Vatandaşlık için ABD askeri olan Türkler: Kim bunlar, amaçları ne
Sosyal medyada son günlerde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) vatandaşı olan Türkler, çektikleri görüntülerle gündem oluyor.
Kolay yoldan ABD vatandaşı olan bu devşirme Türkler, çektikleri görüntülerle “yurt dışına kapağı atma” hayali kuran gençlerin aklını çeliyor.
Onlardan bir tanesi Emre Özkan isimli bir Türk genci…
AVANTAJLARINI SIRALADI
ABD Hava Kuvvetleri’nde misyon yaptığını söyleyen Emre Özkan, çektiği görüntüde Amerikan ordusunda çalışmanın avantajlarını özetle şöyle sıralıyor:
– Yedi haftada vatandaşlık,
– Parasız sıhhat sigortası,
– Vazife sonrası istediğin üniversitede istediğin eğitim alma hakkı,
– Yıllık dört bin beş yüz dolar hibe,
– Premium kredi kartı,
– Fiyatsız sertifikalar
ve öbürleri…
ABD ORDUSUNUNUN “DİNİ HOŞGÖRÜSÜ”
Emre Özkan, başka bir görüntüde ise Amerikan ordusunda misyon yapan Umut İnanç isimli bir diğer Türk ile kameranın karşısına geçiyor. Milyonlarca Müslüman’ın izlediği bu görüntünün alt metni ise Amerikan ordusunun “dini müsamahası…”
Videoda mescitte tanıştıklarını söylüyorlar ve işçi hangi dine mensupsa onun servisinin olduğunun altını çiziyorlar.
Videoda ayrıyeten, altı-yedi tane daha ABD ordusunda vazifeli Türk’ün olduğu belirtiliyor.
GÖRÜNDÜĞÜ ÜZERE DEĞİL
Bu “masum” üzere gözüken, bazılarında sempati uyandıran görüntüler on binlerce beğeni, milyonlarca görüntülenme alıyor…
ABD merkezli “ABDpost.com” da görüntüyü, “Türk Genç Emre Özkan: ‘Ordu, Amerikan Hayalini Gerçeğe Dönüştürüyor” başlığıyla haber yapıyor…
GÖRÜNDÜĞÜ ÜZERE DEĞİL
Peki son günlerde peşi sıra çekilen bu görüntüler bir tesadüf yapıtı olabilir mi?
ABD Silahlı Kuvvetleri, bilhassa son yıllarda önemli insan gücü eksiklikleriyle karşı karşıya kalıyor.
New York Post, geçen yıl ağustos ayında ABD Deniz Kuvvetleri’nin işçi eksikliği nedeniyle 17 gemiyi kenara çekmek zorunda kalacağına dair bir yayımlıyor.
EMEKLİ ALBAY ORKUN ÖZELLER: “GENÇLER ÖZENDİRİLİYOR”
Konuyla ilgili emekli albay Orkun Özeller’in görüşüne başvurduk.
Özeller, 28 yıllık askeri mesleği boyunca 17 yıl bordo bereli olarak vazife yapan, Kosova Barış Gücü’nde yer alan, 2017’de terör örgütü YPG’ye verdiği takviye nedeniyle ABD’den madalya almayı reddetmiş bir isim. 2021’de kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
Kendisinin de bunu araştırdığını belirten emekli albay, bunu soruşturduğunda, bu teknikle kolay yoldan ABD vatandaşı olmanın “o kadar kolay olmadığı” karşılığını aldığını söylüyor. Bunun gençlere özendirildiğini de kelamlarına ekliyor.
2022 VE 2023’TE HEDEFLENEN SAYININ GERİSİNDE KALINDI
Bu bahse geri döneceğiz. Devam edelim…
Amerikan Düşünce Kurulu Hoover Institution’un Ocak 2025 tarihli makalesine nazaran ABD ordusu, 2022 ve 2023 mali yıllarında hedeflediği asker alım sayısına ulaşamıyor. Ordu, yıllık yaklaşık 65 bin yeni askeri bünyesine katmayı hedeflese de bu maksadın yaklaşık yüzde 25 gerisinde kalıyor.
ABD SAVUNMA BAKANLIĞININ GÜNDEMİNDE
ABD Savunma Bakanlığında Aralık 2023’te yayımlanan makaleye nazaran, ABD ordusunda, tüm hizmet kolları için toplamda 2023 yılında yaklaşık 41 bin kişilik bir takım açığı var. ABD Savunma Bakanlığının masaya yatırdığı en değerli problemlerden birisi bu…
“AMERİKA’NIN SAFLARI TÜKENDİ”
The New Yorker’da geçen şubat ayında yayımlanan bir yazı ise mevzuyu özetler nitelikte: “ABD ordusunun işe alma krizi. Amerikan silahlı kuvvetlerinin safları tükendi. Sorun orduda mı, yoksa ülkede mi?”
ABD’DE “ASKER” KRİZİ
Tüm bu gelişmeler sonucunda Amerikan hükümeti, insan gücü eksiğini kapatmak için toplumsal medyaya sarılıyor.
Özellikle Türkiye üzere genç nüfusu fazla, ABD’de yaşamaya istekli gençler gayede…
ABD hükümeti bunun meyvelerini yavaş yavaş almaya başlıyor.
TERSİNE DÖNDÜ
Şubat ayı başlarında, ABD Kara Kuvvetleri İşe Alma Komutanlığı (USAREC), günlük 346 asker alımıyla 15 yılın en âlâ aralık ayını yaşadığını duyuruyor. 2024 sonuna kadar ordu, 55 bin yeni faal vazife askeri alımı maksadına de ulaşıyor.
Georgetown Üniversitesi Güvenlik Çalışmaları Merkezi, yaşanan değişimi “Askerlik krizi bitti mi? Şimdi bitmedi” başlığıyla duyuruyor. Yazıda şu tabirler dikkati çekiyor:
“Trump hükümeti bu başarıyı hemen sahiplendi. Savunma Bakanı Pete Hegseth, Amerika gençliğinin Trump’ın ‘cesur ve güçlü ‘Önce Amerika’ liderliği’ altında hizmet etmek istediğini sav etti. Trump, 21 Nisan’da yaptığı açıklamada, ‘[Ordu] 28 yahut 29 yıldır en yüksek sayıda asker alımına sahip oldu” ve “Her şey 5 Kasım’dan beri oldu’ dedi.”
TABLO NASIL AKSİNE DÖNDÜ
Fiziksel yeterlilik yahut test puanları yetersiz gençleri çabucak reddetmek yerine, kısa vadeli hazırlık kurslarına alıp uygun hale getirildi. Bu program sayesinde binlerce gencin orduya iştiraki sağlandı. Dövme, geçmişte küçük hatalar yahut eğitim düzeyi üzere birtakım katı koşullarda esneklik yapıldı. İki yıllık hizmet üzere kısa devir kontratlarla daha fazla genç cezbedildi. Birtakım kritik konumlar için 50 bin dolara kadar imza bonusu verildi. Tahsil yardımları ve G.I. Bill (ABD’de askerlik hizmeti yapmış şahıslara yönelik en değerli toplumsal dayanak programlarından biri) avantajları daha fazla öne çıkarıldı. Üniversite masraflarının karşılanması gençler için cazip hale getirildi…
En kıymetlisi ise şu oldu: TikTok, Instagram, X üzere platformlarda gençlere direkt ulaşan kampanyalar yürütüldü. Orduda vazife yapan askerler, kendi tecrübelerini paylaşarak “rol model” olarak kullanıldı.
YEDİ HAFTA MI BİR YIL MI
ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Maddesine (INA) nazaran, ABD vatandaşlığı için ABD Silahlı Kuvvetleri’nde rastgele bir vakitte en az bir yıl mühletle hizmet etmiş olmak gerekiyor.
İlgili görüntüde ise ABD askeri Emre Özkan, yedi haftada vatandaş olduğunu söylüyor.
ABD’de barış vaktinde en az bir yıl mühletle ABD Silahlı Kuvvetleri’nde hizmet etmiş olmak gerekiyor. Savaş ya da inanılmaz periyotlarda (Kore, Vietnam, Körfez, 11 Eylül sonrası gibi) en az bir gün hizmet etmiş olmak bile müracaat için kâfi olabiliyor. 11 Eylül saldırılarından sonra ABD başkanı, savaş döneminde hizmet eden yabancılar için vatandaşlık sürecini hızlandırma yetkisini kullandı. Bu sayede, örneğin Irak yahut Afganistan’da vazife yapan yabancı askerler, çok kısa müddette vatandaş olabildi.
Asker adayları temel eğitimlerini tamamladıktan çabucak sonra vatandaşlık başvurusu için gerekli evrakları sürece alabiliyorlar. Askerler için başka bir süratli müracaat çizgisi işletiyor. Bu nedenle, yasal olarak “bir yıl hizmet şartı” olsa bile, fiiliyatta kimi yabancılar 7–8 haftada vatandaşlık dokümanlarını alabiliyor zira savaş periyodu düzenlemeleri ve hızlandırılmış prosedürler devreye giriyor.
Ülke, 11 Eylül 2001 ataklarından beri harika periyotta. Bu maddeyle da sabit:
ABD’nin belirlediği “düşmanlık dönemleri” şöyle:
6 Nisan 1917-11 Kasım 1918
1 Eylül 1939-31 Aralık 1946
25 Haziran 1950-1 Temmuz 1955
28 Şubat 1961-15 Ekim 1978
2 Ağustos 1990-11 Nisan 1991
11 Eylül 2001-günümüz.
VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILMALILAR MI
Bu “masum” üzere görünen görüntüleri çeken devşirme Türkler, ABD anayasasına bağlılar ve ona bağlılık yemini ediyorlar. İleride mümkün bir ABD-Türkiye krizinde yahut savaşında ABD ordusuna hizmet etmekle yükümlüler. Her ne kadar değerli bir kısmı muharip olmayan sınıflarda yani geri hizmetlerde misyon alıyor olsalar da askerlik mesleği gereği üstleri neyi emrediyorsa onu yapacaklar.
Bu kapsamda ABD askeri olan Türkler şu tartışmayı beraberinde getiriyor: Türk vatandaşlığından çıkarılmalılar mı?
Sosyal medyada birtakım kullanıcılar, artık ABD askeri olmuş bu isimlerin Türk vatandaşlığından çıkarılmaları gerektiğini savunuyor.
Ama öncelikle şunun altını çizmekte yarar var…
Yurt dışında doğup büyüyen, mecburî askerlik hizmetini yerine getiren gurbetçilerle, sonradan bir formda ABD’ye gidip, vatandaşlık almak için profesyonel asker olanları ayırmak lazım…
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NASIL
ABD
ABD Anayasası çerçevesinde vatandaşlıktan çıkarma çok hudutlu. Fakat bir öbür ülkenin ordusunda, bilhassa ABD’ye düşman bir ülkenin ordusunda istekli olarak vazife almak, vatandaşlığın kaybına yol açabiliyor. Yeniden de bu otomatik olan bir durum değil. Mahkeme süreci ve kişinin “ABD vatandaşlığını terk etme niyetinin” kanıtlanması gerekiyor.
Almanya
Alman vatandaşlık maddesine nazaran, bir Alman vatandaşının diğer bir ülkenin silahlı kuvvetlerinde vazife alması (izin almadan), vatandaşlığını kaybetmesine yol açabiliyor. Lakin AB ülkeleri yahut NATO ülkelerinin ordularında hizmet için kimi istisnalar getirildi.
Avusturya
Avusturya’da da emsal halde, yabancı bir devletin ordusunda vazife almak vatandaşlığın kaybına yol açabiliyor.
Fransa
Fransa’da vatandaşlık, “Fransız menfaatlerine muhalif hizmet” durumunda düşürülebiliyor. Diğer bir ülkenin ordusunda vazife almak buna dahil olabiliyor, ancak otomatik değil; karar devlet tarafından alınıyor.
Türkiye
Türk Vatandaşlık Kanununa nazaran, Türk vatandaşlarının, müsaade almadan yabancı bir devletin ordusunda istekli olarak misyon yapmaları halinde vatandaşlıktan çıkarılmaları mümkün. Bilhassa “Türkiye’nin güvenliğine aykırı” sayılabilecek ülkelerin ordularına iştirakte bu daha sert uygulanabiliyor.
Kanunun 29. unsurunun birinci bendinin c fıkrasına nazaran, Türkiye’de de müsaade alınmadan yabancı orduda misyon almak vatandaşlıktan çıkarılma sebebi.
Özetle, birçok ülkede öteki bir ülkenin ordusunda profesyonel asker olmak, doğup büyüdüğün ülkenin vatandaşlığını kaybetmene neden olabiliyor. Birtakım ülkelerde bu otomatik, kimilerinde ise mahkeme kararıyla uygulanıyor. Türkiye’de ise bu Cumhurbaşkanı Kararı ile oluyor.
Oğuz Ok
