Şirketlerde tablo karardı: Alacaklar, hasılattan hızlı arttı
Türkiye iktisadında sıkı para siyaseti, finansmana erişim zorlukları ve daralan iç talep bu yılın birinci altı ayında şirketlerin tahsilatlarını da etkiledi. Sermaye piyasaları danışmanı Yunus Kaya 6 aylık bilançolara nazaran şirketlerin satışlarının ne kadarını tahsil edebildiklerini araştırdı. Kaya’nın tahliline nazaran borsada süreç gören finans, GYO, GSYO ve dış ticaret şirketleri hariç 400 gerçek kesim şirketinin 33’ü son tahsilatını geçen yıl yaptığı görüldü. 2024 yılı sonunda bu sayı yalnızca üç iken, Kaya’nın çalışmasına nazaran tahsilat konusunda badire çekmeyen bölümler ise ticaret, ulaştırma, madencilik ve turizm oldu.
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, sermaye piyasaları danışmanı Yunus Kaya, tek başına bu tahlilin bir mana tabir etmeyeceğine işaret ederek fakat şirketlerin ve bölümlerin görünümü açısından kıymetli olduğunu lisana getirdi. Yunus Kaya’nın çalışmasına nazaran borsadaki gerçek dal şirketlerinin birinci 6 aydaki toplam hasılatı 4.86 trilyon lira düzeyinde olurken toplam alacakları 1.29 trilyon TL lira ile hasılatın yüzde 27 düzeyinde gerçekleştirdi. Bu oran 2024 sonunda yüzde 13 düzeyindeydi.
25 ŞİRKETİN ALACAK MÜDDETLERİNDE KÖTÜLEŞME DEVAM EDİYOR
Kaya, kısa vadeli ticari alacakların hasılata oranına nazaran şirketleri listelediğinde 48 şirketin yüzde 85 üzerinde orana sahip olduğunun, 33 şirketin ise yüzde 100’ün üzerinde orana sahip olduğunun görüldüğünü ve dolayısı ile bu 33 şirketin son tahsilatını geçen yıl yapmış üzere gözüktüğünü lisana getirdi. Kaya, bu şirketlerin yalnızca 8’inde tahsilat vadesinin düzgünleştiğini 25’inde ise alacak müddetlerinde kötüleşmenin devam ettiğini söyledi.
YÜZDE 8,2’DE ÖNEMLİ ALACAK SORUNU
Bu 33 şirket içinde kendi kesimlerinde öne çıkan şirketlerin de bulunduğuna işaret eden Kaya, son periyotta alacak idaresindeki riskler dikkate alındığında yatırımcı için tahsilat mühleti ve alacakların ciroya oranının değerli bir gösterge olduğunu vurguladı.
Kaya, örneklem olması açısından borsadaki 400 şirketin yüzde 8,2’sinin önemli bir alacak sıkıntısıyla karşı karşıya olmasını baz alırsak ülke genelinde Mersis datalarına nazaran 217 bin anonim şirket olduğu dikkate alındığında 18 bin civarında anonim şirketin, 1.3 milyon etkin limited şirket de katıldığında 100 bini aşkın şirketin alacak sorunu ile boğuştuğunu öngörülebileceğine dikkat çekti. Kaya, alacaklarının hasılata oranına nazaran dallara nazaran değerlendirildiğinde ise 4 dalın Borsada finans dışı 400 şirketin 33’ünde bu yılın birinci 6 ayında hasılattan fazla alacak var. Sermaye piyasaları danışmanı Yunus Kaya, iktisattaki gidişatın borsadaki yansımalarını takip etmek için yaptığı çalışmada bu 33 şirketin 25’inde alacak vadesinin de kötüleştiğine işaret etti. yüzde 50 civarında olması ile öne çıktığını bunların da kağıt-gazete kesimi, savunma dalı, metal eşya dalı, teknoloji kesimi olduğu görüldüğünü vurguladı.
Diğer taraftan bakınca alacak sorunu ile pek de uğraşmayan dalların de var olduğunu tabir eden Kaya yüzde 7 oranla marketlerin tartıda olduğu toptan ve perakende ticaret bölümü ile birlikte yüzde 8 oranla madencilik dalı, yüzde 12 oranla ulaştırma kesimi ve yüzde 14 oranla turizm dalını işaret etti.
BİST100’de ZİYAN AÇIKLAYANLARIN ORANI YÜZDE 24
Gedik Yatırım’ın Borsa İstanbul’da süreç gören şirketlerin açıkladığı bilançolara dayanan tahlile nazaran şirketlerin ikinci çeyrekte kârlılık daralmaları yavaşladı. Tahlile nazaran XUTUM endeksinde yılın ikinci çeyreğinde bilanço açıklayan 541 şirketin yüzde 56’sı yani 305’i kâr açıklarken, geri kalan 236 şirket ise ziyan bildirdi. BİST100’de ziyan açıklayanların oranı yüzde 24, BİST30’da ise yüzde 17 düzeyinde bulunuyor. Gedik Yatırım Araştırma Yöneticisi Ali Akkoyunlu, “Şirketlerin ikinci çeyrek bilanço sonuçlarını birinci çeyrek ile karşılaştırdığımızda kar daralmalarının azalmaya başladığını gözlemliyoruz. Şöyle ki: birinci çeyrekte yüzde 75 daralan sanayi kesimi karları ikinci çeyrekte yüzde 42’ye, bankacılık bölümü karları ise birinci çeyrekte yüzde 9,5 daralmadan ikinci çeyrekte yüzde 4,5 daralmaya geriledi. Bu bağlamda, geçen yılın yüksek bazından kaynaklanan yüksek montanlı daralmaların yılın ikinci yarısında daha da azalmasını bekleriz” sözlerini kullandı.
