Akım ‘TikTok’ ile başlamadı… The Beatles’dan Kanye West’e: İki dakikadan kısa efsane şarkılar… Trump bile bayılmıştı

KISA MÜZİK TIK-TOK’LA DEĞİL ÖZEL RADYOLARLA BAŞLADI

Kısa müziklerin TikTok ile geldiği söyleniyor. Fakat bir haber, bunun tam aksisini söylüyor. El Pais’te çıkan derlemede “Sosyal ağ, başarılı pop müziklerine kısalık dayatıyor. Fakat bu yeni bir şey değil: Son derece kısa besteler her vakit vardı” diye yazıyor. Ve bu işin aslında özel radyolar ile başladığını hatırlatıyor. Gazete “Ticari radyo istasyonları, uzun enstrümantal yahut vokal gelişimleri olan müziklerden rahatsızdı” diye yazıyor. “İki dakikadan uzun sürmemelerine karşın sanatsal birer mücevher olan ve hatta daha fazlasına gereksinim duymadıklarını söyleyebileceğimiz 25 şarkı” diyerek listeyi yayınlıyor. Odatv olarak bizim de yakından bildiğimiz örnekleri seçtik. Rock müziğine damga vurmuş kısa müzikler…

TRUMP ÇOK SEVMİŞTİ

The Smiths: Please, Please, Please, Let Me Get What I Want (1 dakika, 50 saniye)
Plak şirketinin yetkilileri şarkıyı duyduklarında kümeye “Şarkının geri kalanı nerede?” diye sordular. Vokalist, “Uzatmak, apaçık ortada olanı lisana getirmek olurdu” diye karşılık verdi. Donald Trump’ın şarkıyı 2023 seçim kampanyasında kullandığını öğrendiğinde küme öfkeden mecnuna dönmüştü.

BU KESİM TEK HİTİ OLDU
The Box Stops: The Letters (1dakika 51 saniye)
1967’de Memphis, Tennessee’de kurulan Amerikalı bir rock kümesidir. “The Letter” hitlerinden biri. 1967’de yayınlandı ve ABD’de bir numaraya ulaştı. 16 yaşında bir çocuk olan Alex Chilton’ın, boğuk sesi ile dikkati çekmişti. Bu birinci ve son hiti oldu diyebiliriz.

BABA KISASINI, KIZI UZUNUNU SÖYLEDİ
Antonio González: ‘El Pescaílla’, Sarandonga (1 dakika, 36 saniye)
İspanyol müzikçi, gitarist ve bestekardı. Katalan rumbasının babalarından biri olarak kabul edilir. “Sarandonga”nın kıssası değişik… İspanya’da, müzik birinci kere 1966’da Antonio González ‘El Pescaílla’ tarafından seslendirildi. Katalan rumbasının yaratıcısı olarak kabul edilen González, şarkıyı Küba seyahatlerinde dinledi. Yepyeni müzikteki “tatlı patates” yerine “pirinç”, “dört dişli hutias” yerine ise “kendini berbat hissettiren fasulyeler” dedi ve bir de kısalttı. Kızı Lolita, 2001’de bu müziğin kendi versiyonunu dünya çapında ünlenecek olan Lola, Lolita, Lola albümüne dahil etti. O, 4 dakikalık yepyeni halini söyledi. Misal biçimde, Porto Rikolu müzikçi Adalberto Santiago da şarkıyı 1981’de tekrar yorumladı.

PARPÇA KISA LAKİN GİTAR TEKNİĞİ OLAY OLDU
Van Hala: Eruption (1 dakika 40 saniye)
“Eruption”, 1978’de Van Halen’in birinci albümünde yayınlandı. Albümün en tanınan iki müziği olan “Runnin’ With the Devil” ve “The Kinks”in “You Really Got Me” cover’ı ortasında bir geçiş fonksiyonu gördü. Anlık bir kararla, neredeyse doğaçlama olarak ortaya çıkan bu kesimde Eddie, iki elinin parmaklarıyla tellere direkt sapa basarak notalar çalmaktan oluşan “tapping” tekniğini kullanıyor. Eddie bu usulü “Eruption”da popülerleştirdi ve günümüze kadar geldi… Onu taklit etmek isteyen milyonları bugün Youtube’da görebilirsiniz.

SÖYLEMEK İSTEMEMİŞTİ
Jerry Lee Lewis: Great Balls Of Fire (1 dakika, 50 saniye )
Rock and roll’un harika bir klasiği, icracısının kaydetme konusunda isteksiz olmasına karşın: 1957’de dindar bir Hristiyan olan Jerry Lee Lewis, Otis Blackwell ve Jack Hammer çiftinin bir bestesi olan “Great Balls Of Fire”ı daima cinsel imalar içerdiği için çok günahkar buldu. Sun Records plak şirketinin sahibi Sam Phillips, bir şişe viski yardımıyla onu ikna etti ve Lewis’in piyanosunu vurarak, perçemleri alnına düşerek ve sesi ateşli kısımlarda şehvete hakikat eğilerek bu ateşli yorumu ortaya çıkardı.

SİYAHİLER VE POLİSLERİN HENGAMESİNDEN ESİNLENİLDİ

The Clash: ‘White Riot’ (1 dakika, 52 saniye)
The Clash’in 1977’de yayınlanan birinci punk füzesi… Bu müzik, Ağustos 1976’da Londra, Notting Hill’de Karayip kültürünü kutlayan karnaval sırasında polisin bir yankesiciyi tutuklaması ve partinin polis memurları ile siyahi vatandaşlar ortasında çıkan çatışmalarla sona ermesinden esinlenmiştir. Strummer, bu “White Revolt”u ABD’de beyazları “baskıcı hükümete” karşı, “tıpkı siyahların yaptığı gibi” isyana teşvik etmek için yazmıştır. Çarpıcı olan, The Clash’in dinleyici kitlesinin her vakit yüklü olarak beyaz olmasıdır. Tükürme ve zıplama üzere özelliklerin yer aldığı karmakarışık bir müzik, The Clash’i kısa müddette büyüdükleri bir cins olan punk’ın temel direkleri ortasına yerleştirmiştir.

JOHN LENNON OTOMOBİL KAZASI GEÇİRMİŞTİ VE KAYITTA YOKTU

The Beatles: Golden Slumbers (1 dakika, 31 saniye)
Paul McCartney’nin en âlâ vokal özellikleri yalnızca bir buçuk dakikada: Şefkat ve falsettoyu aşarak nüfuz etme yeteneği ve Abbey Road (1969) albümü için kaydedilen ve Carry That Weight ile birleşen bir müziğin nakaratıyla yüzleştiğinde gösterdiği güç… Thomas Dekker’ın Cradle Song şiirinden uyarlanan bu ninni modülünde enteresan bir şey var: John Lennon katılmıyor; zira birkaç gün evvel bir otomobil kazası geçirmiş ve kayıt sırasında hastaneye kaldırılmıştı.

TEMPOLU RİTİM, ÖFKELİ SÖZLER

Elvis Costello: Welcome to the Working Week (1 dakika, 23 Saniye )
Elvis Costello’nun birinci albümü My Aim Is True’nun ( 1977) açılış müziği olan bu müzik, cinsin temel ögelerini içeriyor: Gururla İngiliz bir ses, süratli tempolu bir ritim ve öfkeli kelamlar.

KANYE WEST’IN “EN DEĞİŞİK POPÇU” İSPATI

Kanye West: Common, My Way Home ile (1 dakika, 43 saniye)
Kanye West’in popun en değişik müzisyenlerinden biri olduğunu ispatladı devrin müziği. Bu müzik, süper ikinci albümü Late Registration’dan (2005). El Pais bu türlü yorumlamış.

KURT KOBAIN’E Mİ İTHAF EDİLDİ

Neil Young: Fallen Angel (1 dakika, 15 saniye )
Kurt Cobain’in intiharından aylar sonra Neil Young, Pearl Jam ile stüdyoya girerek kesin grunge albümü olabilecek bir albüm hazırladı: Mirror Ball. Albüm, bu harika müzik ile kapanıyor. Cobain mi “Düşmüş Melek”?

YILLAR SONRA GELEN ŞÖHRET

Vashti Bunyan: Diamond Day (1 dakika, 45 saniye)
İngiliz müzikçi ve kelam müellifidir. 1970 yılında Bunyan birinci albümü “Just Another Diamond Day”i çıkardı. Albümün çok az satması üzerine Bunyan’ın tüm hamaseti kırıldı ve müzik mesleğini sonlandırma kararı aldı. 2000’li yıllara geldiğimizde albümü büyük istek gördü. Bugün 80 yaşında ve müziği hala keyfini koruyor. Albümün bu açılış müziği hala lisanlarda.

PLAK SANAYİSİNE GÖNDERME

The Jam: All Çağdaş Cons (1 dakika, 18 saniye)
Paul Weller, The Jam’in solistiydi ve yaratıcı ritmik küme basçı Bruce Foxton ve davulcu Rick Buckler’ı sahneye çıkardığında üçlünün yeterli çalıştığını muhtemelen bu yüzden biliyordu. Bu paydaşlığın delili, kısalığına karşın üçlünün güçlü istikametlerini sergileyen bu modüldür. Modül, İngiliz kümenin üçüncü albümü All Mod Cons’a (1978) ismini veriyor ve şarkı sözleri ironik bir halde “plak sanayisinin köpekbalıklarına” gönderme yapıyor: “Sanatsal özgürlük, istediğini yap, kâfi ki paranın tükenmediğinden emin ol” diye itiraz ediyor Weller.

EN SON KAYDI VE EN KISASI

Janis Joplin: Mercedes Benz (1 dakika, 45 saniye)
Janis Joplin’in son kaydı olduğu konusunda fikir birliği var. 1 Ekim 1970’te kaydedildi ve müzikçi üç gün sonra, 27 yaşında çok dozda eroinden hayatını kaybetti. “Mercedes Benz”, Janis’in kaydetmekte olduğu “Pearl” albümünde yayınlamayı düşünüp düşünmediğini bile bilmediğimiz bir a capella kesimi… Lakin, müzikçi albüm tamamlanmadan ve mevcut tüm malzemeye gereksinim duyulmadan evvel öldüğü için, vefatından sonra yayınlanacak yapıtına dahil edildi.

ÇILGIN MÜZİK MÜELLİFLİĞİ YILLARI
Chuck Berry: Let It Rock (1 dakika, 42 saniye)
Berry, şarkıyı 1960 yılında, rock and roll’un temellerini attığı o çılgın müzik müellifliği periyodunda yayınladı. Parmaklarıyla yaptığı klasik açılışla, kısa müddette üç solo atmayı başarıyor. İkisi gitar riff’leriyle, başkası ise kimi eleştirmenlerin Berry’nin en ünlü riff’lerinden kimilerini kopyaladığını argüman ettiği piyanist Johnnie Johnson’la…

PARÇA KISA LAKİN ÜSTAD KAYGISINI ANLATIYOR

The Jimi Hendrix Experience: Ain’t No Telling (1 dakika 47 saniye)
Jimi Hendrix, böylesine kısa bir parçayı, bin bir türlü şeyin bir ortaya geldiği karmaşık bir funk ve blues müziğine dönüştürmeyi başarmıştı. The Jimi Hendrix Experience’ın ikinci albümü Axis: Bold as Love’da yer alan bu parçayı, gitaristin stüdyoda işleri nasıl ele aldığını anlamak için kulaklıkla dinlemeye bedel: Riff’ler sağdan sola hakikat akıyor ve meraklı dinleyicinin keyfine varıyor.

TAM ARADIĞI ŞEY

Pink Floyd: The Show Must Go On (1 dakika 36 saniye)
The Wall’un (1979) dördüncü ve son yüzünü açan müzik. Beach Boys’un vokal ustalığını anımsatan, bestekar Roger Waters’ın tam da aradığı şey olan süper bir modül.