Alaska zirvesinin şifreleri: Kazanan kim oldu… Dünyadaki yankıları, olmazsa olmaz komplo teorileri

Trump için bu doruğun iki emeli vardı: ‘barışı sağlayan adam’ imajını güçlendirmek ve iç siyasette eli zayıflayan Ukrayna belgesini kendi liderliğinde sonuçlandırdığını göstermek. Beyaz Saray sınırı günlerdir ‘ateşkes’ vurgusu yapıyor, Trump da Putin anlaşmazsa ‘çok ağır sonuçlar’ demekle tehdit ediyordu. Fakat alandaki sinyal son günlerde beklentiyi düşürmeydi.

Putin içinse temel maksat izolasyonu kırmak, ABD topraklarında eşit başkan fotoğrafı vermek ve hiçbir somut taviz vermeden sahneden inmek. Kırmızı halı, askeri karşılama ve “The Beast”te (Trump’ın özel ABD Başkanlık aracı) birlikte seyahat tam da bu kareyi üretti.

ZİRVEDEN ÇIKAN SONUÇ

Aslında hiçbir bağlayıcı sonuç çıkmadı. İki önder de ilerleme dedi ancak neye ilerleme olduğu, nerede uzlaşıldığı, nerede uyuşmazlık kaldığı açıklanmadı. Trump’ın kendi sözüyle: “Anlaşma yapılana dek muahede yok” sonucu çıktı.

Zirve sonrası Trump, Zelenskiy ve Avrupalı önderlerle telefonda görüştü; yakın vadede üçlü format ihtimali dillendirilse de şimdilik ateşkes de yok, takvim de…

Hatta Putin’in “Bir sonraki görüşmeyi Moskova’da yapalım mı” sorusu, Trump’tan çok rahat olmayan bir “olabilir” ile cevap buldu—bu da eşitlik kurgusunu perçinledi.

SAHNENİN KAZANANI KİM OLDU

Zirvenin vücut lisanına gelirsek: Kırmızı halı, askeri uçuş gösterisi ve “Beast”teki yan yana imgeler Putin’e bir imaj zaferi kaznadırdı:İlk konuşan olarak ton belirleyen de o oldu. Trump ise gülümseyerek eşlik etti, detaya girmedi.

Güç istikrarı imajda Moskova lehineydi.

Beden lisanı analistlerinin ortak oaydada buluştuğu ayrıntılarda Putin’in dik duruşu, kısa ve kesin cümleleri, alaycı gülümsemesi özetle “sahneyi ben yönetiyorum” iletisi verdi.

Trump’ın kısıtlı jestleri, sık sık gözlerini kaçırması, “ilerleme var” tekrarları; savunmacı ve muğlak olarak yorumlandı.

Ezcümle, Putin’in ‘taviz yok’ duruşu ile fotoğrafta kazanan Kremlin oldu.

Bağımsız, merkez çizgide ve ‘smart brevity’ (akıllı kısa/özet) kavramını medyaya kazandırarak yayın yapan Axios, Trump’ın “üretken toplantı” söylemi üzerinde durdu; fakat sonucun üretken olmadığı vurgulandı ve “Bir sonraki tepe Moskova’da olsun mu?” repliğine dikkat çekildi.

Merkez sol/liberal çizgide duran The Atlantic çok sembolün olduğu sahnede Putin’in meşruiyeti, sonuç alınamaması, Putin’in ise kelam çok icraat yok noktasında kaldığı yazıldı.

Manşetleri ise çarpıcı:

“Ne olmasını bekliyordunuz”

Parti aidiyeti belirtmese ve “Cumhuriyetçi bir gazeteyiz” demese de, Cumhuriyetçi isimlere her vakit daha fazla alan açan The Hill, Trump’ın “İlerleme var” kelamını cımbızladı.

ZİRVEDEN ÇIKAN MANA

Ukrayna cephesinde değişen bir şey olmadı – ki doruğun gayesi Ukrayna ile ateşkesti. Savaş, tepe anında dahi sürüyordu; anlayış vurguları somut plana dönüşmedi, kelamda kaldı.

ABD’nin kaldıraç gücünün aşınması tezli bir telaffuz üzere dursa da pek abesle iştigal sayılmaz: Çünkü “Sonuç çıkmazsa ağır yaptırım” çizgisinden geri adım işaretleri verildi; bu da Putin’in “tavizsiz kal, meşruiyet kazan” stratejisini besledi.

İç siyaset ve ittifaklar noktasında ise Washington’da doruktan eli boş dönülmesine reaksiyonlar büyüyor; Avrupa şimdilik “kötünün iyisi—zararlı bir mutabakat yapılmadı” noktasında itidalli duruyor.

Zelenskiy’nin masada olmayacağı biliniyordu: Lakin Trump “artık iş Zelenskiy’de” diyerek sorumluluğu Kiev ve Avrupa’ya pasladı. Haliyle bu telaffuz Kiev’de soru işareti yaratıyor.

OLMAZSA OLMAZ KOMPLO TEORİLERİ

“Beast’te tercümansız bilinmeyen mutabakat” savı en konuşulan gelen komplo teorisi: Başkanların baş başa limuzin seyahati, “kritik görüşme oradaydı” spekülasyonunu tetikledi. Manzaralar ve muhabir notları bu seyahati doğruluyor; araçta tercüman olup olmadığı ise net değil. Yani iki önderin ABD aracında seyahat ettiği gerçek, ‘gizli anlaşmalar’ kısmı ise komplo teorisinden öteye gitmiyor.

Çok tartışılan bir öbür teoriye nazaran öteki tepenin Moskova’da yapılması davetinin, ABD’nin geri adımı manasına gelmesi: Putin “Next time in Moscow?” sorusu üzerine Trump’ın “olabilir” demesi bunu destekliyor yorumları yapılsa da davet olduğu bir gerçek lakin zımnî görüşmeler noktası mesnetsiz.

Sosyal medyayı en çok meşgul eden teori başlığı yaptırımların kalkacağı istikametinde olan dedikodulardı: Trump’ın ekonomiyi vuracak ikincil yaptırımları erteleme iması ise bir öbür iddiayı, ‘arka kapı anlaşma’ ihtimalini ortaya çıkardı. Evet, dorukta yağtırım erteleme iması yapıldı lakin bir karar çıkmadı.

BÜYÜK RESİM

Alaska fotoğrafı net üzere: Putin sahnede meşruiyet ve eşitlik kazandı; Trump ise ‘barış sağlayan lider’ pozisyonunu pekiştirmek istedi lakin içini dolduramadı.

Somut bir başlık yok, başka görüşmeler için belirlenen bir takvim şimdilik yok, ateşkes hiç yok. Trump’ın ‘artık iş Zelenskiy’de’ kelamı, çözümsüzlüğün sorumluluğunu Kiev/Avrupa’ya yıkarm nitelikte kıymetlendirilebilir.

Ezcümle, büyük bir tepe olduğu aşikar, lakin alana tesiri şimdilik sıfır.

Gözde Sula