Sosyolog Özkök PKK’lı kadınların makyajından girip kozmetik dünyanın sırları yazdı

Biliyorum, hayatı dağlarda militan olarak geçmiş bir bayana, “Kozmetik eserleri satan bir mağazaya gidecek misiniz?” diye sormak kimilerine hakaret üzere gelebilir. Kimi kimseler de “Dalga mı geçiyorsun?” diyerek bana parmak sallayabilir. Hayır, madem silahlarını bırakıyorlar, ben de onlara karşı saygılıyım. Fakat sorduğum soruda ciddiyim.

DAĞDA SİLAH BIRAKAN 15 BAYANLA İLGİLİ SORUYORUM

Dağda silahlarını bırakan 30 kişinin 15’i bayandı. Bu bayanların hepsinin saçları açıktı. Bütün dünya DEAŞ’a karşı en büyük çabayı verenlerin başında PKK/YPG’nin bayan savaşçılarının olduğunu biliyor. DEAŞ’ın Ezidi bayanlara yaptığı zulmün karşısına da onlar çıktı. Artık silahlı militan periyotları geçtiğine nazaran, bundan bu türlü hayatlarını kentlerde, kasabalarda, köylerinde geçirecekler demektir. Ben de merak ediyorum. Onların kaçı sanki bir Sephora mağazasına gidecek?

18 MİLYAR EURO YILLIK GELİRİ OLAN BİR MAKYAJ MAĞAZASI

Sephora, bugün dünyada bayan ve erkek bakım eserlerinin en büyük alışveriş yeri. Bütün ünlü markaların kozmetik ve cilt bakım eserleri bu mağazalarda satılıyor. Yani bugünün çağdaş olsun, muhafazakar olsun bayanlarının cilt bakımı ve makyaj için vazgeçilmez güzergahı. LVMH (Louis Vuitton, Moet & Hennessy) kümesinin en büyük markası denilebilir. LVMH’nin 2024 yılı toplam geliri 84.7 milyar Euro olarak açıklandı. Bunun 18.3 milyar Euro’su Sephora’dan geliyor.

DİYARBAKIR’DA YOK LAKİN KESİNLİKLE GELECEK

Dünyada 35 ülkede, 3 bine yakın Sephora mağazası var. Türkiye’deki sayısı 50 civarında. Diyarbakır’da Sephora yok, ismini sembolik olarak yazıyorum. Silah bırakma benim için, dağdaki o militan bayanların olağan hayata geçişleri ile tamamlanmış olacak.

SOSYOLOJİK MANADA OLAĞANLAŞMANIN İŞARETİ BU

O nedenle soruyorum. O 15 bayanın kaçı Diyarbakır’a döndüklerinde Sephora mağazasına gidip alışveriş yapacak? Benim için sosyolojik manada barışın tamamlanması budur. Kimilerinize bu yazdıklarım marjinal bir husus olarak görülebilir. “Burası Orta Doğu… Savaş bölgesi… İnsanların kozmetik, güzelleşme, cilt bakımı düşünecek vakti ve parası var mı?” diyeceksiniz… Durun öyleyse ben size bugün hiçbir yerde okuyamayacağınız bir “Finansal/sosyolojik gerçeği” anlatayım.

SAVAŞAN ORTA DOĞU’DA VE FUKARA AFRİKA’DA KOZMETİK YÜZDE 27 BÜYÜYOR

Tankut Kutoğlu sohbet etmekten en keyif aldığım iş insanlarından biri. Dünyanın en büyük hoşluk ve bakım şirketlerinden biri olan Procter & Gamble’ın eski Türkiye, Orta Doğu ve Afrika lideriydi. Artık ayrıldı ve bir danışmanlık şirketi kurdu. Birebir vakitte Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesi’ne girdi ve Avrupa Olimpiyat Komitesi’nin “Marketing” komitesine seçildi. Türkiye’de kozmetik, cilt bakımı ve wellness mevzularını en âlâ bilen insandır diyebilirim.

PERŞEMBE AKŞAMI BLOOMBERG’DE İZLEDİĞİM BİR HABERDE SÖYLENEN

Önceki Perşembe akşamı onunla yemeğe gitmeye hazırlanırken Bloomberg Televizyonu’nun İngilizce yayınında enteresan bir haber izledim. “Afrika pazarında kozmetik eserler pazarı çok süratli büyüyormuş…” “Nasıl yani?” dedim. “Bu haber yanlışsız olamaz…” Bir yandan açlıkla, bir yandan iç savaşlarla bitap düşmüş bir kıtada kozmetik ve cilt bakımı pazarı ne kadar süratli büyüyebilir ki… Yemek masasına oturmadan bunu sordum. “Haber doğru” dedi.

SAVAŞ VE FUKARALIKTA HOŞLUK ESERİ SATIŞI NE KADAR ARTTI

Gerçekten de kozmetik pazarı dünyada en süratli olarak iki bölgede büyüyormuş. Biri “Savaşlardan bitap” düşmüş Orta Doğu’da… Öteki ise fukaralıktan, iç savaşlardan, terörden bunalmış Afrika’da… “Yani ne kadar süratli büyüyor?” diye sordum. Verdiği sayı dudaklarımı uçuklattı. Yüzde 27 büyüyormuş. Alışılmış Orta Doğu deyince yalnızca İran, Irak, Suriye, Filistin akla gelmiyor. Körfez ülkeleri de bir manada Orta Doğu. Lakin hepsini toplasan küçük bir nüfus. Asıl nüfus savaşlarla bitap düşmüş Orta Doğu’da… Demek ki insanoğlu, savaşta bile hoşlaşmaya, cildine bakmaya çalışıyor. Sanıyorum artık girişte ne demek istediğimi daha düzgün anladınız.

MUHAFAZAKAR İKTİDARIN, EKONOMİK KRİZİNDE TÜRKİYE PAZARI NE KADAR BÜYÜDÜ

Peki 23 yıldır İslami hassasiyeti yüksek bir iktidar tarafından yönetilen ve 7 yıldır tarihinin en ağır ekonomik buhranını yaşayan, insanların günlük hayatlarını idame ettirmek için hayat savaşı verdiği Türkiye’de kozmetik eserleri pazarı ne durumda? Sıkı durun. Türkiye’de de hoşluk ve cilt bakımı bölümü yüzde 15 büyüyormuş. Türkiye’de kozmetik pazarı 2024’te 4 milyar dolara ulaşmış.

ZENGİN ÜLKELERDE BÜYÜME SURATI DÜŞÜK

Dünyanın geri kalan kısmında durum nedir?

• Latin Amerika: Yüzde 19
• Doğu ve Orta Avrupa: Yüzde 12
• Kuzey Amerika: Yüzde 7.4
• Uzak Doğu: Yüzde 3.7

LÜKS MALLARIN YÜZDE 40’INI TÜRK BAYANLARININ YÜZDE 9’U ALIYOR

Ancak bunun altına indiğimiz vakit diğer gerçeklerle karşılaşıyoruz.

• Türkiye’de “Lüks eser satışlarının” yüzde 40’ını, Türk bayanlarının yüzde 9’unun harcamaları sağlıyor.
• Pazarın yüzde 15’ini lüks bakım eserleri, yüzde 10’unu cilt bakımı, yüzde 5’ini profesyonel eserler. Yüzde 60 ise günlük kitlesel cilt ve saç paklık eserleri.

KIZLAR GİDEREK DAHA KÜÇÜK YAŞTA MAKYAJA VE BAKIMA BAŞLIYOR

• Kozmetik kullanımı konusunda başlama yaşı giderek düşüyor. Yani kızlar artık daha küçük yaşlarda makyaj yapmaya ve cilt bakımına başlıyor.
• Ancak tüketimin yükü makyaj materyalinden cilt bakımına gerçek kayıyor.

İşte bu noktada farklı bir duruma geliyorum.

BEYMEN, SEPHORA ŞEKLİ 17 KOZMETİK SATIŞ MERKEZİ AÇIYOR

Bu ortada Türkiye’de bu bölümle ilgili biraz da haber vereyim. Beymen Türkiye’de, Sephora üslubu kozmetik ve cilt bakımı eseri satacak 17 mağaza açma kararı almış. Bunun nedeni de bu eserlere talebin son yıllarda çok artmış olması. Beymen mağazaları içinde bu eserlere ayrılan alan yüzde 5’ten 10’a çıkarılmış.

SUZAN SABANCI BU KESİME GİRİYOR

Bu alandaki en son haber ise Akbank Yönetim Kurulu Lideri Suzan Sabancı’nın da bu bölüme girmeye hazırlanması. Onun yatırım alanı “Longevity” olarak belirlendi. Yani insanları sağlıklı ve uzun hayata kavuşturacak eserler. Lakin bugün başta L’Oreal olmak üzere bütün kozmetik ve cilt bakım eserleri alanlarını “Longevity’e” gerçek genişletiyor.

YENİ MARKANIN İSMİ NE VE FOTOĞRAFLARI KİM ÇEKTİ

Sabancı’nın yarattığı yeni markanın ismi “Suzi X.” Arkadaşları ortasında onun ismi “Suzi’dir.” Yani kendi ismini marka haline getiriyor denilebilir. Zati markanın lansman kampanyası için de yüz olarak kendini kullanacak. Evvelki hafta bu markanın lansmanında kullanılacak fotoğraflar çekildi. Üstelik fotoğrafları dünyaca ünlü Chris Colls çekti. Avustralyalı bir fotoğrafçı. Birçok ünlü ile çalıştı. Son olarak Dolce & Gabbana için çekimler yapmıştı.

BU SORUYU SORMAK BESE HOZAT MİLLETVEKİLİ OLACAK MI KADAR NORMAL

Bütün bunları şunun için anlatıyorum. Cumartesi günü merasimle silahlarını yakan o 13 militan bayanla ilgili sorumu, bir zevzeklik olarak görmeyin. Sosyolojik bir gerçeğin bize anlattığı öyküdür bu. Bu soruyu sormak, Cumartesi günü silah bırakma merasimini yürüten PKK yöneticisi Bese Hozat milletvekili olacak mı sorusunu sormak kadar olağandır.

BESE HOZAT’IN GERÇEK İSMİ HÜLYA ORAN

Dağa çıkan her bayanın ve erkeğin bir kod ismi vardır. İspanya iç savaşının en sembol bayan savaşçısının kod ismi “La Pasionaria” idi. Fakat gerçek ismi Dolores Ibaruri Gomez’di. İspanya demokrasiye geçtikten sonra gerçek ismi ile yaşadı. Geçen cumartesi gün dağda masa başında merasimi yönetim eden Bese Hozat’ın gerçek ismi da Hülya Oran…

BESE HOZAT NE VAKİT HÜLYA ORAN OLACAK

Dolayısıyla onun için de “bir Sephora mağazasına gidecek mi?” diye sorabilirim. Kimse de çıkıp bana parmağını sallayarak, ODTÜ’lü eski Dev Yolcular üzere, “Bizim militan bacımız o denli şeyler yapmaz” demesin. Olağanlaşma hayata dönüştür… Gerçek barışlar da bu türlü sağlanır.

Ertuğrul Özkök