Kairat, Şampiyonlar Ligi’ne yükseldi, ticarileşen Avrupa futbolu Çin’e dayandı

UEFA Şampiyonlar Ligi play-off çeşidi rövanşında Celtic’e penaltı atışlarında 3-2 üstünlük sağlayan Kazakistan temsilcisi Kairat, tarihinde birinci defa turnuvaya katılma hakkını elde etti.

Kairat’a mesken sahipliği yapan Almati kentinin, Çin’e en yakın olduğu uzaklık yaklaşık 300 kilometre. Bu uzaklık, arabayla yaklaşık 3,5–4 saatlik bir seyahate karşılık geliyor.

Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne komşu olan Almatı, Sincan Uygur Özerk Bölgesi başşehri Urumçi’ye kara yoluyla yaklaşık 850–900 kilometre arada.

Özetle, Avrupa futbolunun bir numaralı tertibi UEFA Şampiyonlar Ligi’nin en büyük yıldızları, grupları Kairat ile eşleştiği takdirde Çin hududunda futbol oynayacak.

Eğer Galatasaray ve Benfica’yı elediği takdirde Şampiyonlar Ligi’ne kalırsa Fenerbahçe, Kairat ile eşleştiği takdirde İstanbul’dan 3 bin 900 kilometrelik bir seyahat yapacak.

Almatı, Madrid’e 6 bin 400, Londra’ya 5 bin 600, Barselona’ya 5 bin 900 ve Paris’e 5 bin 500 kilometre aralıkta.

AVRUPA FUTBOLU DÜNYAYA HÜKÜMRAN OLUYOR

Başarısını takdir etmekle birlikte Kazakistan temsilcisi Kairat’ın UEFA Şampiyonlar Ligi’ne yükselmesi sırf sportif bir muvaffakiyet değil, birebir vakitte kapitalist futbol nizamının ulaştığı noktayı da gösteriyor. Çin sonuna saatlik uzaklıktaki Almatı’dan bir kulübün Avrupa’nın en itibarlı futbol tertibinde uzunluk gösterecek olması, futbolun coğrafik hudutlarının çoktan aşıldığını ve ticarileşmenin belirleyici hale geldiğini gözler önüne seriyor.

UEFA, uzun müddettir “Avrupa” kavramını siyasi ve kültürel bağlamda hayli geniş yorumluyor. Kazakistan üzere ülkelerin üyeliği, Avrupa futbolunu sadece kıta hudutlarından çıkararak Avrasya’ya uzanan bir pazar yaratıyor. Kairat’ın yükselişi, Şampiyonlar Ligi markasının Çin’e kadar ulaşmasının en somut göstergesi oldu.

Kairat, Şampiyonlar Ligi’ne yükselen birinci Kazak ekibi değil. Daha evvel de ülkenin başşehrinin kadrosu Astana da Devler Ligi’nde mücade etti.

TİCARİLEŞEN OYUN

Şampiyonlar Ligi’nin cazibesi, yalnızca futbolun alandaki rekabetinden değil, milyarlarca euroluk yayın gelirleri, sponsorluk mutabakatları ve milletlerarası izleyici kitlesinden kaynaklanıyor. Kairat üzere ekiplerin sahneye çıkması, UEFA’nın bu pazarı doğuya hakikat genişletme stratejisinin modülü olarak okunabilir. Çin’e yakın bir coğrafyada oynanacak her maç, yayıncı kuruluşlar ve sponsorlar için yeni izleyici ve para demek.

LALIGA’NIN “ABD” AŞKI

Avrupa’nın en büyük kulüplerinin, dönem başı kamplarını Uzak Doğu’da yapması, İspanya Üstün Kupası finalinin Arabistan’da oynanması ve son olarak İspanya LaLiga’nın “Miami” atılımı…

İspanya futbolunda geçtiğimiz yıllarda büyük tartışma yaratan bahis, LaLiga idaresinin Barcelona-Villarreal maçını ABD’nin Miami kentinde oynatma teşebbüsü oldu.

LaLiga, 2018’de Kuzey Amerika pazarına açılmak maksadıyla 15 yıllık bir muahede imzalayarak kimi maçları İspanya dışına taşıma planı yaptı. Bu kapsamda Barcelona–Villarreal müsabakasının Miami’de oynanması gündeme geldi. Fakat plan, ülke içinde büyük reaksiyon topladı.

Barça’nın ezeli rakibi Real Madrid başta olmak üzere birçok kulüp, bu kararın rekabet istikrarını bozacağını savundu. Madrid idaresi, “taraftarların stadyumda kadrolarını destekleme hakkı ellerinden alınamaz” diyerek itirazını resmi olarak federasyona bildirdi. İspanya Futbol Federasyonu ve FIFA da sürece dahil oldu. FIFA, “lig maçlarının konut sahibi ülke dışında oynanamayacağı” kuralını hatırlatarak bu teşebbüsü reddetti.

Sonuç olarak o devir Barcelona–Villarreal maçı Miami’de oynanmadı ve LaLiga’nın “yurt dışı maç projesi” kağıt üzerinde kaldı.

“OYUNCULARA SAYGISIZLIK”

Ancak, LaLiga idaresi, 20 Aralık 2025’te Barcelona ile Villarreal ortasında oynanacak LaLiga karşılaşmasını Miami’ye taşıma planını tekrar gündeme getirdi. Bir lig maçının ülke dışında oynanacak olmasına Real Madrid cephesinden güçlü bir itiraz yükseldi.

Real Madrid, resmi bir açıklama yayımlayarak planı “rekabet eşitliğine ziyan veren, kabul edilemez bir emsal teşkil eden girişim” olarak niteledi. Kulüp, bu türlü bir kararın kulüplerin evvelce onayı olmadan alınmasının “çift devreli lig sisteminin temel kuralı olan yer değiştirmeli maç düzenini” ihlal ettiğini vurguladı. Bunun, “sportif bütünlüğü zedeleyeceğini ve sonuçların meşruiyetini tehlikeye atacağını” savundu.

Ayrıca Madrid idaresi, FIFA, UEFA ve İspanyol Spor Konseyi’nden (CSD) bu tertibe onay vermemelerini talep etti

İnisiyatifin karşısında yalnızca Real Madrid bulunmuyor. Lig oyuncular birliği AFE önderliğinde, LaLiga’daki tüm kaptanlar planı açıkça eleştirdi. “Bilgi eksikliği ve şeffaf olmama” nedeniyle projeyi “oyunculara saygısızlık” olarak tanımlayan küme, karar alınırken kendilerinin muhatap alınmadığına dikkat çekti.

LaLiga Başkanı Javier Tebas, projenin ekonomik ve global görünürlük açısından kıymetli olduğunu savunarak kararlılığını sürdürdü.

SOVYETLER BİRLİĞİ DEVRİNİN BEĞENİLEN KADROSU: “EN DOĞUDAKİ TAKIM”

Kairat, 1954’te “Lokomotiv Alma-Ata” ismiyle kuruldu. Daha sonra Urozhai, akabinde Kairat Alma-Ata ismini aldı. Kazakça’da “Kairat” sözü “güç, irade, cesaret” manasına geliyor.

1960’ta Sovyetler Birliği’nin en üst ligi olan Sovyet Top Ligi’ne yükselen ilk Kazak kulübü oldu. SSCB’deki “en doğudaki takım” olarak biliniyordu. Bu nedenle Moskova merkezli büyük ekiplere karşı çabaları epey gündem oluyordu.

Sovyet devrinde 24 dönem boyunca Top Ligi’nde yer aldı ve ülkenin en bilinen futbol markalarından biri oldu.

Kazakistan bağımsızlığını ilan ettikten sonra 1992’de kurulan Kazakistan Premier Ligi’nin kurucu kulüplerinden biri oldu.

1992’de birinci Kazakistan Kupası’nı kazandı. 2000’lerin ortasında ekonomik kasvetler yaşadı, hatta bir mühlet ikinci lige düştü.

2010’ların başında yine yapılanma ile kulüp toparlandı. 2021’de UEFA Avrupa Konferans Ligi küme kademesine kalan ilk Kazak kulübü oldu. 2025’te ise UEFA Şampiyonlar Ligi kümelerine yükselerek tarih yazdı.

ÜÇ PENALTIYA MÜSAADE VERMEDİ

Dün geceki tarihi maça dönersek…

Avrupa futbolunun kulüp seviyesindeki en kıymetli turnuvasının play-off tipinde, golsüz sona eren birinci maçın rövanşında Kairat, alanında İskoç devi Celtic’i ağırladı.

Normal mühleti ve uzatma kısmı 0-0 sona eren maçta rakibine penaltılarda 3-2 üstünlük sağlayan Kairat’ın kalesini koruyan Temirlan Anarbekov, üç penaltı atışında gole müsaade vermeyerek kadrosunun muvaffakiyetinde kıymetli rol oynadı.

Oğuz Ok