Kabe’yi, Mescid-i Aksa’yı onaran mimar Hasan Tahsin’in torunu dünyanın her yerine nasıl ulaşıyor

Dedesi Birinci Ulusal Mimarlık Devri mimarlarından Hasan Tahsin, babası da yapı işleri ile uğraştığı için bu mesleği seçmiş, hükümet buyruğu ile Sanayi-i Nefise Mektebinde okuyarak mimar olmuştu. Devlet tarafından Medine’de Evkaf Nezareti’nin medresesinin üretimi için görevlendirilen Hasan Tahsin, Mekke’de Kabe’nin, Kudüs’te Mescid-i Aksa’nın da içinde olduğu tüm vakıf varlıklarının, İstanbul’da Rüstem Paşa Camii ve Yeni Cami’nin tamiratını yapmış, İzmir, İstanbul, Gelibolu, Sivas’ta birçok yapıta imzasını atmıştı. Başarılarından etkilenen çocukları, torunları da ünlü mimarın yolundan gitmiş, hepsi mimar olmuştu.

Adını alan Hasan Tahsin hariç…

Hasan Tahsin, tanındığı ismiyle “Anten Dede”, 4 jenerasyondur tüm akrabaları mimarlığı seçmişken, çocuk yaşlarında elektrik, elektroniğe ilgisini belirli etti. Radyonun sayılı meskenlerde bulunduğu günlerde, şimdi çocukken, kulaklıklı radyo yaptı. Solak olduğu için gitar çalmakta zorlanınca, kendisine elektrogitar yaptı.

Döneminde İzmir’de elektrik eloktronik mühendisliği kısmı olmadığı için, ünlü liseyi bırakıp, meslek lisesinde okumayı tercih etti. Yıllarca elektronik eşya şirketlerinde çalıştı, usta yetiştirdi.

İletişimi her an her yerden mümkün kılarak haberleşmeyi büyük ölçüde kolaylaştıran, imajlı konuşma özelliği ile hasretleri gideren cep telefonları dururken telsizle bağlantıya ilgi duydu. Sabaha kadar başında bekleyip, “Burası Tango Alfa 3 Bravo Sierra. Davet işaretiniz lütfen” dediği amatör telsiz ile tüm dünyaya ulaştı. Hem de o denli para verip satın aldığı antenlerle değil. 3-5 liralık boru ve kabloyla yaptığı anten ile. Brezilya’dan Yunanistan’a, 2 bin 700 arkadaş edindi. 65 yıllık kalem arkadaşıyla başlayan İngilizce eğitimini, dünyanın her yanından konuştuğu telsiz arkadaşlarıyla geliştirdi. Üstüne bir de Yunanca ekledi.

İsteyen herkese karşılıksız anten yaptığı için ismi “Anten Dede”ye çıkan, çubukla su bulmaktan demirle taraf tayinine kadar pek çok yeteneği olan Hasan Tahsin Demirarslan ile gençlere istekli elektrik ve telsiz dersi verdiği mütevazi bahçesinde konuştuk.

-İsminizi Gazeteci Hasan Tahsin’den mi almışsınız?

Hiç ilgisi yok. Osmanlı mimarlarından Hasan Tahsin benim dedem. Kabe’yi onaran, İzmir’de, Sivas’ta birçok yapıtı olan bir mimar benim dedem. Bu türlü bir insanın ismini taşıyor olmaktan onur duyuyorum.

-Siz mimar olmayı düşünmediniz mi?

Dedemin babası , babam inşaatçı, kardeşim, amcam, onun oğlu, halamın çocukları daima mimar. Bir tek ben elektrik sevdam yüzünden mimar olmadım. Ben elektrik mühendisi olurdum üniversitede kısım olsaydı. Babam beni ortaokuldan sonra Atatürk Lisesi’ne yazdırdı. Orada 2 sene okudum. Sonra babama, “Ben elektrikçi olacağım. Buradan mezun olsam da üniversitede okuyamayacağım” dedim. O vakit İzmir’de üniversitede elektrik elektronik kısmı yoktu. Bunun üzerine babam beni Mithatpaşa Sanat Enstitüsü elektrik kısmına yazdırdı.

-Çocukluktan karar vermişsiniz ne olacağınıza…

Daha çocukken kendime küçük elektronik kesimlerden kulaklıklı radyo yapmıştım. Bütün gün onu dinliyordum. Annem uyuduğumda kulağımdan çıkarıyordu. Fuarın içinde İzmir Radyosu vardı. Önünde de banklar. Ben masraf banka oturur, radyoyu dinlerdim. Fuarda herkes sevgilisiyle geziyordu, ben radyo ile geziyordum.

-Aile büyükleriniz yardım ediyor muydu bunları yaparken?

Hayır. Hepsini kitaplardan görerek yaptım. O vakit radyocular çok büyük insanlardı. Radyo yapanların yanına giderdim, onları izlerdim. Yaptıklarını çizerdim.

Benim müziğe de çok ilgim vardı. Müzik arkadaşlarım vardı. Solak olduğum için, olağan bir beşere nazaran yapılan gitarın telleri bana karşıt geliyordu. Ve hiç kimse gitarını ellettirmiyordu akordunu kaçırmayayım diye. Sonra ben de tuttum bir tane gitar yaptım, elektro gitar. Tahta gövdesinden başlayarak her şeyini yaptım. Sinemalarda film başlamadan evvel gong çalınırdı. Park Sineması’ndaki makine dairesine girdim. Gongun kutusunu açtım, nasıl yaptıklarını inceledim. Orada ne gördüysem, birebirini yaparak elektrogitarın elektrikli tellerin titreşimini alıp da sese çevirecek kutusunu yaptım. Bayağı yeterli olmuştu. Askere giderken de yanımda götürdüm. Askerde bandocuydum. Alay kumandanının oğlu gitarımı çok beğendi, el koydu.

-İngilizce öğrenme öykünüz de ilginç…

Çocukluğumda arkadaş olmak isteyenler gazetelere ilan verirlerdi. Oraya Finlandiya’dan yazan bir kızla kalem arkadaşı oldum. Onunla mektuplaşa mektuplaşa İngilizce öğrendim. 65 yıldır yazışıyoruz. Artık hala İnternetten yazışıyoruz. İngilizcem sayesinde dünyanın her yanından 2 bin 700 kişi ile arkadaş oldum. Onlar sayesinde İngilizcemi daha da ilerlettim. Bir de utanmadan telsiz yüzünden Yunanca öğrendik.

-O nasıl oldu?

Telsiz konuşmalarımda beş yaşındayken Türkiye’den Selanik’e dönen bir Yunanlı ile tanıştım. O benimle Türkçe konuşuyordu, ancak ben Yunanca bilmiyordum. Bana birinci sınıf öğrencileri için hazırlanan okuma kitabını gönderdi. Ben evvel Yunanca alfabeyi, sonra kolay sözleri öğrendim ve buradan ilerlettim Yunancamı. İngilizcem kadar uygun değil, ancak Yunancayı da biliyorum. İngilizce, Yunanca bana yeni dostlar kazandırdı.

-Sadece telsizde konuşarak yaşamadınız herhalde?

Yıllarca Hoover’da çalıştım. Hoover’da teknisyenlikten Bölge Müdürlüğü’ne yükseldim. Bölge müdürü olarak 10 sene çalıştım. Bütün Türkiye’deki yetkili servislere ‘elektrik nedir’den başlayıp, makinelerin nasıl tamir edilmesi gerektiği, neler yapılması gerektiği, meskenlere gidildiği vakit bir hanımla nasıl konuşulması gerektiğine kadar eğitim verdim Hoover’da.

Sonra Hoover battı, Frigidaire’e girdim. Orada da 10 yıl çalıştım. Onlar da yapamadılar, İstanbul’a gittiler. Sonra Samsung geldi. Bir mühlet de orada çalıştım. Emekli olup Urla’ya yerleştim.

-Amatör telsizcilik maceranız nasıl başladı?

Radyo merakım yüzünden. Bir orta halk bandı telsiz vardı. Hani break break diye konuşuyorlardı. Sonra amatör telsizcilikle tanıştık. Amatör telsizci dokümanını aldım. Evvel C, sonra B, en son da A lisans dokümanı aldım. C ile yapabileceğin işler kısıtlı. Baktım amatör telsizciler büyük büyük antenler kullanıyor, büyük büyük paralar ödüyor. “Ben teknik adamım bu anteni yaparım” dedim. Natürel kalem arkadaşımdan ötürü İngilizcem olduğu için kitaplardan yararlanarak kendi antenimi yaptım. Kısa dalga telsizimle bütün dünyayla konuştum. Her konuşmamın kaydı vardır. Dünyanın dört bir yanından arkadaşlarım oldu. Onlar sayesinde İngilizcemi de geliştirdim.

Sonra eşe, dosta, arkadaşa bir fiyat talep etmeden antenler yaptık. Artık bana Antenci Dede diye isim taktılar. Kim anten isterse materyallerini alıp geliyor, sohbet ederken antenini yapıp, gönderiyorum.

Bu ortada yakın ilçelerdeki telsizciler, dernekler beni davet ediyorlar. Onlara elektriğin e’sinden başlayıp hiç elektriği tanımayan, bilmeyen insanlara elektriği anlatıp ondan sonra telsize dönüp nasıl kullanacağını anlatıyorum. Tıpkı eğitimi yeni amatör telsizci olmuş arkadaşlara da veriyorum. Benim konutuma geliyorlar, 6 şahıstan fazlasını kabul edemiyorum yerim kısıtlı olduğu için. İzci kamplarına da telsiz eğitimine gidiyorum.

-Doğal afetlerde sizlerden yararlanılıyor mu?

Biz o durumlarda kaymakam yahut valiliğe bağlı olarak çalışıyoruz. Afet durumlarında haberleşme çok kıymetli. Benim AKUT üyeliğim de var, lakin yaşım icabı koşup gidemiyorum, haberleşmede yardımcı oluyorum.

-Eşiniz konutta daima telsiz sesinden rahatsız olmuyor mu?

Bazen geliyor sesini kısıyor, bazen “Kapat başım şişti” diyor fakat genelde rahatsız olmuyor. Telsiz görüşmesi açar açmaz telefon üzere yapılamıyor. Bekliyoruz başında. Çok geceler uyudum telsizin başında. Yoksa 2 bin 700 bireyle nasıl konuşursunuz? Brezilya’dan da Sandwich Adaları’ndan da telsiz arkadaşlarım var. Yalnızca konuşmakla kalmıyoruz, birbirimize kart gönderiyor, yazışıyoruz. Toplumsallaşma, birbirimizin kültürünü tanıma açısından çok pahalı bu görüşmeler.

Berrin Tuncel Birer