Tarihi eserler bir tık uzaklıkta
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Öğretim Üyesi Dr. Temel Sağlam ile takımı, Trabzon’daki mimari çeşitliliğin bilinirliğini arttırma ve farklı cinslerdeki yapıları dijital ortamda toplama maksadıyla proje oluşturdu.
Bellekten Dijitale Trabzon Tarihi Yapı Mirası Projesinde yer alan bilgisayar, harita, mimarlık, tarih ve sanat tarihi kısımlarındaki akademisyenler, başta Vakıflar Bölge Müdürlüğü uhdesindekiler olmak üzere Ortahisar’daki 260 yapı üzerinde çalışma başlattı.
Yapıları periyotlarına ve fonksiyonlarına nazaran sınıflandırarak internet sitesine aktaran akademisyenler, tarihi yapıların bulunduğu alanlara karekodlar yerleştirip ziyaretçilerin gezdikleri yerle ilgili ayrıntılı bilgi almasını sağlıyor.
Akademisyenler, yapıların tarihçesi, mimari özellikleri, planı, rölövesi, materyali, süslemesi ve varsa kitabesinin Türkçe çözümlemesi üzere bilgilerin yer aldığı internet sitesini tarih severlerin hizmetine sundu.
Yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği yerlerin başında gelen Ayasofya Cami, Kızlar Manastırı, Taşhan, Bedesten ve Zağnos Paşa Köprüsü de projenin uygulandığı yerler ortasında yer alıyor.
Tarihi alanları ziyarete gelenler giriş kısmında yer alan karekodu cep telefonları aracılığıyla kullandıklarında yapıların geçmişinden bugüne dair birçok bilgiye ulaşabiliyor.
Proje yürütücüsü ve KTÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Öğretim Üyesi Dr. Temel Sağlam, projenin tıpkı vakitte TÜBİTAK tarafından “Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yenilikçi Tahliller Araştırma Projeleri Dayanak Programı” kapsamında desteklendiğini söyledi.
Sağlam, Trabzon’daki mimari çeşitliliğin bilinirliğini arttırma ve farklı çeşitlerdeki yapıları dijital ortamda toplama maksadıyla projeyi geliştirdiklerini tabir etti.
260 TARİHİ YAPI DİJİTAL ORTAMA TAŞINDI
Projede farklı fakültelerden akademisyenlerin yer aldığını belirten Sağlam, “Projenin başlangıcında yalnızca Vakıflar Bölge Müdürlüğü uhdesindeki yapıları, yani yaklaşık olarak 60 civarında bir yapıyı envanter listesine almıştık. Alanda çalışmaya başladığımız vakit öbür kurumların uhdesindeki yapıları da dahil etme gereksinimi duyduk. Hasebiyle Ortahisar’da 260 yapıyı çalıştık.” tabirini kullandı.
TARİHİ YAPILAR MEDENİYET VE FONKSİYONUNA NAZARAN SINIFLANDIRILDI
Sağlam, yapıları periyotlarına ve fonksiyonlarına nazaran sınıflandırarak çalışmaya başladıklarını lisana getirerek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Dönemsel sınıflandırmada tarihin art planında hangi medeniyet tarafından hangi tarihte yapıldıysa onu sınıflandırdık. Helenistik devir, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Komnenoslar ve Osmanlı İmparatorluğu periyodu olarak dönemsel sınıflandırmalar yaptık. Osmanlı devri çok uzun bir dönem olduğu için erken, klasik ve geç Osmanlı olarak üç periyoda ayırdık. Cumhuriyet periyodunu de dahil ettik. Bir de fonksiyon sınıflandırması yaptık. Fonksiyon sınıflandırması kataloglarına dini ve sivil yapılarda 30’dan fazla küme yer alıyor.”
“BAŞKA YERDE ULAŞILAMAYACAK BİRÇOK DATAYA ULAŞABİLİRSİNİZ”
Temel Sağlam, projede bir başka değerli çalışmanın ise yapılar için oluşturulan karekodlar olduğunu vurguladı.
İçerisinde yapılara ilişkin bilgilerin yer aldığı karekodları yerlerin giriş kapıları ya da tabelalarına yerleştirdiklerini aktaran Sağlam, “Projemizin ana sayfasına erişirseniz sizi yapıların liste halinde olduğu sayfa karşılayacak. Aslında o ana sayfada ilgili yapı ile alakalı diğer yerde ulaşılamayacak birçok bilgiye ulaşabilirsiniz. Karekod ile sayfaya girdiğinizde birinci evvel yapının künyesi karşılar, gerisinden o yapıyı tanıtacak bir görsel, onun altında da o yapının nerede olduğunu, nasıl ulaşılacağını gösteren ‘haritada bul’ kısmı yer alıyor.” tabirlerini kullandı.
Sağlam, yapılan çalışmalar sonucunda yeni bulunan envanterlerin dijital ortama aktarılmasının yazılı kaynaklara eklenmesinden daha kolay olduğunu kelamlarına ekledi.
