Günler geçti Erdoğan sessiz: Zengezur Koridoru için kim ne dedi

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde 8 Ağustos’ta Beyaz Saray’da gerçekleşen 3’lü doruğun akabinde ortak deklarasyona imza attı.

ABD Başkanı Trump, Zengezur Koridoru’nun geliştirilmesi konusunda Ermenistan ile 99 yıla kadar uzayabilecek bir muahedeye da vardıklarını, Azerbaycan’ın Ermenistan’ın egemenliğine hürmet gösterirken, Nahçıvan’a tam erişim sağlayacağını aktardı.

Bazı şahısların bu rotaya “Trump Memleketler arası Barış ve Refah Yolu” ismini verdiklerini anımsatan Trump, bunu kendisinin talep etmediğini söyledi.

TÜRKİYE’DEKİ YANKILARI

Konuyla ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan, sessizliğini koruyor. Erdoğan’ın, 21 Temmuz’da, koridorun sırf Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye için değil bölgedeki başka ülkelere de yarar sağlayacağını, çizgisi jeoekonomik açıdan son derece değerli bulduğunu ve bunun bir uyuşmazlık değil, mutabakat simgesi olmasını temenni ettiğini belirttiği biliniyor.

FİDAN: “ZENGEZUR KORİDORU İNŞALLAH KISA VAKİTTE HAYATA GEÇER”

9 Ağustos’ra Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Zengezur Koridoru inşallah kısa vakitte hayata geçer” diyerek şöyle konuştu:

“Vizyonumuzdaki, stratejimizdeki koridor hayata geçerse Avrupa’dan başlayıp Asya’nın derinliklerine kadar kesintisiz gidecek bir ulaştırma koridorunun kıymetli bir ayağı olacak Zengezur Koridoru. Bu Türkiye’yi Kafkalar üzerinden, Hazar üzerinden yalnızca Orta Asya’ya değil, direkt olarak Türk dünyasına bağlayacak. Türk dünyasını Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacak. Avrupa’yı Türkiye üzerinden daha Asya’nın derinliklerine bağlayacak çok amaçlı bir yol olacak. Ben çok güzel bir gelişme olacağını düşünüyorum. İnşallah kısa vakitte hayata geçer.

ÖZEL: “TÜRKİYE’NİN SEYİRCİ KALMASI KABUL EDİLEMEZ”

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, masaya Trump’ın oturmasını şu sözlerle eleştirdi:

“Azerbaycan-Ermenistan ortasındaki mutabakattan elbette memnuniyet duyacağız ancak oradaki muahede Zengezur Koridoru üzerinden Türkiye’yi Kafkaslara bağlayan ve Türkiye açısından büyük bir stratejik üstünlük, yumuşak güç performansı sağlayacak bir problemken masaya Trump’ın oturması, Ermenistan ile Azerbaycan üzerinden 99 yıllık Amerikan çıkarına mutabakat yapılıp Türkiye’nin seyirci kalması kabul edilemez. Erdoğan’ın, ‘TikTok’çu Hakan’ın dış siyasetteki fiyaskolarından bu millet bıkmıştır. Türkiye bıkmıştır.”

PERİNÇEK: “TEHDİT EDEN BİR GİRİŞİM”

Anlaşmayı eleştirenlerin arasında Vatan Partisi Genel Lideri Doğu Perinçek de katıldı. Perinçek, şöyle dedi:

“Zengezur Koridoru’nun bir Amerika-İsrail teşebbüsü olduğu çok açık. Bunu herkesin görmesi lazım. Biz Vatan Partisi olarak görüyoruz. Amerika ve İsrail’in teşebbüsü hangi teşebbüs olursa olsun sonuç itibariyle Türkiye’yi öncelikle tehdit eden bir teşebbüstür.

Zengezur yerine Ermenistan ve İran’dan öbür koridorların faal hale getirilmesi mümkündür. Fakat Türkiye bu koridorun hayata geçirilmesine hala kıymet veriyor. Zengazur Koridoru, İran’ın güvenliği ve ekonomik çıkarları için direkt bir tehdit oluşturuyor. Esasen İran’ın güvenliğini tehdit etmek, Türkiye’nin güvenliğini tehdit etmek manasına geliyor. Türkiye neden bu mevzuyu dikkate almıyor? Evet, Zeng-i Güç koridoru doğudan batıya, batıdan doğuya yanlışsız bir irtibatı, ilişkiyi temsil ediyor. Fakat bu ilişkiyi siz güneyle kuzey ortasındaki ilgileri kesme gayesiyle kullanırsanız o vakit ne oluyor? Bu koridor İran ile Zengezur Koridoru’nun üstünde olan ülkeler ortasındaki temasa karşı bir duvar rolü de oynayabilir. O bakımdan İran’ın güvenliğini, iktisadını tehdit eden ve Türkiye’yi tehdit eden bir koridordur. Burada Amerika ve İsrail konusunda hassaslığı olan herkes hassaslık gösterir. Lakin o hassaslık yoksa o vakit Zengezur Koridoru konusundaki gayrette bu hassaslığa sahip olmayanları emperyalizme karşı gayret eden güçler yanlarında görmemiş oluyorlar. “

“ZENGEZUR KORİDORU, OLDU TRUMP KORİDORU”

Saadet Partisi Genel Lideri Mahmut Arıkan, “Zengezur Koridoru, oldu Trump koridoru. Artık Amerika’yla komşuyuz. Burnumuzun tabanına geldi. Irak’ta, Suriye’de esasen tabanımıza geldi. Kuzeyde de tabanımıza geldi. Şayet bu meskenin içini derleyip toparlamazsak Allah korusun başımıza çok daha makûs şeyler gelir” dedi.

AYDAL: “ABD BÖLGEDE FİİLEN TOPRAK KAZANDI”

Yeniden Refah Partisi Genel Başkanvekili ve AR-GE Başkanı Doğan Aydal ise “Zengezur koridoru, oldu Trump koridoru” diyerek şöyle konuştu:

Bu projenin Türkiye’nin uzun vadeli çıkarlarına önemli ziyanlar verebileceğini belirten Aydal, açıklamasında şu sözlere yer verdi:

“Zengezur olarak isimlendirilen bu koridorun, görünürdeki emeli ticareti artırmak üzere gösterilse de gerçek niyetin farklı olduğu açıktır. ABD’nin karanlık odalarında, muhtemelen İsrail’in katkılarıyla hazırlanmış ve dönemin ABD Başkanı Trump gözetiminde Ermenistan ile Azerbaycan ortasında imzalanmış bu mutabakat, Türkiye, İran, Türkistan coğrafyası, Rusya ve Çin aleyhine birçok sonucu beraberinde getirecektir. Türkiye’nin bu kritik mutabakatta masada olmaması tam manasıyla bir garabettir. Bu mutabakat ile Türkiye ile Türkistan coğrafyasının ticaret anahtarının ABD eline geçeceğini Hükümet yetkililerimizin görmüyor olması da anlaşılabilir bir mevzu değildir. Etrafımız onlarca ABD üssü tarafından çevriliyken bir de Doğu Anadolu’ya çok yakın bir pozisyonda, yüzyıl boyunca resmen ABD toprağı kararında olacak bir bölge-üs bulunması Türkiye’yi soruna sokacak ögelerden biridir.”

“Türkiye’nin, Zengezur Muahedesi’ni çok evvelce bilmediğini söylemek de saflık olur” diyen Aydal, şöyle devam etti:

“Türkiye bu mutabakatın kilit ilişkisi olan görüşmelere Azerbaycan ile ‘Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Projesi’ ile ilgili olarak başlamış ve düzgün niyet mektubunu 25 Eylül 2023’te imzalamıştır. Birçok projemize para yardımı yapmayan Avrupa finansörleri bu yatırım için çalışmaları iki yıldan evvel tamamlamış ve 22 Temmuz 2025 tarihinde, yani Zengezur mutabakatından yaklaşık bir ay evvel, 2,4 milyar Euro finans sağlamayı onaylamıştır. Bunu da Sayın Bakan Uraloğlu çok değerli bir muvaffakiyet olarak takdim etmiştir. Bu muahede ile Ermenistan büyük ölçüde ekonomik olarak rahatlayacak, Dilucu üzerinden Avrupa ithalat-ihracat kapısı açılmış olacaktır. Yakında Ermenistan ile aramızdaki Kars-Akyaka kapısının da bu projeye eklemlenmesi an problemidir. Hatta bu sınırın Karadeniz’deki bir limanımıza, muhtemelen Trabzon Limanına bağlanma hesaplarını da yakında duyabiliriz. Çünkü gemi nakliyeciliği, kara ve demiryolu nakliyeciliğine oranla çok daha ucuzdur. Ermenistan’ın Batı ve bilhassa ABD tarafından çok kollanmasının, şımartılmasının yeni bir Ermenistan-Türkiye çatışmasına yol açmayacağını kimse söyleyemez. Ermenistan Türkiye ile hudutlarını belirleyen 1920 Gümrü Mutabakatı, 1921 Kars Antlaşmasının geçersiz saymaktadır. Bayrağında hala Ağrı Dağı’nın bulunduğu da gözden kaçırılmamalıdır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çok farkında olmasa da şımartılmış bir Ermenistan’ın Azerbaycan ile yine savaşa girmeyeceğini de kimse tez edemez.

Bu proje ile ABD, Kafkasya’da fiilen bir toprak kazanmıştır. Gerekirse bu noktadan Tahran’ı orta menzilli füzelerle vurabilecek kapasiteye ulaşabilir. Ayrıyeten İran-Rusya ticaret çizgisini tıkayarak Rusya-Hindistan ve Rusya-Pakistan ticaretini de olumsuz etkileyecektir. Yakın gelecekte ABD’nin bölgede yaşayan Azeri kökenli İran vatandaşlarını, Kürtleri ve Talişleri kışkırtma mümkünlüğü da göz gerisi edilemez.

Bilindiği üzere Çin trilyon dolarlar harcayacağı Bir Kuşak-Bir Yol (One belt-One Road) ismi altında projeler hazırlamıştır. Çin’in bir nesil projesi şu anda konuştuğumuz Zengezur projesinin çabucak alt kısmından-güneyinden geçip Türkiye üzerinden devam etmektedir. ABD denetimindeki Zengezur Koridoru bitirildiğinde Çin’in ziyan görmemesi mümkün müdür? Bu proje imzalanmıştır fakat bu bitirilecektir manasına gelmemektedir. İran, Çin ve Rusya başta olmak üzere birçok ülke bu projeye itiraz edecektir. Ümidimiz Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin de olaylara daha dikkatli bakarak uzun vadede Türkiye Aleyhine olacak bu mutabakatla ilgili kararlarını gözden geçirmesidir.”