Puşkin Operasyonu: Avrupa kitapların izinde
Avrupa Birliği’nin (AB) polis teşkilatı Europol, yürüttüğü “Puşkin operasyonu” ile Avrupa kütüphanelerinden 19’uncu yüzyıla ilişkin Rus yapıtlarının çalınmasına ait izleri sürüyor. BBC, yayımladığı araştırma haberinde, son yıllarda Avrupa genelindeki kütüphanelere girerek Rus edebiyatına ilişkin az yapıtları görmek isteyen, gerisinden yepyeni baskıları kopyalarıyla değiştiren hatalıların “İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük kitap hırsızlığı dalgasına” neden olmasına ışık tuttu.
Letonya’da 2022’de başlayan hırsızlık dalgasının akabinde Europol’un başlattığı “Puşkin operasyonu” ile şu ana kadar Gürcistan vatandaşı 9 kişi yakalanırken, Europol’un Avrupa kütüphanelerinden çalınan yapıtlara ait izleri sürmeye devam ettiği belirtildi.
BBC, 2022-2023 periyodunda Letonya’daki üniversite kütüphaneleri başta olmak üzere Polonya, Çekya, Finlandiya, Litvanya, Almanya, İsviçre ve Fransa’ya kadar Avrupa kütüphanelerinden çok sayıda yapıtın çalındığını söz etti.
KİTAP HIRSIZLARININ BİRÇOĞU YARGILANDI
Kitap hırsızlığı cürmünden karar giyen birinci isim olan Gürcistan vatandaşı Beka Tsirekidze, Estonya’daki Tartu Üniversitesi Kütüphanesinden çaldığı eserler için 2 yıl, başşehir Tallinn’deki hırsızlığı için de 15 ay mahpus cezasına çarptırıldı.
Estonya’daki hapishanede bulunan Tsirekidze, BBC’ye yaptığı açıklamada, aç bir çocukluk geçirdiğini münasebet göstererek, Rus edebiyatına ilişkin ender eserler için Rusya’da “iyi müşteriler” bulduğunu savundu.
Ekim 2023’te ise Polonya’da dünyanın en güçlü Rus edebiyatı koleksiyonlarından birine konut sahipliği yapan Varşova Üniversitesi Kütüphanesine giren hırsızların 11 ayda 500 bin avro pahasında 73 kitap çaldığı ve bu hırsızlar ortasında Tsirekidze’nin oğlu Mate ve Mate’in eşi Ana Gogoladze’nin de olduğu tespit edildi.
Gürcistan vatandaşı Mate ve Ana’nın 2025 başında 80 bin euro pahasında kitap çalmaktan 5’er yıl mahpus cezası aldığı ve yargılama süreçlerinin devam ettiği belirtildi.
Varşova Üniversitesinden Profesör Hieronim Grala, BBC’ye yaptığı açıklamada, o devir kimi güvenlik tedbirlerinin okuyucuya daha fazla erişilebilirlik sağlanması açısından “gevşetildiğini” söyledi.
Litvanya’daki Vilnius Üniversitesi Kütüphanesinden 600 bin euro pahasında kitap çaldığı ortaya çıkan bir öbür Gürcistan vatandaşı Mikhail Zamtaradze ise mahkemede yaptığı açıklamada, “emrin Rusya’dan geldiğini” ileri sürdü.
Kitap hırsızlığından 5 yıl mahpusa mahkum edilen Zamtaradze, özgün baskıları Belarus’a gönderdiğini itiraf etti.
“EN AZ 170 KİTAP ÇALINDI”
Europol’den yapılan son açıklamada ise en az 170 kitabın çalındığı ve yaklaşık 2,5 milyon euro kıymetinde maddi hasar ile “ölçülemez” derecede manevi kayıp yaşandığı tabir edildi.
Çalınan yapıtların bir kısmının Rusya’daki müzayede meskenleri aracılığıyla satıldığını tespit eden Europol, hırsızların Rus şair ve oyun müellifi Aleksandr Puşkin ile Ukrayna kökenli ünlü Rus muharrir Nikolay Gogol’ün yapıtları başta olmak üzere Rus edebiyatına ilişkin kitapları gaye aldığını belirtti.
Europol, hırsızların kitapları “araştırma” ismi altında görmek istediklerini, gerisinden orjinal baskıları kopyalarıyla değiştirdiklerini söz etti.
Suçlulardan kimilerinin yargılandığını belirten Europol, Fransa’daki şüphelilerin de yargılanmayı beklediğini kaydetti.
