Bir domates 14 lira… Açtık sorduk… Ne olacak bu iş
Üretici maliyetlerinin artması, mazot fiyatları, kuraklık, taşıma üzere etkenler sebze-meyve fiyatlarının belirleyicisi hâline geldi. Adana, Antalya, Mersin üzere tarım kentlerinden gelen eserler fahiş fiyatlara satılıyor. Devlet kontrol merkezleri halkın sesini duymuyor.
Marketlerki zerzevat meyve fiyatları kontrolsüz yönetmelik sebebiyle sürat kesmeden yükseliyor. Plansız ekim, elde kalan eserlerin pazara girememesi, fiyatların halde belirlenmemesi üzere birçok sebep fiyatların yükselmesine sebep oluyor. Üretici “Hal yasası”nda değişiklik istiyor, halk marketlerin belirlediği fahiş fiyatlara isyan ediyor. Eser maliyetinin artması ve bunun nedenleri hakkında Çiftçi Marka Danışmanı Selçuk Ramazanoğlu, Odatv’nin fahiş fiyatlar ve hal yasası ile ilgili sorduğu soruları cevapladı.
Sebze ve meyve fiyatlarının dengelenmesi için üretim planlamasının kaide olduğu konuşuluyor. Bu mevzuyla ilgili devlet ne yapmalı, üretici ve tüketiciyi de düşünüp ortak noktada nasıl takviye sağlanabilir?
“Mayıs ayının sonunda limonu 120 TL’ye yediğimizde bunun nasıl bir sorun olacağını göreceğimizi söylemiştim. Dün prestijiyle baktığımda limon 150 TL’ye çıktı. Bunda donun da tesiri var, 65 vilayet etkilendi bundan. Fiyat artışının bir sebebi bu, fakat yalnızca bir tanesi. Bu değil, her sene zirai donla karşılaşılmıyor lakin her sene zerzevat meyve fiyatlarındaki yükselişten herkes şikâyetçi oluyor. Çiftçi de şikâyetçi oluyor zira üreten, bu halkada en fazla riski alan ve en fazla maliyetin altına giren çiftçi oluyor. Şöyle bir şey yapılmalı: Denetimli, istikrarlı tarım yapılmalı, yani arz-talep istikrarını gözeterek bir üretim yapılmalı. Mesela yıllar yılı birtakım cins limonlarda, domateslerde, mandalinalarda herkes istediği kadar ekebildi. Ama yavaş yavaş artık çok ekilenin çok para etmediğini çiftçimiz de fark etti. Bunu hem çiftçiler yapmalı hem de Tarım Bakanlığı denetlemeli. Genç nüfus kalmadı, kırsal yaşlandı. Onun için projeler yapmak gerekiyor. Kentten köye, kentten kırsala da tarımın sürdürülebilirliği için bir proje hayata geçirmek gerekiyor. Üreticiler örgütlü değil, üretici örgütlenmeli. Çiftçinin muhtaçlık duyduğu girdi ve finansman kooperatif aracılığı ile sağlanabilir. Eserlerin pazarlanması da bu kooperatif üstünden gidebilir. Bu da tarımın, üretimin, üreticinin daha inançlı bir halde eseri üretip pazarlamasını sağlayacaktır.”
“FAHİŞ FİYATLARI DENGELEMEK İÇİN HAL YASASI DEĞİŞMELİ”
Selçuk Ramazanoğlu, Odatv’ye “Hal yasası” ile ilgili değerlendirmede bulundu. Ramazanoğlu “Ürün hale gelmeli, kayıt altına alınmalı, fiyatlar hallerde oluşmalı. Lakin fiyatlar hallerde oluşmuyor; fiyatlar yüklü olarak zincir marketlerde oluşuyor. Bu da hem üreticinin hem de kesin tüketicinin maalesef eserleri çok yüksek fiyatlardan almasına sebep oluyor” sözlerini kullandı.
Çiftçi Marka Danışmanı Ramazanoğlu, “Hal yasasının mutlaka değişmesi gerekiyor zira eser hale gelmeli, kayıt altına alınmalı, fiyatlar hallerde oluşmalı. Ancak fiyatlar hallerde oluşmuyor; fiyatlar yüklü olarak zincir marketlerde oluşuyor. Bu da hem üreticinin hem de kesin tüketicinin maalesef eserleri çok yüksek fiyatlardan almasına sebep oluyor. Şayet bu formda giderse, bu tedbirler alınmazsa, her geçen gün besin güvenilirliği ve sürdürülebilirliği çok büyük riske girmiş olacak. Her yerde okuyoruz: Pestisit atıklı narenciyeler, meyveler, sebzelerden daha çok şikâyet ediyor olacağız. Bunlar için süratlice değerli adımlar atılmalı. Umarım geç kalmadan bu adımları hem devlet hem bakanlık hem üretici olarak yapabiliriz” dedi.
HAL YASASI NEDİR
Yeni Hal Yasası 26 Mart 2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı ve birinci etapta bir yıl sonra yürürlüğe girmesi hedeflendi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yaşanan gecikmeyle ilgili olarak; hal idarelerinin ve üretici birliklerinin 26 Mart prestijiyle Kanunda öngörülen uygulamalara hazır olmadıklarını bildirmeleri sebebiyle hal idarelerine ve üretici birliklerine vakit tanımak ve bu sayede eğitimlerin tamamlanmasına imkân vermek hedefiyle Kanunun 2011 yılı sonuna ertelendi. Bir yıllık ertelemenin sonrasında da eksiklerin tamamlanamaması sebebiyle 2012’de yürürlüğe girdi.
Berna Kılıç
Odatv.com
