Halka arz patladı: Patronlar 51.5 milyar TL toplandı

Halka arzların patlama yaptığı 2023-2025 ortasındaki periyotta halka arzını tamamlayan toplam 100 şirkete yatırımcılar 171 milyar TL’ye yakın sermaye koydu. CNBC-e’den Barış Erkaya’nın haberine nazaran, halka arzların tek motivasyonu, şirketlerin yeni yatırımları, büyüme planlarının finansmanı yahut kredi borçlarının ödenmesi için sermaye gereksinimi duyması değildi. Bir de ana ortakların yıllardır yaptıkları yatırımlarla büyüttükleri şirketlerin paylarını nakde çevirme motivasyonu da halka arz fırtınasının bir öteki boyutuydu. Ve bu motviasyon 2023 yılının başından bugüne kadar toplam 51.5 milyar TL’lik bir yekün oluşturuyor.

BİR ŞİRKET NEDEN HALKA ARZ OLUR

Son birkaç yılda karşımıza çıkan şartlarda birinci akla gelen sebep; 24 Şubat 2023’te Merkez Bankası’nın siyaset faizi yüzde 8.5. 22 Mart 2024’te ise yüzde 50 ile tepe yaptı. Ticari kredi faizleri 2023 Şubat ayı başında yüzde 12.81 ile dipteyken 2024 Nisan ayında yüzde 69’lara ulaştı. Yükselen enflasyon, beraberinde yükselen kredi maliyetleri, kısılmaya çalışılan para muslukları, makro gereksinimi önlemlerle finansmana erişime getirilen sınırlamalar, büyümek, büyüyemiyorsa da küçülmemek, küçülüyorsa da faaliyetini sürdürebilmek hedefiyle uğraş eden şirketler için epey güçlü bir periyot yaşandı.

Halka arz ise her ne kadar şirketleri daha fazla hissedarın kontrolüne açıyorsa da maliyet açısından alternatifleriyle kıyaslanmayacak kadar ucuz maliyetli bir finansman prosedürü. Örneğin bir büyük yatırımcıya yüklü pay satışı ile alınacak kararlarda tesirli olacağı bir oy hakkı verme riskinden de daha uzak.

HALKA ARZLARDA TEK MOTİVASYON YÜKSEK FİNANSMAN MALİYETLERİ Mİ?

Elbette hayır. Bir de halka arz edenin motivasyonu var. O da halka arz edilen şirketin ana hissedarı. Yıllardır yatırım yaptığı şirketi için bir fiyat tespiti yaptırıp, sonrasında da o fiyattan yatırımının bir kısmını nakit paraya dönüştürmek isteyen ana hissedarlar (ya da daha kolay bir anlatımla patronlar) da bu halk arz süreçlerinin bir kesimi oldu.

Son 28 ayda, yani 2023 yılının başından bu yana halka arz edilen 100 şirketin yalnızca 24 tanesi ortak satışı yoluyla değil, sermaye artırımı yoluyla halka arz edildi. Bu da şu manaya geliyor: Halka arz edilen şirketlerin yüzde 24’ünde halka arz gelirinin tamamı şirketin kasasına gitti. Kalan yüzde 76’sında ise hem şirketin hem de ana hissedarın cebine girdi. Hatta yüzde 6’sında ortakların pay satışı, bedelli sermaye artırımından daha yüksek oldu. Yani 6 şirkette halka arz sonucunda toplanan paranın birden fazla şirketten çok ana hissedarların kasasına girmiş oldu.

İşte 2023 başından bu yana gerçekleşen 100 halka arz ve halka arzlardan elde edilen gelirlerin paylaşımı (Sıralama en yeni halka arzdan en eskiye hakikat yapılmıştır):

Odatv.com