İstanbul’da tarihi nükleer görüşmesi

İran’ın nükleer programının geleceği İstanbul’da görüşülecek. Almanya, Fransa ve İngiltere’den temsilciler ile İran heyeti masaya oturacak.

HEYETLER İSTANBUL’DA

Heyetleri taşıyan araçlar, İran’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na giriş yaptı.

Görüşmeler, basına kapalı gerçekleştiriliyor. Dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki görüşmelere İran’ı temsilen dışişleri bakan yardımcıları Mecid Tahtrevançi ile Kazım Garibabadi katılıyor.

İran, 2015 yılında imzalanan nükleer muahedenin Avrupalı taraflarının talebi üzerine yeni çeşit görüşmelerini gerçekleştirmeyi kabul etmişti.

İran ile muahedenin Avrupa’daki tarafları olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan E3 kümesi, 16 Mayıs’ta İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir ortaya gelmişti. Taraflar, ABD ile İran ortasında süren dolaylı müzakerelere paralel olarak temasların sürdürülmesi konusunda mutabık kalmıştı.

İSRAİL’İN ATAKLARI SONRASI MÜZAKERE SÜRECİ KESİLMİŞTİ

İran ile ABD müzakere süreci devam ederken İsrail, 13 Haziran’da İran’a akın başlatmış ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci kesilmişti.

İran, 2015’te imzalanan nükleer mutabakatla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik düzeneği (snapback)” ismi verilen hususun, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden tasa ediyor. Kelam konusu düzeneğin müddeti 18 Ekim’de sona eriyor. İran’ın nükleer programıyla ilgili tahlil üretilemezse Avrupa ülkelerinin bu tarihten evvel mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.

2025’TEKİ NÜKLEER MUTABAKAT VE “TETİK MEKANİZMASI”

İran ile BM Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi ve Almanya ortasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sonlandırıldığı bir mutabakat imzalanmıştı. ABD, 2018’de muahededen tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi edecek tedbirler almasını istemiş lakin Avrupalılar, ABD’nin aksiyonuna karşı çıksa da bu bahiste adım atamamıştı.

İran, bunun üzerine bir yıl sonra mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek seviyeli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.

TETİK DÜZENEĞİ GÖRÜŞÜLECEK

İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer mutabakatta yer verilen ve “snapback” olarak isimlendirilen, İran’a muahedeyi ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yine getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” ve “anlaşmadaki iştirakçi rollerini kaybettikleri” için mekanizmayı harekete geçirebilecek türel desteğe sahip olmadığını tabir etmişti.

Odatv.com