Silivri’deki hastaların dünü… Kesik kolun hikayesi: Sol’un bitmez tükenmez yazgısı

33 yaşında çekip gitti bu dünyadan daha söyleyecek çok kelamı varken. Bırakmadılar; 12 Mart faşizminin azap hanelerinden, her türlü iğrençliğin uzunluk verdiği hapishanelerden geçerken sıhhati bozuldu. Tedavi olmak istediyse de müsaade vermediler; kolunu, ömrünün diyeti olarak sırtlanların hızına fırlatmasına rağmen, karşısındakilerin öfkesini dindiremedi. Ömrünü istediler ondan. Bu hayat, 15 Ağustos 1975’te bin bir acıyı taşıyarak dünyaya veda etti.

Şükran Kurdakul onun mevti üzerine yazdığı şiirini şu dörtlükle bitiriyordu: “Dalgalanır epey ses evrende/ 46’dan, 51’den, 72’den/ Koşup gelen ellerin güzelliği/ Ölümsüzlüğü vefatında yaratır gibi/ Yürüdük Harun arkadaşın direncinde.”

Uğur Mumcu’ya “Sesleniş”i yazdıran da onun vefatının yürek yakan imgesidir. Harun’un vefatından 10 gün sonra 25 Ağustos 1975’te Uğur Mumcu’nun Cumhuriyet’te yayımlanan Sesleniş’inin Harun’a düşen diliminde şunlar yazılıydı: “Kanserdik. Mevt her gün bir sinsi yılan üzere, dolaşıyordu derilerimizde… Evvel kolumuzu, omuz başından keserek, yurtseverlik borcumuzun diyeti olarak fırlattık attık önlerine. Sonra da otuz iki yaşında, bırakıp gittik bu dünyayı ecelsiz.”

OLAYLI YILLAR VE GENÇLİK
Harun Karadeniz, Giresun’un Alucra ilçesinin Armutlu köyünden çıkarak 1962’de İTÜ İnşaat Fakültesi’ne girmiş, İTÜ İnşaat Fakültesi Talebe Cemiyeti’nin lideri olmuştu. 68 gençliğinin simge aksiyonu hiç kuşkusuz 6. Filo’ya karşı yapılmıştır. 1967’nin haziran sonlarında Amerikan 6. Filosu İstanbul limanına demirlemiş; filo kumandanının çelengi parçalanmıştı. Filo 1967’in ekiminde yine İstanbul’daydı. Bu defa de Dolmabahçe’de oturma hareketi yapılmıştı. 14 Mayıs 1968’de NATO’nun amblemi yakılarak büyük aksiyon başlatılacaktı. O günlerde İTÜ Öğrenci Birliği Lideri Harun Karadeniz ve İTÜTOTB Başkanı Çetin Uygur ortaklaşa bir metin kaleme almış ve devrin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a göndermiştir. Metnin son cümlesi şöyledir: “Görevinize başlarken anayasa uyarınca Türk ulusunun gurur ve namusunu korumak için ant içtiniz. Sizi misyona çağırıyoruz.”

Zap Suyu’na köprü niyetinin ortaya çıkışında kıymetli rol oynar Harun Karadeniz. Karadeniz’in “Olaylı Yıllar ve Gençlik” başlıklı çalışması, Cumhuriyet’te 6 Mayıs 1975’ten başlayarak 13 günlük bir yazı dizisi olarak yayımlandı. Cumhuriyet’te 12 Ağustos 1975 günü tefrika edilmeye başlanan “Yaşamımdan Acı Dilimler” yazı dizisinin önsözünde Osman Saffet Arolat, şöyle müellif: “…12 Mart işkencecilerinin ‘hastalığı azap aracı olarak kullanmaları’ yurtdışındaki ‘geç’ müdahalenin de tedavi için kâfi olmaması sonucunu doğurmuştur. Harun, bugün günün birkaç saati dışında dayanılmaz acılar içindedir.”

Bu yazı dizisinin yayımının 4. gününde Harun hayatını yitirdi. Yazı dizisi onun vefatının akabinde dokuz gün daha sürdü. Vakit içinde her iki çalışma da kitaplaştı. Öncelerde yayımlanan Kapitalsiz Kapitalistler, emek- sermaye çelişkisini son derece özgün anlatan bir yapıt olarak varlığını korurken bu emeğe vakit içinde Eğitim Üretim İçindir isimli yapıtı eklendi. Vefatından iki yıl sonra Vatan gazetesinde “Harun Karadeniz’in Yayımlanmamış Notları” duyurusuyla 11 gün süren “Örgütlenme-PropagandaAjitasyon” başlığı altında bir yazı dizisi yer aldı.

‘FAKAT ÖLMEDİM…’

Harun’un devrimciliğinde önderlik, bilgi ve dünyayı tanıma gücü yatıyordu. O nedenle daima tehlikeli görüldü. 12 Mart’la birlikte ülkede büyük bir insan avı başlamıştı. TKP davasından beş buçuk ay mahpus yatan Harun Karadeniz, içeriden çıktıktan dört ay sonra, “üyesi olmadığı” DEV-GENÇ davasından gözaltına alınacak, evvel Selimiye’ye akabinde da Davutpaşa’ya götürülecekti.

Harun, öncelerde sağ kolundan birkaç sefer ameliyat edilmiş, bir türlü yeterli olamamıştı ve sıhhatini büyük ölçüde yitirdiği anda tahliye edildi. O içerideyken eşi Hülya Karadeniz İstanbul Sıkıyönetim İsimli Müşaviri Turgut Akan’a “Kocamı hangi cürümle tutuyorsunuz? Sıhhati yeterli değil, hayati tehlike kelam konusu. Sıhhat heyetleri ve klinik raporları bu durumu belirtiyor” demişti. İsimli müşavirin karşılığı içler acısıdır: “Ölsün istiyoruz. O eline silah almadı, şayet alsaydı işini bitirmek çok kolaydı. O bizim için eline silah alanlardan daha tehlikeli ve onun için de ölsün istiyoruz.”

Harun, bu bilgiyi eşinden öğrendiğinde şu yorumu yapar: “Bu kelamlar 1972 sonbaharında söylendi. Şu an yıl 1975 ve aylardan şubat. Benim sağ kolum kesildi ve ama ölmedim.”

‘HARUNLAR TÜKENMEZ’

Bunun ardı Londra’da geçen problemli ayları içerir. İki genç insan parasız kalmaları, Londra’daki Türk konsolosluğundaki ilgisizlik, azalan umutlar ve verilen raporların akabinde Türkiye’ye dönerler. Harun o günleri şöyle anlatır: “11 Temmuz 1975 Cuma günü tabiplerimiz ‘Elimizden öteki bir şey gelmiyor, ışın tedavisinden de kâfi sonuç alamadık, nasıl isterseniz o denli yapalım’ dediler. Biz güldürü ve acıyla yeniden de Anadolu beşerinin canlılığı içinde geri dönmek istedik yurdumuza. Yaşantımızın son kısmıysa, son kısmını, son günüyse son gününü, son dakikasıyla son dakikasını yurdumuzda gün, dakika, saniye olarak yaşamak istedik.”

33 yaşındaki som yürek, beş kitabını, oldukça broşürünü, gazetelerde kalan yazılarını, dostluklarını, arkadaşlarını, sevgilerini, sosyalizme olan inancını, yüreği kanayan bir eşi ve bir buçuk yaşındaki kızını geride bırakarak 15 Ağustos 1975’te sevenlerine veda etti.

Refik Durbaş, Harun Karadeniz için yazdığı “Bir Dağ Yamacında” şiirinin son dizelerinde şöyle der:

“Bir mermi daha sürüyorsun ve basıyorsun tetiğe/ bir dağ yamacında, yüreğinde tarifsiz bir telaş/ vefat de tükenmiş ölümsüzlük de, kolun kesik değil fakat…”

Harun Karadeniz onurlu ömrüyle 68 neslinin ipi erken göğüsleyenlerinden biri oldu. Vefatının 50. yılında, hapishane arkadaşı Vedat Günyol’un Harun için yazdığı yazının başlığını yineleyelim: “Harunlar tükenmez”.