Trenlerde Wi-Fi sorunu: Türkiye’de durum ne

Politico Dergisi, “Trenlerde Wi – Fi çalışmıyor” başlığı ile trenlerdeki Wi-Fi problemine ait bir yazı hazırladı. Temas istihbaratı firması Ookla’da dal analisti olarak misyon yapan Luke Kehoe, Politico’ya yaptığı açıklamada, “Avrupa trenlerindeki Wi-Fi’nin performansı ve kalitesi çok düşük” dedi.

SORUNUN NEDENLERİ

Firma yetkilisi, durumu “Bir tren saatte 200 km süratle gidiyorsa, aygıt her 45 yahut 60 saniyede bir hücre istasyonundan geçebilir ki bu da süratli bir periyot demektir. Bu durum, Doppler tesiri ismi verilen teknik bir zorluğa yol açar” biçiminde açıkladı.

Wİ-Fİ SURATI KÂFİ DEĞİL UYARISI

Fransız SNCF trenlerinde, Wi-Fi’ye bağlanan yolcular “Kapsam alanı ve suratımızın yetersizliği nedeniyle, Wi-Fi kalitesi evinizdekinden farklı olabilir.” formunda bir ihtar penceresiyle karşılaşıyor. Ayrıyeten, “bant genişliğini sınırlamaya katkıda bulunan” çevrimiçi görüntü izlememek konusunda da ihtarda bulunuldu.

VAGON TASARIMLARI

Ancak makus tren Wi-Fi’si yalnızca sürat yahut kule sayısıyla ilgili değil. Birçok vagon aslında, radyo frekanslarının içeri girmesine müsaade verecek biçimde tasarlanmamıştır. Kehoe, “Tarihsel olarak birçok trende, sinyal yayılımına doğal olarak elverişli olmayan metalize yahut [düşük emisyonlu] cam kaplamalı pencereler kullanılmıştır” dedi.

BELÇİKA VAZGEÇTİ

Belçikalı demiryolu şirketi SNCB, geçen yıl trenlerinde Wi-Fi kurulumundan vazgeçtiğini, bunun sebebinin “yüksek uygulama maliyetleri ve telekom operatörlerinin kapsama alanı” olduğunu açıklamıştı. Bunun yerine SNCB, taşınabilir sinyallere daha elverişli olan camların “kaplamasının kaldırılmasına” yatırım yaparken sorumluluğu , telekom şirketlerine devretmeye karar verdi.

Şirket yetkilisi Politico’ya verdiği demeçte, “Bu nedenle telekom operatörlerinin demiryolu altyapısının yakınındaki sinyal kalitesini ve kapsama alanını iyileştirmeleri gerekiyor” sözlerini kullandı.

İSVİÇRE’DE DURUM FARKLI

İsviçre, Avusturya ve Hollanda’dan neredeyse 30 kat daha süratli yerleşik Wi-Fi suratlarıyla açık orta önde gidiyor. Ookla’nın örnekleminde, emniyetli internet kullanımı için asgarî hudut olan saniyede 25 megabit ortalama indirme suratı sonunu aşan tek ülke İsviçre oldu.

UYDU SAĞLAYICILARI ÇÖZÜMÜ

Bazı demiryolu operatörleri artık daha düzgün araç içi internet için gökyüzüne bakıyor ve tren güzergahlarındaki kapsama boşluklarını doldurmak için, uydu sağlayıcılarına yöneliyor. Çek Demiryolları, Elon Musk’ın Starlink ağını denerken, Fransa’nın SNCF’sinin ise hem ABD’nin Starlink ağını hem de Fransız-İngiliz rakibi Eutelsat’ı hedeflediği biliniyor.

Ookla’da dal analisti olarak misyon yapan Luke Kehoe, Polotico’ya yaptığı açıklamada, uydu temasının, açık gökyüzü ve yörüngeye yakınlık sayesinde havayolları için âlâ çalıştığını lakin bunun “müthiş bir çözüm” olmadığını, daha fazla genel ilişki karışımına bir katkı olduğunu söyleedi ve “Odak noktasının büyük kısmı trene sinyal ulaştırmak üzerine, lakin trenin etrafında sinyal ulaştırmayı unuttular” diye ekledi.

TÜRKİYE’DEKİ YHT’LERDE DURUM

Türkiye YHT’lerinde (Siemens Velaro TR ve CAF setleri) iç sinyal tekrarlayıcı sistemi yok. Sinyal kalitesi büyük ölçüde, vagon kapılarından yahut zayıf noktalardan içeri sızan radyo dalgalarına bağlı. Bu yüzden tünellerde, kırsalda ve yüksek süratli seyirde taşınabilir internet birden fazla vakit kopuyor. TCDD’nin bugüne kadar resmi olarak “radyo sinyali geçirgen tasarım” açıklaması olmadı; daha çok Wi-Fi sistemi eklenmesi planlarından bahsedildi, fakat bu da hudutlu kaldı.

VAGONLAR

HT vagonlarının gövdeleri ekseriyetle alüminyum alaşım yahut çelik panellerden yapılır. Metal yüzeyler, radyo frekanslarını (özellikle 4G/5G sinyallerini) önemli biçimde zayıflatıyor. Bu tesir “Faraday kafesi” tesiri olarak biliniyor. Pencerelerde çağdaş tren camlarında çoklukla ısı yalıtımı ve güneş denetimi için metal oksit kaplama (Low-E) bulunuyor. Bu kaplama, radyo dalgalarını da yansıtarak içeri girişini zorlaştırıyor. Bu iki tesir birleşince, vagon içindeki cep telefonu sinyali dışarıdan direkt çok zayıf giriyor.