD tersliğinin en yüksek olduğu ülkelerin başında geliyor. Yunan solu, sendikalar ve öğrenciler çabucak her olayda kitlesel halde alanlara çıkarak ABD ve NATO’nun savaş siyasetlerini protesto ediyor. ABD’nin kurduğu ve kurmayı planladığı üslere karşı da büyük aksiyonlar gerçekleştiriliyor. Dedeağaç’ta ABD ve NATO’ya ilişkin tankları taşıyan bir treni raylarda barikat kurarak engellenmişti.
