Murathan Mungan ve Metin Celal polemiği… Konu: Şarkı sözü
Ünlü şair ve muharrir Murathan Mungan toplumsal medya hesabından paylaştığı tweetinde Bob Dylan’ın aldığı Nobel mükafatını hatırlatarak “şarkı kelamı edebiyattır” dedi. Şair ve muharrir Metin Celal ise itiraz ederek “edebiyat değildir” yorumunda bulundu. Kelam konusu iki şairin tartışması müzik kelamlarının edebiyat sayılıp sayılmayacağı ekseninde sürerken bu durumu Hürriyet Gazetesi muharriri İhsan Yılmaz, “Günün polemiği: Müzik kelamı edebiyat mıdır” başlığıyla köşesine taşıdı. O köşe yazısı şu biçimde;
“Son olarak mevzuyu alevlendiren ünlü şair ve muharrir Murathan Mungan’ın toplumsal medya platformu X’ten yaptığı paylaşımı oldu: Mungan, Amerikalı müzisyen Bob Dylan’ın müzik kelamlarının ve anılarının yer aldığı kitap kapaklarının görsellerini kullanarak şöyle yazdı: “Günün tarihi: Müzik kelamının edebiyat olduğunu biz biliyorduk fakat tüm dünyaya 2016 Nobel Edebiyat Ödülü’nü alarak o hatırlattı.”
Mungan’ın bu paylaşımına itiraz bir öteki şair ve müelliften, Metin Celal’den geldi.
Celal, Mungan’a yanıt olarak “Şarkı kelamı edebiyat değildir. Nobel Edebiyat Heyeti mükafatı Bob Dylan’a vererek ABD’li şairleri aşağılamak istedi. Şiirleriniz müzik kelamı bile etmez dediler, birkaç yıl sonra tükürdüklerini yalayıp mükafatı gerçek bir şaire, Louise Glück’e vermek zorunda kaldılar” diye yazdı.
Metin Celal “2016 Nobel Edebiyat Mükafatı, Amerikalı müzisyen ve müzik muharriri Bob Dylan’a, ‘Amerikan müzik geleneğine yeni şiirsel anlatımlar kazandırdığı’ için verilmiştir. Bob Dylan, Nobel konuşmasında da bunu belirtmiş” diyerek o konuşmayı da paylaştı.
O yıl mükafatın Bob Dylan’a verildiği açıklandıktan sonra bu tartışma uzun müddet devam etmiş Dylan da katılmadığı ödül merasiminde okunan konuşma metninde bu hususa yanıt vermişti.
SHAKESPEARE DE BUNU DÜŞÜNMEDİ
Stockholm Belediye Binası’nda düzenlenen Nobel Yemeği’ndeki konuşması, ABD’nin İsveç Büyükelçisi Azita Raji tarafından okunan Dylan, “Hiçbir vakit kendime ‘Şarkılarım edebiyat mı?’ diye sorma fırsatım olmadı” diyerek özetle şunları söylemişti:
“Yolda olduğumda bu şaşırtan haberi aldım ve gerçek düzgün sindirmem birkaç dakikadan fazla sürdü. Büyük edebiyatçı William Shakespeare’i düşünmeye başladım. Kendini oyun müellifi olarak görüyordu sanırım. Edebiyat yazdığı kanısı aklından bile geçmemiş olmalı. Sözleri sahne için yazılmıştı. Okunmak için değil, konuşulmak için. Hamlet’i yazarken eminim birçok farklı şey düşünüyordu: ‘Bu roller için hakikat oyuncular kimler?’, ‘Bu nasıl sahnelenmeli?’, ‘Bunu nitekim Danimarka’da mı geçirmek istiyorum?’ Yaratıcı vizyonu ve hırsları elbet aklının ön saflarındaydı, lakin tıpkı vakitte ele alınması ve halledilmesi gereken daha sıradan sorunlar de vardı. ‘Finansman sağlandı mı?’, ‘Hamilerim için gereğince uygun koltuk var mı?’, ‘İnsan kafatasını nereden bulacağım?’ Bahse girerim Shakespeare’in aklından en uzak olan soru ‘Bu edebiyat mı?’
Ama tıpkı Shakespeare üzere ben de sık sık yaratıcı gayretlerimin peşinden koşmakla ve hayatın sıradan sorunlarının her tarafıyla ilgilenmekle meşgul oluyorum. ‘Bu müzikler için en düzgün müzisyenler kimler?’, ‘Doğru stüdyoda mı kayıt yapıyorum?’, ‘Bu müzik hakikat tonda mı?’ Kimi şeyler 400 yıl geçse bile asla değişmez.
Hiçbir vakit kendime ‘Şarkılarım edebiyat mı?’ diye sorma fırsatım olmadı.
Dolayısıyla, hem bu soruyu ele almak için vakit ayırdıkları, hem de nihayetinde böylesine mükemmel bir yanıt sağladıkları için İsveç Akademisi’ne teşekkür ediyorum.”
‘SÖZ VERİLMİŞ ŞARKILAR’ KİTABI VAR
Konunun Murathan Mungan tarafından tekrar gündeme getirilmesi çok olağan. Bob Dylan’ın Nobel Edebiyat Ödülü’nü almasından tam 10 yıl evvel, 2006’da müzik kelamlarını topladığı bir kitap çıkarmıştı. İsmi, Kelam Verilmiş Müzikler.
Kitaba yazdığı önsözde Mungan, “Ben her ne kadar müzik sözlerimi başka tutsam da birçokları, şiir derinliği buldukları bu sözleri, şiirlerim kadar sevdi, sahiplendi. Bu kitap biraz da onlar için. Bana kelam söyletmeyenler için” diyerek son noktayı koyuyor: “Her kalp kendi müziğini söyler. Bu da benimki.”
Eleştirmenler yıllarca polisiyenin edebiyat olup olmadığını tartışmıştı. Sonunda çeşidin başlığı ‘polisiye edebiyat’ olarak tescillendi. Müzik kelamlarının şiir olup olmadığı tartışmasının sonucunu da sanırım vakit gösterecek”
