Mahfi Eğilmez’den Perinçek’e dolaylı eleştiri
Mahfi Eğilmez T24’de yazdığı köşe yazısında Çin’in ABD’ye verdiği sözleri tutmadığını belirterek “Yakın geçmişe kadar ticaret savaşları döviz kuru aracılığıyla yürütülüyordu. Çin, tam manasıyla bir dalgalı kur rejimi uygulamadığı için merkez bankası (PboC) Yuan’ı müdahalelerle düşük seviyede tutabiliyor ve bu yolla ithalatı kısıtlayıp ihracatı artırabiliyordu.” tabirlerini kullandı.
ABD’nin Dünya Ticaret Örgütü’ne baskı yaptığını belirten Eğilmez, “Dolar, dalgalı kur rejimine nazaran piyasada belirlendiği için ABD’nin elinde kuru kullanarak ithalatı kısıtlayıp ihracatı artırma imkânı yoktu. ABD, Çin’in kur yoluyla yürüttüğü ihracat siyasetine öteden beri karşı çıkıyor, Dünya Ticaret Örgütü’ne baskı yaparak Yuan’ı gerçek kıymetine getirmeye uğraşıyordu. Çin, bu mevzuda düzeltme yapacağına kelam verdiği halde hiçbir vakit ABD’nin istediği ölçüde düzeltme yapmadı” dedi.
“ABD TİCARET SAVAŞLARINI ÇOK DAHA SERT BİR NOKTAYA TAŞIDI”
ABD’nin Dünya Ticaret Örgütü’ne yaptığı baskının sonuçsuz kaldığını söyleyen Mahfi Eğilmez, “Bu baskılardan sonuç alamayınca ABD, ticaret savaşlarını çok daha sert bir alana taşıyarak gümrük vergilerini artırma yoluna gitti. Bir sonraki etap muhtemelen ithalata kotalar konulması ve yasaklamalar olacak. Bütün dünya nefesini tutmuş hangi ülkenin nasıl bir ithalat sınırlaması getireceğini anlamaya çalışıyor. Dünya, tekrar Bretton Woods öncesindeki ortama dönmüş görünüyor” formunda yazısına devam etti.
Mahfi Eğilmez’in yazısının geri kalanı ise şöyle:
Trump idaresinin bütün ülkelere yüzde 10 standart gümrük vergisi oranı ve birtakım ülkelere bu oranın üzerine ayrıyeten ek gümrük vergisi oranı uygulama kararını açıkladığı 2 Nisan 2025 tarihinden itibaren dünya borsalarında önemli düşüşler oldu. Başta önde gelen Amerikan şirketleri olmak üzere dünyada payları borsalarda alım satım konusu olan pek çok şirket önemli bedel kaybına uğradı. ABD’nin en ağır gümrük vergisi uygulamasına Çin muhatap oldu. ABD Çin’e uyguladığı yüzde 20 gümrük vergisine ek olarak yüzde 34 ek vergi uygulamaya başladığını açıkladı. Böylelikle Çin’den ABD’ye ihraç edilen malların gümrük vergisi yüzde 54’e çıktı. Çin, bu karara misilleme yaparak ABD’den ithal edeceği mallara yüzde 34 gümrük vergisi uygulayacağını açıkladıktan sonra bu kere ABD, Çin’e ek yüzde 50 vergi daha koyarak toplam oranı yüzde 104’e çıkardı. Artık Çin de muhtemelen benzeri bir gümrük vergisi artırımını ABD’ye karşı yapacak.
2 Nisan’dan bugüne dünyanın önde gelen borsalarının kıymetli endekslerindeki değişimleri ve BİST 100 endeksindeki değişimi aşağıdaki tabloda sunuyorum.
Tabloya nazaran Trump’ın gümrük vergilerini açıkladığı 2 Nisan’dan bu yana dünya borsa endeksleri yüzde 11 ile 13 ortasında paha kaybı yaşamış. En ilginci ise en yüksek gümrük vergisi oranı uygulanacak olan Çin’in borsa endeksi Şangay Kompozit Endeksinin yüzde 5 paha kaybetmiş olması.
BİST 100 İstanbul Menkul Değerler Borsası Endeksi de çok farklı. Bizim borsa asıl paha kaybını Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptali kararından sonra yaşamış. Diplomanın iptal edilmesi öncesinde 10.862 olan BIST 100 Endeksi, Trump idaresinin kararları öncesinde yüzde 13,1 oranında paha kaybetmiş. Trump kararları sonrasındaki kayıp ise yok denecek kadar düşük.
Demek ki neymiş dış güçlerden evvel iç güçler değerliymiş. Yanılgıyı evvel kendinde ararsan yol alırsın, yanılgıyı daima diğerlerinde ararsan ileri gidemezsin.
