Komisyonda neler oluyor: Numan Kurtulmuş’un beğendiği sözler
“Terörsüz Türkiye” gayesi doğrultusunda TBMM’de kurulan Ulusal Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Kurulu’nun beşinci toplantısı sona erdi.
Toplantının ikinci oturumunda, İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER), Tahir Elçi İnsan Hakları Vakfı, İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı ile İnsan Hakları Derneği (İHD) temsilcileri müşahede, teklif ve görüşlerini tabir etti.
Odatv, dünkü toplantının tutanaklarını inceledi.
Numan Kurtulmuş birinci kelamı Cumartesi Anneleri’ne verdi.
Barış Anneleri’nden Nezahat Teke konuşmasına “Aslında ben bir Kürt anneyim. Şayet bugün burada Kürtçe konuşsaydım kendimi daha hoş tabir edebilirdim ancak o imkân bana verilmediği için Türkçemin yettiği kadarıyla konuşmaya çalışacağım” diye başladı.
MECLİS’TE KÜRTÇE TARTIŞMASI
Bunun üzerine CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ve Diyarbakır Milletvekili Meral Danış Beştaş “Sayın Lider konuşsun, biz çeviririz” diyerek yardımcı olmaya çalıştı.
Numan Kurtulmuş ise, “Arkadaşlar, burada bir şey yaparken diğer bir şeyi yıkmayalım. Hasebiyle, rastgele bir formda, Türkiye Büyük Millet Meclisinin her ne kadar Genel Şurasında değilsek de Türkiye Büyük Millet Meclisinin kuralları” dedi.
“ÖCALAN’LA GÖRÜŞÜLMELİ”
Öcalan’ın tahlil için çabaladığını tabir eden Teke, “Komisyonun onunla da görüşmesi gerekiyor. Komitenin kendi ortasında, işte, “Kendin pişir, kendin ye.” problemi olmasın. Şayet işin içindeyse birlikte yürütmeleri gerekiyor, ben bu ne söylemek istiyorum. Diyorum ya, hani. Kürtçe anlatsaydım daha hoş anlatırdım diye, ben sözleri bir ortaya getirmekte zorlanıyorum yani. Kusura bakmayın, bugün en büyük haksızlık bana oldu, tam tabir edemediğim için. Sahiden, bilseydim Diyarbakır’dan bir tercüman getirirdim, beni çeviri etmesi için” tabirlerini kullandı.
SURİYE KONUSU
Teke’nin, “Rica ediyorum bu Meclisten, bizi yan yana getirsinler, elini uzatmasınlar Suriye’ye. Ziyanı bir tek Türkiye’ye olmayacak. Niçin Türkiye elini uzatıyor oraya” tabirleri de dikkat çekti.
NUMAN KURTULMUŞ TEBRİK ETTİ
Nezahat Teke’nin “Evlatları değil silahları gömelim” kelamı Numan Kurtulmuş tarafından da dillendirilerek takdir edildi.
Numan Kurtulmuş daha sonra kelamı Barış Annelerinden Türkiye Bozkurt’a verdi.
Kürtçe konuşmak istediğini söyleyen Bozkurt, “Bu 100 yıllık bir sorun. Şayet burada biz ana lisanımızla konuşamıyorsak demek ki burada bir sorun vardır. Ben de Türkçe bilmiyorum. Okuma yazmam da yoktur. Lakin bildiğim kadarıyla söylerim. Türkçem çok bozuktur zira ana dilim değildir. Ben istiyordum kendi ana dilimle konuşayım. Maalesef hala sorunlar devam ediyor” dedi.
“ÖCALAN HİÇ YANLIŞ YAPMADI”
Daha evvel de tahlil süreci olduğunu hatırlatan Bozkurt, “Dolmabahçe’de olmuş, Diyarbakır’da Habur Kapısı’na kadar insan seli oldu. Geri dönenleri karşıladılar lakin geldiler, onları cezaevine attılar. Dolmabahçe’de biz 18 ay orada oturma aksiyonu yaptık. Biz dedik, ‘bu barış bu masa artık tekrar kurulsun, artık anneler ağlamasın. Kürtlerden 45 bin insan öldürülmüş. Biz diyoruz bunun hesabını kim verecek? Lakin biz bile bir hesap istemiyoruz. Biz diyoruz ki yeniden barış olsun. Öcalan, 27 Şubat’ta bir davet yaptı. Gerilla onların davetini yerde bırakmadı zira Öcalan şimdiye kadar hiç yanlış yapmamış. Bundan sonra da yanlış yapmaz zira Kürt halkı ona güveniyor. Onun için bu komitede onu dinlemeliler zira gerçek muhatabı odur. Onlarla konuşmalılar, dinlemeliler” dedi.
“ÖCALAN’IN ÖZGÜRLEŞMESİNİ İSTİYORUZ”
Biz bu ülkenin insanlarıyız, uzaydan gelmedik. Bu komite, hakikatle, adaletle yürüse yeterli olur. Kimse kimseden üstün değil. Biz madem ki barış, kardeşlik istiyoruz, bu savaşı durdurmak istiyoruz, terörist isminin artık Kürdün üstünde kullanılmaması gerekiyor. Basının lisanının durması gerekiyor. Barış, her şeyden, sudan, ekmekten daha kıymetlidir. Bir canımız vardır, barışa feda olsun, kâfi ki analar ağlamasın. Bu silahları susturmak için Meclis’ten, komiteden rica ediyorum. Kimse kimsenin düşmanı değil. Öcalan’ın özgürleşmesini, gerillanın özgürleşmesini istiyoruz. Askerler de, gerilla da, polis de hepsi anaların çocuklarıdır.”
Komisyonda kelam alan Barış Annesi Rebia Kıran da şunları söyledi:
Öcalan’ın özgürleşmesini istiyoruz. Gelsin -siz dediniz- Mecliste otursun, kaygımızı birbirimize anlatalım. Artık, hâlâ tecrit var. Biz analar olarak halkın içine giriyoruz, her yerde toplantı alıyoruz, bu halkın fikrini alıyoruz. Halk bize ne diyor? Analar söylediler, bize ne diyorlar? Diyorlar ki: “Hani barış nerede, bir adım atılmamış.” Bundan sonra inşallah adım atılacak, bu silahların yerinde güller, çiçekler olacak. Kimse çocuklarını, Türk, Kürt anaları çocuklarını mevt için büyütmemişler. Şayet bu ülkede, Türkiye’de hak, hukuk, adalet olsaydı çocuklar dağa çıkmazdı.
Şimdi, diyorlar: “Gerilla gelsinler.” Sanki hangi kaideyle gelecekler Türkiye’ye? Onları cezaevine tıkacaklar, otuz sene muhabbet, ağırlaşmış ceza; bu türlü barış olmaz. Madem ki o denli istiyorsunuz onlar da gelsinler, siyasetin içine girsinler, siyaset yapsınlar bu ülkede.
Mademki barış istiyoruz, mademki silah istemiyoruz, bu silahı susturmak için ben bu Meclisten, bu Kuruldan rica ediyorum. Kimse kimsenin düşmanı değil, bir ülkede yaşıyoruz, bir bayrağın altında yaşıyoruz. Öcalan’ın özgürleşmesini istiyoruz, ondan sonra, gerillanın özgürleşmesini istiyoruz. Askerler de, gerilla da, polis de hepsi anaların çocuklarıdır. Hiçbir vakit Barış Anneleri dememiş ki: “Bu ölsün, şu ölsün!” Biz mevtin karşısındayız, mevt istemiyoruz.
İHD Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban, komisyonun kanunla kurulmamasını eleştirdi, çalışma müddetinin kısa olduğunu söyledi.
İHD Merkez Yürütme Kurulu Üyesi Vetha Aydın Yüksel, Derneğin çalışmalarına ait bilgi verdi.
Kendilerinin bu sürecin hem şahidi hem mağduru olduklarını tabir eden Yüksel, “Kürt sorununda çıkan problemlerden kaynaklı hem mağdur hem şahit olarak karşınızda duruyorum. İHD’nin lisanı, İHD’lilerin istediği devamlı barıştır. Yargı süreçlerine maruz kalsak da tehdit edilsek de kurulan komiteyle birlikte bu çalışmaları yürüteceğiz. Barış hakkını savunmaya, insan hakları ihlallerini görünür kılmaya devam edeceğiz. İnsan haklarına dayalı bir dünyanın mümkün olduğunu biliyoruz.” diye konuştu.
İHD Diyarbakır Şube Başkanı Ercan Yılmaz, kalıcı barışın tesisi için teklifleri olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Komisyonun, PKK militanlarının silahsızlanması ve toplumsal yaşama katılması için gerekli yasal düzenleme hazırlıklarına başlayarak bu bahiste olumlu dünya tecrübelerinden ve uzman bireylerden faydalanması gerektiğini düşünüyoruz. Kürt toplumunda manevi bedeli yüksek olan Pir Said, Seyit İstek, Said Nursi üzere büyüklerin mezar yerlerinin açıklanarak, naaşlarının ailelerine teslim edilmesi gerekiyor. Bu konu toplumun sürece itimadını artıracağı üzere onlarca yıldır devam eden şahısların yakınlarını gömebilme hakkının ihlalini de sona erdirecektir.”
İnsan Hakları ve Mazlumlar için Dayanışma Derneği Genel Başkanı Kaya Kartal, tarihi bir süreçten geçildiğini lisana getirdi.
Kartal, sürecin hukuksal metinlerle taçlandırılması gerektiğini belirterek, tahlil tarafında atılan adımları destekleyecek ve tekrar silaha dönülmesini engelleyecek fikirler üretmenin değerine dikkati çekti.
Çözüm teklifleri olarak geçmişi kurcalamaktan çok geleceği inşa etmek perspektifinden hareket edilmesi gerektiğini söyleyen Kartal, “Bu toplumun bilhassa Kürtler ve Türkler açısından baktığımızda çok temel birleştirici ögeleri var. Din, bunlar içinde en değerlisi.” dedi.
Kartal, infaz kanununun yamalı bohçaya döndüğünü ve artık değişmesi gerektiğini söyledi, birtakım belediyelerde yapılan görevlendirmelere son verilmesi gerektiğini savundu.
Süreçte önemli bir etaba geçildiğini, silahların yakıldığını söz eden Kartal, “Bunun artık geri dönüşünün olmaması lazım.” diye konuştu.
Tahir Elçi İnsan Hakları Vakfı Başkanı Mahsum Batı, sürecin şeffaf olmasını temenni ettiklerini söyledi. Batı, Tahir Elçi belgesinin klasik bir cezasızlık örneği olduğunu savundu.
Tahir Elçi İnsan Hakları Vakfı Lider Yardımcısı Erkan Şenses, PKK’nın fesih ve silah bırakma kararını önemsediklerini tabir etti.
Şenses, kalıcı barış ve refah ortamının oluşabilmesi için önemli bir demokratizasyona gereksinim olduğunu söyledi.
– “EVET UMUDUMUZ VAR, BU SÜREÇ TAMAMLANACAKTIR”
İHH İnsani Yardım Vakfı Başkanı Fehmi Bülent Yıldırım ise İHH’nin memleketler arası orta buluculuk deneyimlerine vurgu yaptı.
Daha evvel Filipinler’de hükümet ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi, Tayland’da Patani bölgesinde Malay Müslümanları ve hükümet ortasındaki görüşmelerde ve Afganistan’da Taliban ile öbür kümeler ortasında ara buluculuk görüşmelerinde yer aldıklarını belirten Yıldırım, “Uluslararası orta buluculuklarda şunu gördük, ülkenin dışında rastgele bir el bu barış masalarına yahut tahlil süreçlerine yahut silah bırakma süreçlerine müdahil oluyorsa süreç bir noktadan sonra tıkanıyor ilerlemiyor. O nedenle Meclis’teki bütün partilerin burada misyon alması, burada bir iradenin varlığını gösteriyor ve Meclis Liderimizin da buna başkanlık yapması nedeniyle evet umudumuz var, bu süreç tamamlanacaktır.” diye konuştu.
Yıldırım, Kürt, Türk ve Arap kardeşliğinin Orta Doğu’daki oyunları bozacağına inandıklarını vurgulayarak, “Suriye, Irak, Orta Asya, Kafkasya, Ermenistan, Rusya ve Almanya, Fransa, daha birçok yerle görüştük, çalıştaylar düzenledik.” dedi.
İsrail’in Mavi Marmara baskınında Türk ve Kürtler ile Arapların şehit olduğunu söyleyen Yıldırım, Türklerin, Kürtlerin ve Arapların İsrail zulmü karşısında birleştiğini lisana getirdi.
Türkiye’nin bölgesindeki tehlikelere işaret eden Yıldırım, “Önümüzde çok büyük bir tehlike var, bu da İsrail’in şımarıklığıdır. Bu tehlike bugünden yarına kapımıza kadar geliyor.” tabirini kullandı.
Orta Doğu’da barışın sağlanması için bütün bölgesel dinamiklerin dikkate alınması gerektiğini vurgulayan Yıldırım, “Orta Doğu’yu birlikte ele almadıktan sonra, bütün Kürt bölgelerini ele almadıktan sonra yalnızca Türkiye üzerinden yapılabilecek rastgele bir gelişme kâfi olmayacaktır.” diye konuştu.
– “BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM ŞART”
İHH İnsani Yardım Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Vahdettin Kayhan, Vakfın 2016 sonrası çalışmalarına değinerek, o periyotta İnsani Yardım Masası bünyesinde “Kürt Masası”nı kurduklarını belirtti. Kayhan, bölgedeki tüm vilayetlerde STK’lerle, kanaat başkanlarıyla, akademisyenlerle ve aşiret reisleriyle, Kürt problemiyle ilgili görüş beyan eden herkesle temas kurduklarını söyledi.
Kürt sıkıntısının sadece Türkiye’ye ilişkin değil, bölgesel bir sorun olduğunu lisana getiren Kayhan, “Suriye’de de Irak’ta da İran’da da birebir sorun önümüze çıkıyor. Bu nedenle bu bütüncül bir problem, bu problemin bütüncül olarak çözülmesi Türk-Kürt-Arap kardeşliğinin inşa edilmesi Orta Doğu’nun barışı, huzuru, itimadı demektir. Bu alanda İHH olarak elimizden gelen bütün uğraşları gösteriyoruz.” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Türkan Elçi, silahların susmasından herkesten daha şad olduğunu söyledi.
Elçi, barış tesis edilmek isteniyorsa konuşulacak biricik mevzunun “adalet” olması gerektiğini savunarak, “Savaşın karşısında ‘barış’, barışın temelinde ‘adalet’ vardır. Bu maksatla çıkılan yolda önümüzdeki taşları temizleyerek ilerlememiz gerekir. Barışı tesis edebilmek için objektif ve bağımsız bir yargının olması birinci öncelik olmalıdır.” diye konuştu.
Kurtulmuş, Kurulun gündeminde yer alan bahislerin tamamlandığını söyledi. Komitenin 27 Ağustos Çarşamba günü saat 11.00’de birebir salonda altıncı toplantısını gerçekleştireceğini belirten Kurtulmuş, bu toplantıda TBMM’nin evvelki periyot liderlerinin dinleneceğini söz etti. Kurtulmuş, “28 Ağustos Perşembe günü de burada saat 14.00’te Türkiye Barolar Birliğini ve hukukçuları dinleyeceğiz.” dedi.
DEM PARTİ’DEN AÇIKLAMA
DEM Parti’den yapılan açıklamada “DEM Parti Kurul Üyeleri: İki gün boyunca dinlediğimiz tüm sunumlar geçmişin yükünün ağırlığını hatırlattı, bu yükü bizden sonraki jenerasyonların üstüne bırakmamak için elimizden gelen tüm çabayı göstereceğiz” tabirlerini kullandı.
