ABD ve Çin arasında casus krizi
ABD’nin 2019’da Huawei’ye uyguladığı yasaklar ile gün yüzüne çıkan ABD-Çin teknoloji çekişmesinde son yıllarda en büyük rekabet çip alanında oluyor.
İki ülkenin karşılıklı çip ve ham unsur ihracatı yasaklarıyla devam eden süreçte son günlerde casusluk ve hırsızlık argümanları gündemin üst sıralarına çıktı.
ABD Adalet Bakanlığının 2 Çin vatandaşı Chuan Geng ve Shiwei Yang’u, Ekim 2022’den Temmuz 2025’e kadar yapay zekayı güçlendirmek için kullanılan grafik süreç ünitelerini (GPU) “bilerek ve isteyerek” müsaadesiz ihraç etmekle suçlaması sonrası iki Çin vatandaşı mahkemeye sevk edildi.
Bakanlığın açıklamasında, Nvidia çiplerini Çin’e göndermekle suçlanan şahısların, piyasadaki en güçlü çip olarak tanımlanan Nvidia H100 GPU’larını Çin’e sevk ettiği argüman edildi.
Çip casusluğu konusunda bir öteki haber ise Tayvan’dan geldi.
Tayvanlı savcıların geçen salı günü yaptığı açıklamaya nazaran, üç kişi dünyanın en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co’dan (TSMC) teknoloji ticari sırlarını çaldığı teziyle gözaltına alındı.
H100 ÇİPLERİ NEDEN ÖNEMLİ
Casusluk savlarının merkezinde yer alan Nvidia H100 GPU’ları bilhassa büyük lisan ve imaj modellerinin geliştirilmesinde kritik rol oynuyor.
H100’ün GPT-4 üzere büyük lisan modellerini eğitmek, bilgisayarlı görü (computer vision) ve doğal lisan sürece üzere uygulamaları geliştirmek için kullanıldığı biliniyor.
“HUAWEİ, NVİDİA VE ABD’Lİ ÇİP ŞİRKETLERİ İÇİN DEĞERLİ BİR RAKİP HALİNE GELDİ”
İki ülke ortasında bilhassa gelişmiş çip modelleri konusunda son yıllarda çok çarpıcı gelişmeler yaşanıyor.
Nvidia Üst Yöneticisi (CEO) Jensen Huang, yapay zeka çipi hakimiyeti yarışında ABD ve Çin’in başa baş olduğunu ve Amerika’nın gelişmekte olan teknoloji sanayilerini hızlandıracak güç siyasetleri uygulaması gerektiğini söyledi. Huang ayrıyeten, yapay zeka çip üretimine başlayan Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei’nin, Nvidia ve ABD’li çip şirketleri için değerli bir rakip haline geldiği konusunda ikazlarda bulundu.
Öte yandan Huawei, geçen aylarda ABD’li yapay zeka çip üreticisi Nvidia tarafından üretilen çiplere rakip olması beklenen en yeni çipi 910C’nin örneklerini kimi teknoloji firmalarına gönderdi ve sipariş almaya başladı.
ÇİP ALANINDA PİYASA KIYMETİ EN YÜKSEK 10 ŞİRKETTEN 6’SI ABD’Lİ
Çip ve yarı iletken şirketlerinin piyasa kıymetleri incelendiğinde ABD’nin üstünlüğü dikkati çekiyor. Çip ve yarı iletkenlerle ilgili temaslı işler yapan şirketler listesinde birinci 10’da 6 şirketi bulunan ABD, en yakın rakiplerinin bir epey önünde.
companiesmarketcap.com’da yer alan bilgilere nazaran, ABD’li Nvidia, 4,4 trilyon dolarlık piyasa bedeli ile listede birinci sırada yer alıyor. Listenin 2. sırasında 1,4 trilyon dolarla ABD’li Broadcom, 3. sırada 1,2 trilyon dolarla Tayvanlı TSMC, 4. sırada 335 milyar dolarla Güney Koreli Samsung ve 5. sırada 278 milyar dolarla ABD’li AMD firması yer alıyor.
Listede birinci 10’a giren öteki firmalar sırasıyla; 6.sırada Hollandalı ASML, 7. sırada ABD’li Texas Instruments, 8. sırada ABD’li QUALCOMM, 9. sırada ABD’li Applied Materials ve 10. sırada Birleşik Krallık’tan Arm Holdings.
World Population Review’da yer alan “Ülkelere Nazaran Yarı İletken Üretimi 2025” raporuna nazaran, üretim hacmi kelam konusu olduğunda en çok yarı iletken üretiminde tepeye Tayvan yerleşti. Tayvan’ı Güney Kore, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin takip ediyor.
ABD ÇİP VE YARI İLETKENLERİN HAM HUSUSLARINDA ÇİN’E BAĞIMLI
Öte yandan çip ve yarı iletkenler için gerekli olan ham hususların değerli bir kısmı Çin’de çıkarılıyor. Avrupa sanayi derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) nazaran, yarı iletken üretiminde kullanılan galyumun yüzde 80’den fazlası Çin’de üretilirken, germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını da yeniden bu ülke çıkarıyor. sourceability.com datalarına nazaran ise, ABD galyumun yaklaşık yüzde 95’ini, germanyumun ise yüzde 80’ini Çin’den ithal ediyor.
