Apollo 13’ün efsanevi astronotu Jim Lovell hayatını kaybetti
25 Mart 1928’de Cleveland, Ohio’da doğan Lovell, Wisconsin Üniversitesi’nde başladığı mühendislik eğitimini ABD Deniz Harp Okulu’nda tamamladı. ABD Donanması’nda test pilotu olarak misyon yaptıktan sonra 1962’de NASA’nın ikinci astronot kümesine seçildi.
Uzaya dört defa çıkan birinci Amerikalı oldu. 1965’te Gemini 7 misyonuyla 14 gün süren o devrin en uzun beşerli uçuşunu gerçekleştirdi. 1966’da Gemini 12’de Buzz Aldrin ile uzay yürüyüşlerinin inançlı yapılabileceğini kanıtladı. 1968’de Apollo 8 misyonuyla Ay yörüngesine giren birinci beşerli uçuşun mürettebatındaydı.
Lovell, 1970’te kumandanı olduğu Apollo 13’te, oksijen tankı patlaması sonrası Ay’a inişi iptal ederek gemiyi “hayatta kalma” moduna aldı. Kriz anında gösterdiği serinkanlı ve net liderlik, mürettebatın 142 saatlik tehlikeli dönüş seyahatini sağ salim tamamlamasını sağladı.
Apollo 13’te yaşanan patlamadan çabucak sonra vazife denetimine yapılan ünlü bildirim, tanınan kültürde “Houston, we have a problem”* olarak yer etti.
*Houston, bir sorun var
Gerçekte astronot Jack Swigert “Okay, Houston, we’ve had a sorun here” demiş, Lovell de “Houston, we’ve had a problem” tabirini tekrarlamıştı. 1995 üretimi Apollo 13 sinemasında Tom Hanks’in canlandırdığı Lovell bu repliği “we have” halinde söyleyince, cümle dünya genelinde kriz anlarının simgesi haline geldi.
Lovell, emeklilik sonrası havacılık ve mühendislik alanlarında özel bölümde çalıştı, çeşitli şirketlerin idare şuralarında yer aldı ve tecrübelerini paylaşmak için üniversitelerde konuşmalar yaptı. 1994’te Jeffrey Kluger ile birlikte Lost Moon adlı kitabı yazdı; kitap sonraki yıl Apollo 13 sinemasıyla beyazperdeye uyarlandı.
Tom Hanks, Lovell’in vefatının akabinde “Godspeed you, on this next voyage” kelamlarıyla veda etti. NASA ise onu “astronotların astronotu” olarak andı. Ailesi, Lovell’i “baba, büyükbaba ve imkânsızı mümkün kılan lider” olarak tanımladı.
