Akademide şok: ‘Teşvik için yapay zekayla kitap’
Yapay zekânın yayıncılık dünyasına dair tartışmaları sürüyor. Müellif ve yapay zekâ platformlarının sık sık Batı’da telif davalarıyla karşı karşıya geldiği bugünlerde, komedyen Rhys James’in hatıra kitabının daha yayınlanmadan yapay zekâyla sahtesinin üretilmesi, yeni bir kaygı kaynağı oldu.
KORSAN KİTAP ÇIKIŞI
Farklı yapay zekâ algoritmalarının, LibGen üzere yasa dışı platformlarda bulunan korsan kitaplarla eğitildiği tez ediliyor. Türkiye gazetesinden Murat Öztekin’in haberine nazaran, ABD’de bu konuda Meta ve Microsoft üzere teknoloji kuruluşlarına açılmış davalar mevcut. Kelam konusu yasa dışı platformda Orhan Pamuk, İskender Pala ve Ahmet Ümit üzere Türkiye’den birçok müellifin yüzlerce korsan yapıtı de yer alıyor. Ayrıyeten ülkemizde kapalı toplumsal medya kümeleri üzerinden dijital kitap korsancılığı devam ediyor. Yapay zekâ yüzünden “sahte” yahut “korsan” kitapların sayısının önümüzdeki günlerde daha çok artacağı düşünülüyor.
PDF KORSANCILIĞINDAN YAPAY ZEKÂYLA KORSANCILIĞA
Türkiye Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk, yapay zekânın yayıncılığa berbat bir tesir yapabileceğini kaydederek “Türkiye’de yaygın olan PDF kitap korsancılığı, ne yazık ki yapay zekâ ile yapılan sahteciliğe taban hazırlıyor. Farklı platformlarda paylaşılan yasa dışı kitap PDF’lerinden yapay zekâyla birçok kitap üretilebilir, tanınmış bir müellifin ismiyle düzmece bir kitap sunulabilir. Deverana bulunan korsan kitap PDF’lerinin birtakım kısımlarından bile yapay zekânın takviyesiyle korsan kitaplar çıkarmak mümkün” diye konuşuyor.
AKADEMİSYENLERDEN TEŞVİK İÇİN “KOPYALA YAPIŞTIR” KİTAP
Akademik dünyada yapay zekâ takviyesiyle düzmece kitapların arttığını söyleyen Kocatürk “Devlet tarafından kitap yazmaları için akademisyenlere maddi teşvik veriliyor. Kimi akademisyenler ise birkaç kişi bir ortaya gelip kopyala yapıştır biçiminde yapay zekâyla kitaplar yazıyor” sözlerini kullanıyor. Türkiye’de dijital korsancılığın akademik kitaplarda öne çıktığı tez eden Kocatürk, bu durumu şu sözlerle anlatıyor: “Bütün gelişmiş ülkelerde akademik kitaplar, pazarın yaklaşık yüzde 30’una tekabül eder. Türkiye’de ise bu sayı, yüzde 1 bile değildir. Bunun sebebi akademik kitaplarda korsanın fazla olmasıdır.”
AKADEMİK KİTAPTA YÜZDE 95 DÜŞÜŞ
Akademik kitap satışlarının her geçen gün azaldığını kaydeden Kocatürk “Türkiye’de 2010’da yüz civarında olan üniversite sayısı, bugün 200’ü geçmiş durumda. Buna karşın 2010’dan beri akademik kitap satışlarımız, yüzde 95 geriledi. Edebiyattaki korsancılık bu kadar yıkıcı değil” formunda konuşuyor.
YAPAY ZEKÂ MİLYONLARCA KİTABIN AYRINTILARINI SUNUYOR
Dijital irtibat araştırmacısı Prof. Dr. Ali Murat Kırık ise “Yapay zekâ kitap korsancılığını hem direkt hem de dolaylı olarak beslemektedir” diyor ve kelamlarına şöyle devam ediyor: “Çünkü yapay zekâ modelleri, internette bulunan milyonlarca korsan e-Kitabı tarayabiliyor. Böylelikle kullanıcılar, yapay zekâya soru sorarak büyük emeklerle hazırlanmış olan ve telif haklarıyla korunan kitaplar hakkındaki ayrıntılara fiyatsız halde ulaşabiliyor. Yapay zekâ algoritmaları, korsanın yayılmasına yol açabiliyor.”
‘YAPAY İÇERİK’ ARTACAK
Yapay zekânın önümüzdeki yıllarda kitap dünyasında daha büyük sorunlar doğuracağını savunan Prof. Dr. Kırık “Yayıncılıkta ‘yapay içerik’ giderek büyük bir sorun hâline gelecek, yapay zekâ sebebiyle yüzeysel ve birbirine benzeyen içerikler ortaya çıkacak” yorumunda bulunuyor.
Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yapay zekânın müellifler için oluşturabileceği bir riske daha dikkat çekiyor: “Edebiyatçıların kaleme aldıkları kitapların son okumalarını artık yapay zekâya yaptırdıklarını duyuyoruz. Bu da önemli bir risktir. Çünkü yapay zekâya yüklenen her bilgi depolanmaktadır. Münasebetiyle bir muharririn kendine ilişkin metni, daha basılmadan diğer birinin ismiyle okuma ihtimali vardır. Yapay zekâ ilerledikçe bu çeşit kabahatlerin önü açılacaktır.”
ÇARE HUKUKTA
Yapay zekâ ile muharrirler ortasındaki telif davaları bütün dünyada devam ediyor. Sanatkarlar yapıtlarının telif haklarının ihlal edildiğini savunurken, yapay zekâ platformları ise “adil kullanım hakkıyla” algoritmalarını eğittiklerini tez ediyor. Mevcut kanunlar yapay zekânın meydana getirdiği sorunları karşılaşmakta yetersiz kalıyor. Bu sebeple çeşitli ülkelerdeki hukuksal mevzuat tartışılıyor ve değiştirilmeye başlanıyor. Uzmanlar, potansiyel sorunların tahlili için Türkiye’de de yeni hukuksal adımların atılması gerektiğini savunuyor. Hazırlıkları devam eden Dijital Telif Kanunu’nun bu sene içerisinde çıkması bekleniyor.
