Geniş tanımlı işsizlik 13 milyona dayandı: Eş dost İŞKUR’a fark attı

Türkiye’de dar tarifli işsiz sayısı 3 milyon civarında iken, potansiyel işgücü ve eksik istihdam dahil edildiğinde geniş tarifli işsiz sayısı 13 milyona ulaşıyor. Dünya Gazetesi muharriri Naki Bakır, iş arayanların yüzde 72’sinin “eşe dosta rica” prosedürünü kullanarak iş aradığını, İŞKUR’un ise bu oranın çok gerisinde kaldığını belirterek “İş aramada esas formül ‘eşe dosta rica” başlıklı yazıyı kaleme aldı. Bakır, şunları kaydetti:

“Türkiye’de geniş tanım­lı işsizlik 13 milyona ula­şırken, dar tarifli res­mi bilgide 3 milyon dolayında gö­züken işsizin ise iş arama kanalı olarak en çok “eşe dosta rica” yo­luna başvuruyor. İş arayan işsiz­lerin, iş ve emekçi bulmaya aracılık etmekle misyonlu kamu kuruluşu İŞKUR’a müracaat seviyesinin ise düşük olması dikkati çekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hane halkı İşgücü Araş­tırması kapsamında anketle be­lirlediği iş gücü göstergelerin­de dar tanıma nazaran mevsimsel tesirlerden arındırılmış ve arın­dırılmamış manşet işsizlik ve­rilerinin yanı sıra, umudunu yitirerek iş aramayı bırakmış “potansiyel işgücü” ile ve ku­rumsal olmayan işlerde düzen­siz ve yetersiz periyodik çalışan, dü­zenli iş ve gelir imkânı arayan “zamana bağlı eksik istihdam”­daki nüfusu da açıklıyor.

TÜİK, işsizlerin başvurdu­ğu iş arama kanallarının dağılı­mını ise dar tarifte yer alanla­ra nazaran ve mevsim tesirlerinden arındırılmamış datalar üzerin­den yayımlıyor.

Buna nazaran ikinci çeyrekte mevsimsel tesirlerden arındırılmadığında sayısı 2 mil­yon 913 bin olan dar tarifteki işsizler içinde eşe dosta rica se­çeneğini kullananlar 2 milyon 102 bin kişi ile bu bazdaki top­lam işsiz sayısının yüzde 72,2’si­ni oluşturuyor. Tıpkı devirde dar tarifli işsiz sayısının yüzde 50,6’sını oluşturan 1 milyon 475 bin kişinin ise direkt işvere­ne müracaat yolunu seçtiği görü­lüyor. İşsizler iş arama konusun­da bir yahut daha fazla seçeneği kullanabiliyor.

İŞKUR’A İLGİ DÜŞÜK

İkinci çeyrekte İŞKUR kanalı­nı kullanan işsizler ise 1 milyon 56 bin kişi ile yaklaşık üçte bir dü­zeyinde kaldı. 1936 yılında çıkarılan ve iş ve emekçi bulmaya aracılık etme hiz­metinin bir kamu hizmeti ola­rak devlet inhisarında yürütül­mesini karar altına alan 3008 sayılı İş Kanunu doğrultusun­da 1946 yılında İş ve İşçi Bulma Kurumu (İİBK) ismiyle kurulan, 2003’te Türkiye İş Kurumu (İŞ­KUR) ismini alan kurum, “işçi­lere vasıflarına uygun işler bul­mak ve patronlara de işlerine uygun vasıfta personel bulmak”la gö­revli bulunuyor.

İkinci çeyrekte başka iş arama sistemleri içinde gazete, der­gi yahut internet ilanlarına ba­kan işsizlerin sayısının 939 bin, özel istihdam ofislerine başvu­ranların 860 bin, internet üze­rinden iş başvurusu yapanların 819 bin, kelamlı ya da yazılı iş sı­navı yahut mülakatına girenlerin 304 bin, gazeteye ilan veren ve­ya verilen iş ilanlarını yanıtla­yan işsiz sayısının da 91 bin ol­duğu belirlendi.

Bu ortada resmi işsiz tanımın­da yer alan şahıslardan 348 bin ki­şilik bir kitlenin ise kendi işye­rini kurma hazırlığı yaptığı dik­kati çekiyor. Kendi işini kurma noktasına gelen işsizlerin mev­sim tesirinden arındırılmamış dar tarifteki toplam işsiz sa­yısı içindeki oranının yüzde 11,1 olduğu görülüyor.

İŞ ARAYANLARIN BİRDEN FAZLA HİZMET SEKTÖRÜNDE

Mevsim tesirlerinden arındırılmamış dar tarifteki 2,9 milyon işsiz içinde aranılan meslek kümesine nazaran en büyük kısmı 700 bin kişi ile hizmet ve satış elemanları oluşturuyor. Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar ise 532 bin kişi ile ikinci büyük küme. Üçüncü sırada yer alan profesyonel meslek mensupları da 433 bin kişi ile değerli bir sayı oluşturuyor.

Bunları 350 bin kişi ile sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar, 290 binle ofis ve müşteri hizmetlerinde çalışanlar, 261 binle teknisyen, tekniker ve yardımcı meslek mensupları, 255 bin kişi ile tesis ve makine operatörleri ve montajcılar izliyor. Yönetici olarak iş arayanlar 72 bin kişi olurken, iş arayan nitelikli tarım, ormancılık ve su eserleri çalışanlarının sayısı da 21 bin seviyesinde bulunuyor.

5 MİLYONU AŞKIN İŞSİZ İŞ ARAMIYOR

Mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgilere nazaran ise ikinci çeyrekte dar tarifteki işsiz sayısı 3 milyon 34 bin kişi olurken, TÜİK’in “potansiyel işgücü” olarak tanımladığı umudunu yitirdiği için iş aramayı bırakmış, iş olsa çalışmaya hazır pozisyondaki bireylerin sayısı 5 milyon 176 bine ulaştı. İşgücü dışındaki nüfus içinde sayılan bu bireyler, işsiz olduğu halde iş aramıyor.

Bu ortada istihdamda (çalışıyor) gözüken 27 milyon 647 bin bireyden 4 milyon 788 bini, “zamana bağlı eksik istihdam” tarifinde yer alıyor. Anket haftasında 40 saatten az (bir saat bile olsa) çalıştığı için bu kapsamda yer alan ve işsiz sayılmayan bu şahıslar, kayıtlı, tertipli çalışma ve daha güzel gelir imkânı arıyor. “İşsiz” sayılmayan bu şahısların hangi iş arama kanallarını kullandığı bilinmiyor.

Dar tanıma nazaran mevsimsel tesirlerden arındırılmış işsizlik oranı ikinci çeyrekte yüzde 8,6 olurken; dar tarifli resmi işsizlere, potansiyel işgücü ve vakte bağlı eksik istihdamdakiler de eklendiğinde geniş tarifli işsiz sayısı 12 milyon 988 bin şahsa ulaşıyor. Geniş tanıma nazaran belirlenen sayı, birden fazla kesimde “gerçek” işsiz sayısı olarak kabul ediliyor.

İkinci çeyrek prestijiyle 35 milyon 469 bin kişi olan işgücü sayısına, iş aramayı bıraksa da fiilen işsiz olan potansiyel işgücü de eklendiğinde geniş tarifte işgücü ise 40 milyon 645 bine ulaşıyor. Buna nazaran de geniş tarifli işsizlik oranı yüzde 32’ye denk geliyor”