Murat Ülker yazdı… Boykot furyasına nasıl yaklaşmalı: Ekonominin eski şaşası yok

İş insanı Murat Ülker’in şahsî internet sitesinde kaleme aldığı “Boykot lakin kimi ve nasıl” başlıklı yazısı şöyle:

“Batı’nın gelişmiş demokrasileri, Ortadoğu’ya demokrasi getirmekte başarılı olamadıkları üzere galiba artık kendi başları da dertte!

Irak parçalandı, Suriye belirsizliğini koruyor. Lübnan ne durumda kimse bilmiyor. İsrail daima savaşta ve hem kendisi hem komşularının güvenliği yok. İran, Ortadoğu’nun ileri ülkelerinden geride, Afganistan’dan haber yok. Çin tehdit altında, iktisadın eski şaşası yok, Rusya ambargodan çok ziyan gördü, Ukrayna hala savaşta, Doğu Avrupa ülkelerinin nüfusları azalmış durumda, Almanya artık Avrupa’nın dayısı değil, Fransa’da iç tehdit var, İngiltere’de pound güçlü fakat iktidar değişti, Kanada ve Meksika, ABD tarafından tehdit ediliyor, ABD iç siyasette bize benzemek sıkıntısında mi?

‘DEMOKRASİ’ ŞAMPİYONLARI

Fakat tüm bunlar ne yalnızca jeopolitik ne de kaçınılmaz olaylar sonucu oluştu. Neredeyse hepsi demokrasi şampiyonu olan bu ülkelerin seçilmiş iktidarlarının aldıkları legal ancak haklı olmayan kararları yüzünden bu duruma geldi dünya.
Güya bu şimdiye kadar bilinen legal idari sistemlerin sonu…

Hiç beğenilen değil ve yakın vakitte düzelmesi de mümkün değil; çünkü bu hali hazırda olan, yönetimlerin halka arzettiği ve yetki aldığı bahislerle aksiyonları ve istenilenin büsbütün farkı bir istikamette vardıkları sonuçlardır.

Mesela Rusya kendi güvenliğini tehdit altında göstererek komşusu Ukrayna’ya saldırmış ve ilhaka çalışmıştır. İsrail kendi iç güvenliğine olan tehdidi bertaraf etmek için Gazze’de bir iç savaş başlatmış ve neredeyse tüm komşuları ile savaşır hale gelmiştir. Bu kabil örnekler neredeyse tüm ülkeler ortasındaki uyuşmazlıklarda emsal karakter gösteriyor. Ben ülke halklarının bunun farkında olduğuna inanmıyorum. Lakin demokrasi meclislerinde seçilmiş vekiller bunları farklı sebeplerle tasdik ediyor ve iplikler boyanıyor.

Bakın bu Birleşmiş Milletler Raporunda neler söylüyor. Ben okuduğumda inanamadım lakin rapor da ortada. Seçilmişler eliyle halk yönetiminin sonuna gelMEdiğimize inanıyorsak ne yapmalıyız?

Raporun içinden bir alıntı:

“Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Kurulu raporunda belirtildiği üzere, işgal altındaki topraklarda Filistinlilerin yerinden edilmesi ve yerlerine diğerlerinin yerleştirilmesi biçimindeki İsrail yerleşimci-sömürgecilik projesini sürdüren kurumsal yapı incelenmektedir. Siyasi başkanlar ve hükümetler sorumluluklarını yerine getirmekten kaçınırken, çok sayıda özel şirket İsrail’in yasa dışı işgal, apartheid ve artık soykırım iktisadından kâr sağlamıştır. Raporda ortaya konan kabahat iştiraki, buzdağının sırf görünen kısmıdır; bu kabahat iştirakinin sona ermesi, özel kesimin ve şirket yöneticilerinin sorumlu tutulması olmadan mümkün değildir. Memleketler arası hukuk, farklı seviyelerde sorumlulukları tanır ve bilhassa bir halkın kendi yazgısını tayin hakkı ve varoluşu kelam konusuyken, bu sorumlulukların titizlikle incelenmesi ve hesaba çekilmesi gerekir. Bu, soykırımı sona erdirmek ve onu mümkün kılan global sistemi ortadan kaldırmak için atılması gereken zarurî bir adımdır.”

GEÇİCİ AMBARGO

Tabii istenirse daha ayrıntı bilgi raporun kendisinde mevcut, ekte raporun tamamı var. Yani demek istediğim kolay tüketici ambargoları ile ve perakende piyasalarında yadsınamayacak ve ancak süreksiz müddetli ambargolarla bu işe tahlil bulunamaz ve bulunamıyor.

Herkes her bahiste rastgele bir şeyi boykot ediyor. Boykot ya talep düşüklüğü, ya da prestij kaybı ile tesirli olur; ancak olmuyor, niçin? Ne yapmak gerek, biraz daha ayrıntılı bakmak mı gerek?
Boykot ettiğimiz istenmeyen fiilleri kim niye işliyor ve kime ne yararı var?

ŞİRKETLER DAYANABİLİR Mİ

Aynı lise ve üniversiteden mezun olduğumuzu öğrendiğim Cengiz Turhan, geçtiğimiz günlerde BM Özel Raportörü Francesca Albanese’nin “İşgal İktisadından Soykırım Ekonomisine” başlıklı son raporunu temel alan “Dev Dünya Şirketleri İsrail İle Soykırım İktisadı Kurdu” başlıklı ayrıntılı ve bana değişik gelen bir yazı kaleme aldı.

Yazıda üstte kelamını ettiğim rapor üzerine tartışmalar var. Raportör Albanese’nin Gazze’de yaşananları sırf bir askeri operasyon olarak değil, bir global ekonomik çıkar ağı olarak tanımladığını yazmış. Ayrıyeten Lockheed Martin, Microsoft, Amazon, Palantir, Chevron, Maersk, fakat bu firma geçen ay işgal altındaki Filistin topraklarıyla temaslı müşterilerin mallarını taşımayacağını açıkladı, Allianz üzere büyük şirketlerin İsrail’le işbirliği yaparak altyapıdan yapay zekâya, finanstan lojistiğe kadar birçok alanda bu sürece dahil olduğunu rapora dayanarak belirtmiş.
Bu suçlamalar yalnızca ahlaki değil; direkt milletlerarası hukukun tariflerine dayanıyor. Albanese raporunda, bu yapıyı “ortak hata girişimi” olarak isimlendiriyor. Esasen büyük eleştiriyi ve baskıyı da bu görüşleri yüzünden alıyor aslında.

İŞ DÜNYASINDA ARTIK ŞU SORUYU SORMANIN VAKTİ GELMEDİ Mİ

Soruları çoğaltayım: Kârlı olduğu sürece her işe girilir mi? Etik hudutlar sadece konuşulmak için mi, yoksa uygulanmak için mi? Kurumsal sürdürülebilirlik dediğimiz şey yalnızca etrafla mi, yoksa daha çok insan hayatıyla mı ilgili? Şirketler devletlerin siyasetlerine direnebilir mi? Devletlerin siyasetleri şirketler üzerinde ne kadar sınırlayıcı yahut cesaretlendiricidir?

Hükümetlerin halklarına tatlı göstererek öteki ülkelerin halklarının ekonomik, toplumsal ve ailevi huzur ve refahlarını bozması, insan vefatlarına ve başka ülkelerin parçalanmasına sebep oldukları hareketlerin önlenebilmesi onlara bu mevzuda yardımcı olan ve bundan nemalanan özel şirketlerin dahi yöneticilerinin mesul tutulmaları mı gerekmektedir? Bu ise özgür ticaretin de sonunu getirmeyecek midir ve de demokrasinin?

Hem Cengiz beyin yazısı hem raporun kendisi vicdanlar için rahatsız edici olabilir…”

Odatv.com