Trump Nobel hedefine bir adım daha attı: Washington Zirvesi’nin kazananları ve kaybedenleri
ABD Başkanı Donald Trump, uzun vakittir hayalini kurduğu Nobel Barış Ödülü’ne bir adım daha yaklaşmış gözüküyor. Bir evvelki hafta Beyaz Saray’ın konuğu olan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan daima bir ağızdan Beyaz Saray’ın işvereninin barışı sağlama konusundaki “dehasını” övdüler. Hatırlanacağı üzere Trump, 8 Ağustos Cuma günü Beyaz Saray’da Ermenistan ve Azerbaycan başkanlarını ağırladı. Amerikan Liderinin evvel her biriyle başka ayrı görüşmesinden sonra ülke önderleri basın toplantısı yapıp, akabinde da üçlü ortak deklarasyonu (memorandumu) imzaladılar. Buluşmaya katılanların tamamı, “35 yılı aşkın müddettir devam eden savaşa son verildiği” tezini tekraren tekrarladı. Lakin kelam konusu doruğun kuşkusuz en kıymetli sonucu, Azerbaycan’ı, batısında ve Türkiye hududunda bulunan Nahçıvan’a bağlayan yol olan “Zengezur Koridoru”nun denetiminin Amerikalılara devredilmesi oldu. Paşinyan’ın ABD’de “ülkesinin egemenliğinden taviz verdiği” bir dokümana imza attığını söyleyenler de az değildi bu süreçte.
PAŞİNYAN’IN İÇERİDE ALANI DARALIYOR
ABD’de 8 Ağustos’ta olan biten Bakü’de haliyle sevinçle karşılanırken, Erivan’da ise değişik bir atmosfer hâkimdi. Sokaklarda, kahvelerde ve konutlarda pek çok Ermeni’nin, başbakanlarının en sonki atağına her şeye karşın telaş ve aralıkla yaklaştıkları yazılıp çiziliyor. Ve özel ve kamusal alandaki konuşmalarda da sıklıkla “ihanet” sözünün işitildiği belirtiliyor. Kimileri ise; ülkesinde bundan sonraki siyasi ömrüne pek güvenmeyen Paşinyan’ın sonunda kendisi ve eşi Anna Akopyan için bir kadro şahsî garantiler karşılığında Ermenistan’ın “milli çıkarlarından” vazgeçtiğini tez ediyor. Karabağ topraklarının Azerbaycan’a geri dönüşünden sonra, bu sefer de birkaç on bin Karabağ Ermeni’sinin Ermenistan’a göçmek durumunda kalmasından dolayı, Paşinyan’ın ülkesindeki reytinginin hatırı sayılı derecede azaldığına dikkat çekiliyor. Buna, başbakan ve eşinin Ermeni Apostolik Kilisesi’nin patrikleriyle girdiği sert münakaşalar ve de siyasi muhaliflere yönelik baskılar da eklendiğinde, Paşinyan’ın Ermenistan’da önder koltuğunda daha ne kadar oturabileceği sorusuna müspet cevap verebilmek bir o kadar güç hale geliyor.
İşe üstte sayılan bütün nedenlerden dolayı müzakereler ABD’nin arabuluculuğuyla gerçekleşti. Trump bir yandan da Ermenistan Başbakanı’na karşı tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesinin garantörü yapılmaya çalışılıyor. Çünkü Ermenistan’da sokak protestoları daha da kitlesel ve daima halde tekrar patlak verirse Ermenistan Başbakanı’nın en berbat ve son ihtimalde rahatlıkla ABD’ye kaçıp orada eşiyle birlikte pek yeterli şartlarda ömrünü devam ettirebileceği varsayılıyor. Bunun için gereğince parasının olduğu bilinen Paşinyan’ın epeydir ülkesindeki çabucak tüm ticari işletmelere adeta “kişisel vergi” koymuş olduğu ileri sürülüyor.
“TRUMP YOLU”NUN SELEFİ “FORT TRUMP” MI?
“Zengezur Koridoru”nun yeni ismi kulağa epeyce manalı geliyor: “Trump Yolu”. Transkafkasya cumhuriyetlerinin önderleri bu hususta Polonya tecrübesinden feyz almış olsalar gerek. Hatırlatmak gerekirse, 2019 yılında Polonya Devlet Başkanı Andrey Duda, ABD Lideri’nin inancını kazanmaya çalışmak amacıyla ülkesine bir ABD askeri üssü kurulmasını ve isminin da “Fort Trump” (Trump Kalesi) olmasını önermişti. Bu teklif gerçekten de işe yaramış, Donald Trump bahsi geçen fikri beğenmişti. Zira kendisinin malum, ferdî olarak pohpohlanmayı, övülmeyi, reklamının yapılmasını çok sevdiği epeydir aşikâr bir gerçek. Hakikaten misal bir hadise tam olarak 8 Ağustos’ta da yaşanmış oldu. Amerikalı yetkililer ile onlarla yakın işbirliği halindeki Ermeni siyasetçiler Beyaz Saray’daki toplantının tertibini sonuna kadar gizlemekle kalmadılar, fakat tıpkı vakitte Ermenistan’ın “müttefiki” addedilen İran ve Rusya ile münasebetlerini bozma uzun erimli stratejisinde kıymetli bir kilometre taşını da kendilerince muvaffakiyetle geçtikleri görülüyor. İşin bir öteki enteresan ve paradoksal tarafı da şu ki, pek çok Ermenistan vatandaşı Washington buluşmasının olacağını hükümetlerinden değil şahsen Azerbaycan medyasından öğrenmişti…
BULUŞMA TATİLE DENK GELDİ
Nikol Paşinyan şimdilerde Ermenistan kamuoyunu “Zengezur Koridoru” projesine ikna etmeye çalışmakla meşgul. Bu uğurda sıklıkla “barış, istikrar, refah ve Amerikan yatırımları” üzere ateşli ve gösterişli tabirler kullandığı gözleniyor. Öte yandan ABD’deki buluşmanın Başbakan’ın olağanda tatilde olduğu bir periyotta (28 Temmuz – 15 Ağustos) gerçekleşmesi de dikkatlerden kaçmadı. Tatil devrinin bu tarihi görüşme için bilerek seçilmesinin tesadüf olmadığı tarafındaki yorumlar gerçekten de az değil. “Washington Memorandumu”nun unsurlarına detayıyla baktığımızda, Trump ve Aliyev’in, ihtilafın temel olarak Bakü’nün koşullarına nazaran çözülmesini istedikleri; bunun da nihayetinde Türkiye’ye direkt karayolu erişimi sağlama sonucunu beraberinde getiriyor olacağı elbette ki açık. Sonuç itibariyle Amerikalılar da kazanan taraf olmuş oluyor, çünkü doğal olarak Trans Kafkasya’da siyasi (ve uzun vadede askeri) bir destek kazanma fırsatına sahip oluyorlar. Yalnızca Ermenistan direkt ve gerçek manada bir şey kazanmıyor görünüyor. Bundan ötürü da ileriki hafta ve aylarda ‘Ermenistan’ı çok önemli siyasi ve yönetimsel çalkantı ve krizler bekliyor’ demek hakikaten büyük bir kehanet olarak algılanmamalı…
Odatv.com
