ABD Başkanı Donald Trump’ın taleplerini kabul etmeyen Harvard direnişin sembolü haline geldi
Donald Trump idaresi, antisemitizmle çaba ismi altında başlattığı üniversiteler üzerindeki baskısını Harvard’a yöneltti. Harvard idaresi geri adım atmazken, fonlar donduruldu, vergi muafiyeti tehdidi geldi. Uğraş, akademik özgürlükler ve siyasi müdahale ortasında tarihi bir tansiyona dönüşüyor.
ABD’nin en eski ve en itibarlı üniversitesi olan Harvard, Trump idaresinin artan baskısına karşı direnişin sembolü haline geldi. Federal hükümetin, üniversitenin idaresi, kabul süreçleri ve yerleşke siyasetleri üzerinde denetim kurma uğraşlarına karşı Harvard, geri adım atmayı reddetti. Bunun sonucu olarak, üniversiteye sağlanan 2,2 milyar dolarlık federal fon donduruldu.
Trump idaresi, Harvard’dan şu taleplerde bulundu:
-Çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) programlarının kaldırılması,
-İsrail tersi protestolara katılan öğrencilerin cezalandırılması ve kimi Filistin yanlısı kümelerin yerleşkeden uzaklaştırılması,
-Kabul ve işe alım siyasetlerinin “entelektüel çeşitliliği” garanti edecek formda değiştirilmesi,
-Yönetimin, federal taleplere ahenk sağlayacak halde yine yapılandırılması.
Harvard bu taleplerin hiçbirini kabul etmedi. Üniversite Başkanı Alan Garber, kamuoyuna açık mektubunda bu taleplerin Birinci Değişiklik (ifade özgürlüğü) ve anayasal haklara alışılmamış olduğunu belirtti:
“Hiçbir hükümet -hangi parti iktidarda olursa olsun- özel üniversitelerin ne öğretebileceğini, kimi kabul edip işe alabileceğini ve hangi alanlarda çalışabileceğini dikte edemez.”
Trump ise bu duruşa cevap olarak Harvard’ın vergi muafiyeti statüsünü sonlandırmayı gündeme getirdi. Toplumsal medya paylaşımında üniversitenin “siyasi bir varlık haline geldiğini” ve artık vergilendirilmesi gerektiğini öne sürdü. Fakat ABD maddelerine nazaran bu türlü bir adımın atılması, önemli yasal süreçleri gerektiriyor.
AKADEMİK ÖZGÜRLÜK MÜ, SİYASİ MÜDAHALE Mİ
Bu çatışma, yalnızca Harvard’la hudutlu değil. Columbia Üniversitesi üzere öteki önde gelen okullar da misal baskılara maruz kaldı. Columbia, kimi talepleri kabul ederek 400 milyon dolarlık fon kesintisini göze alamadı, Harvard farklı bir yol seçerek direnişi tercih etti. Lakin bu direniş, okulun da belirttiği üzere mali açıdan sürdürülebilir değil.
Harvard’ın 53 milyar dolarlık bağış fonu olsa da, bu paranın büyük kısmı belli emeller için tahsis edilmiş durumda. Yıllık 6,4 milyar dolarlık bütçesi olan üniversitenin %16’sı federal fonlardan oluşuyor. Bu da fon kaybının Harvard için önemli bir yük manasına geldiğini gösteriyor.
ANTİSEMİTİZM MAZERET Mİ
Trump idaresi, bu taleplerini yerleşkelerde antisemitizmle gayret söylemi üzerinden yasallaştırıyor. Lakin Harvard ve kimi bağımsız uzmanlara nazaran bu telaffuz, akademik özgürlüklere ve tabir haklarına karşı otoriter bir denetim aracı haline dönüşmüş durumda. Harvard, antisemitizmle çabada somut adımlar atmasına karşın, Beyaz Saray taleplerine boyun eğmiyor.
Reuters’a nazaran, Trump idaresi Sivil Haklar Maddesi’nin VI. Maddesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle Harvard ve gibisi okulları amaç alıyor. Lakin bu hususa nazaran bir kurumun fonunun kesilmesi için uzun süren bir soruşturma ve Kongre bildirimi kaide.
Trump’ın baskılarına karşı Harvard yalnız değil: Princeton, Stanford, Illinois Üniversitesi üzere birçok itibarlı kurum Harvard’ın yanında olduklarını açıkladı. Princeton Başkanı Christopher Eisgruber, “Harvard’ın yanındayız. Akademik özgürlük, Amerikan üniversitelerinin temelidir” dedi.
Trump’ın gayesinde sırf Harvard değil, ABD’deki özgürlükçü ve özerk üniversite yapısı var. Harvard ise bu saldırıyı sırf kendisine değil, tüm yükseköğrenim dünyasına yönelik bir tehdit olarak görüyor.
Bu tansiyon, yalnızca akademik bir problem değil; birebir vakitte Amerikan demokrasisinin söz özgürlüğü, devlet gücünün sonları ve yükseköğretimin bağımsızlığı hususlarında tarihi bir dönüm noktasına işaret ediyor.
