Minguzzi cinayeti fitili ateşledi: Suça sürüklenen çocuk tartışması
İstanbul’un Kadıköy ilçesinde Ocak 2025’te canice öldürülen Mattia Ahmet Minguzzi’nin süren davasında dört sanık “suça sürüklenen çocuk” olarak söz ediliyor. Bu nedenle davada şüpheliler, en üst ceza olan 24 yılla yargılanıyorlar. Şüphelilerin indirimsiz 24 yıl mahpus cezası almasını isteyen anne Yasemin Minguzzi, infaz yasasının değişmesi için oturma aksiyonu başlattı. Bu harekete toplumun bir kısmı, geçmiş devirlerde yaşanan cinayet olaylarına atıf yaparak takviye verirken bir kısmı ise “Senin intikam hırsına ortak olmayacağız” diyerek reaksiyon gösterdi.
Bu durumla ilgili İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Lideri Avukat Kardelen Ateşci’nin “Suça sürüklenen çocuk mağdurdur” sözü toplumsal medyada dikkat çekti. Vatandaşlar birini öldürmenin mağduriyetle bağlı olmadığını öne sürerken tartışmaya CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal da dahil oldu.
Tanal, “Çocuk hakları üniversaldir, linç kültürü cürümdür. ‘Suça sürüklenen çocuk mağdurdur’ demek; cehalete değil, adalete hizmettir. İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Liderimiz Av. Kardelen Ateşci’nin yanındayız” tabirlerini kullandı lakin bu tweeti sildi.
Daha sonra Tanal, “15 yaşını doldurmuş çocukların ağır cürümler işlemesi halinde ceza indirimi uygulanmamasını ve ‘suça sürüklenen çocuk’ tarifinin bu kabahatler bakımından istisnaya tabi tutulmasını öngörüyoruz” diyerek TBMM’ye kanun teklifi sundu.
KİM NE DEDİ
Ailenin avukatı olan Hukukçu Dr. Rezan Epözdemir, sosyal medyadaki tartışmaya ait hesabından bir açıklama yayınladı. Epözdemir, “Suça sürüklenen çocuk” kavramının 5395 sayılı Çocuk Müdafaa Kanunu’nun 3. unsurunda “Kanunlarda kabahat olarak tanımlanan bir fiili işlediği tezi ile hakkında soruşturma yahut kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden ötürü hakkında güvenlik önlemine karar verilen çocuk” halinde tanımlandığını belirterek şunları kaydetti:
“Suça sürüklenmiş çocuklar mağdurdur’ halindeki açıklama hem hukuken hem de vicdanen kabul edilebilir bir yaklaşım değildir. Aksinin kabulü halinde ceza yargılaması sujesi olan faille mağdur sıfatı tıpkı şahısta birleşmiş olur ki bu hukuken mümkün değildir. Başta sayın Mahmut Tanal olmak üzere (sonradan düzeltilse dahi) bir kısım meslektaşlarımızın da bu yaklaşımı temel alarak kamu vicdanının bu kadar rahatsız olduğu bir süreç hakkında müvekkil aileyi üzen açıklamalar yapması son derece şanssız olmuştur.
Çocuk yargılamasında çocuğa kelepçe takılmaması, Cumhuriyet Savcısının huzurunda sözünün alınması, zarurî müdafi görevlendirilmesi, cezaevinde yetişkinlerle birlikte kalmaması, ceza infaz kurumunda eğitimine devam edebilmesi, kuralla salıverilme ve kontrollü hürlük müddetiyle ilgili değişiklikler yapılabilmesi çocuk muhakemesinin doğal sonucudur. Ancak ceza hukuku cürmün nedeniyle ilgilenmez. Hatanın nedeni fakat hata genel teorisinde manevi öge başlığı altında kast kapsamında kıymetlendirilebilir. Hatanın nedeni tekrar TCK husus 29’daki haksız tahrik kurumu ve husus 62’deki takdiri indirim sebepleri bakımından kıymetlendirme konusu olabilir. Bir öbür anlatımla sokağa terk edilen ve kâfi eğitim alamayan failin bir kimseyi öldürmesi halinde sokağa terk edilmiş olması veyahut eğitim seviyesi cezada indirim sebebi sayılmaz ve failin işlemiş olduğu taammüden öldürme hatasını da yasal ve hukuka uygun hale getirmez.
Zira bir hareketin kabahat olup olmadığının ve kabahat karşılığı verilecek olan yaptırımın tespitinde kabahatin işlenmesindeki neden belirleyici değildir. Bir öteki sorun TCK unsur 31’de yaş küçüklüğünün ceza sorumluluğunu azaltan ve ortadan kaldıran neden olarak düzenlenmesidir. Bu mevzuda mukayeseli hukukta Kara Avrupası ve Anglo Sakson hukuk sisteminde çeşitli düzenlemeler mevcuttur. Kanaatimce bilhassa hata canavarca hisle ve eziyet çektirerek işleniyorsa, örgütlüyse, tasarlanmışsa, topluma ve kamu tertibine karşı önemli bir tehdit oluşturuyorsa ve failin işlediği fiilin türel mana ve sonuçlarını manaya ve davranışlarını yönlendirme yeteneği tamsa Fransız Ceza Hukukundaki üzere yaş küçüklüğü mahkemenin takdiriyle bir indirim sebebi olarak uygulanmayabilir.
Dolayısıyla vahşice, canavarca hisle, tasarlayarak, eziyet çektirerek, bir örgütün faaliyeti kapsamında, yalnızca cürüm işlemek için kabahat işleniyorsa veyahut fail cürüm işlemeyi alışkanlık haline getirmişse yani itiyadi hatalıysa yaş itibariyle çocuk sayılsa da Fransız Ceza hukukundaki üzere ” Hukukla Problemli Çocuk” olarak nitelendirilmeli ve mahkemenin takdiriyle yaş küçüklüğü burada bir indirim sebebi olarak uygulanmayıp fail yetişkin üzere cezalandırılabilmelidir. Yani yaş küçüklüğü kurumu ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran yahut azaltan *TAKDİRİ* indirim sebebi olmalıdır. Gerçekten bu bahiste yapılacak olan çalışma ve infaz düzenlemesinde de kesinlikle belirtilen konular dikkate alınmalı ve yeni düzenleme bu perspektifte yapılmalıdır. Minguzzi ailesinin bu süreçle ilgili temel beklentisi de faillerin en üst huduttan hiçbir indirim nedeni uygulanmaksızın (24 yıl mahpus cezası) emsal mahiyette cezalandırılmasıdır. Buna ait tüzel uğraşımız sonuna kadar devam edecektir. Kamuoyunun bilgisine sunulur”
