Rüzgarın kızı Semra Aksu

Tartan pist ile kuzenlerinin kazdığı delikten geçerek girdiği İzmir’deki Atatürk Stadı’nda tanıştı. Kardeşleri ve kuzenleriyle pistte çılgınlar üzere koşuyorlar, bekçi fark edip düdüğü çaldığında birebir delikten kaçıyorlardı. Bir gün, koşunun en zevkli yerinde bekçi tarafından kovalanmaya başlayınca durup, “Ben bir gün buraya kraliçeler üzere gireceğim” diye bağırdı.

Bu tezin sahibi, 1922 yılından beri Türkiye’de var olan atletizmde kürsüye çıkan birinci bayan sportmen oldu. Tam 272 defa ulusal formayı giydi, 100’e yakın Türkiye rekoru kırdı, 500’e yakın kupa ve madalya kazandı, 3 olimpiyat yaşadı. 1984 Olimpiyat Oyunları’nda Türk Bayrağını taşıyan birinci bayandı. Hem de Asala tehdidine karşın “Hayır çıkacağım” diyerek bayrağı gözyaşları ortasında gururla taşırken yanına yaklaşıp “Sizi geberteceğiz pis Türkler” diye bağıran Lübnanlı karşısında kılını bile kıpırdatmayan Türk sportmendi. Birinci bayan federasyon lideriydi.

Koştuğu yıllarda hiçbir arkadaşını geriden görmedi. 400 metre engelli rekoru 26 yıl, 200 metre rekoru 36 yıl boyunca kırılamadı. Spor hayatının 17’nci yılında ensesinde nefes hissettiğinde, pistlere veda etti.
Bu geçilmez atlet, televizyonda gördüklerini taklit edip, babasının hale domates, patlıcan, biber götürdüğü kasaları dizip engelli koşu, iki kargı ortasına lastik geçirip yüksek atlama, komşu tarladaki meskenin kapısına vurup kaçarak uzun ara koşusu yapan Sema Aksu’ydu.

Keşfedildiği 17 yaşında, yalnızca 7 kilometre uzaklıktaki Çiğli’de yaşamasına karşın şimdi Karşıyaka’yı dahi görmeyen Rüzgarın Kızı Sema Aksu. Babasına atlet olacağını söylediğinde tokat yiyen, yol parası olmadığı için tren yolunu takip ederek Çiğli’den Karşıyaka’ya kadar yürüyen bu kız, komşularının tüm tenkitlerine göğüs gererek elde etti bu muvaffakiyetleri. Türk sporunun unutulmaz isimlerinden Rüzgarın Kızı Semra Aksu, gözündeki yaş hiç eksilmeden, bütün samimiyeti ile çocukluğunu, spor hayatını anlattı.

-Bu fizikle neden voleybol, basketbol değil de atletizm?

Biraz kardeşlerimden de kaynaklandı. Ali ve Himmet ile 2 yaş var ortamızda. Tarlamızda televizyondan gördüklerimizi uygulardık. Babamın hale domates, patlıcan, biber götürdüğü kasaları dizer, engelli koşu yapardık. İki tane kargıya don lastiğini geçirirdik, santim santim kaldırıp, yüksek atlama yapardık. Bizim bahçeden dedemlerin bahçesine koşup kapısına vururduk, geri dönerdik, uzun aralık koşusu yapardık.
Halam kente evliydi, Atatürk Stadı’nın çok yakınında oturuyordu. Onlara gittiğimizde kuzenler Gürkan, Ercan bizi stada götürüyordu.

Çocuklar yeri oymuşlar. Tellerinin altından stada geçer, koşar, koşar vazifeli bizi görür, bağırmaya başlar, biz kaçardık. Ben bir gün durup, “Ben buraya prensesler üzere, kraliçeler üzere gireceğim” dedim. Çok hoş futbol oynardım, çok hoş basketbol oynardım, çok hoş voleybol oynardım. Olağan bunları erkeklerle oynardım. Spora düşkün bir Türkçe öğretmenim vardı O beni izlermiş. Bir gün bana “Semra, hafta sonunda Zübeyde Hanım Kır Koşusu var. Beş kız daha bulsana yanına ekip halinde istiyorlar” dedi. Ben de çabucak o arkadaşıma bu arkadaşıma söyledim, 6 kişi olduk. 17 yaşındaydım. Karşıyaka’yı birinci sefer gördüm.

-O kadar yakınınızdaki Karşıyaka’yı?

Sabahtan öğleye kadar okula gidiyorduk, öğlenden sonra bahçede çalışıyorduk. Yani sulamazsak, domat çapalamazsak, biber çapalamazsak, ne yiyeceğiz? Tek geçim kaynağımız oydu. Babamın kamyonu vardı. O kamyonla hale mal taşıyordu. 1870’de Çiğli’ye yerleşmiş bir ailenin çocuğuyum ben. 7 haneyken kurmuşuz. Dedelerim, ninelerim hepsi orada doğmuşlar. Ondan sonra bizimkiler büyük para kazanmışlar. Büyük para hiç bozmamışlar. Büyük parayı bozarsan adam bozulurmuş zira. Tarlaya tarla almışlar. Daima bahçecilik yaptık. Tarladan ne çıkarsa onu yedik.

Yani tavuk bilmeyiz. Kurbandan kurbana et kesilir. Kurban etinden yeriz. Bahçeden ne çıkarsa yani. Mesela marulun dış yaprakları var ya, atarsınız. Anam onları atmazdı. İki tane taze soğan, zeytinyağı, ondan sonra ona 3-5 yumurta kırardı. Şahane bir yemek olurdu. Tarhanamız, turşumuz, her şeyimiz bahçeden yapılırdı. Hiç dışarıdan bir şey almadık.

-Koşuya katıldınız…

Koşu Bostanlı’da başladı, statta bitti. Bitti de gelen giden yok, kimse gelmiyor. Ben yanlış yere mi geldim? Ne yaptım derken, biri yanıma geldi, Edip Akarsu’ymuş. “Senin ismin ne bakayım? Kızım ben ulusal gruplar antrenörüyüm. Sen ne kadar kabiliyetli bir evlatsın . Kim keşfetti seni?” dedi. “Kimse keşfetmedi. Hocam aldı, getirdi yarışa” dedim. Onunla başladım, 17-18 yıl hocalığımı yaptı. Benim arkadaşlarım stada hasta geldi. Birisi yürüye yürüye geldi. Ben birinci olunca, olağan ekip halinde birinci olduk. Kupayı, madalyayı bana verdiler. Ben kupayı, madalyayı meskene getirdim. “Baba ben çok büyük sportmen olacakmışım. Ulusal Kadronun antrenörü beni buldu “dedim. Babam bir vurdu, bir de yer vurdu. “Bahçede kim çalışacak” dedi.

Bir ay sonra Edip Akarsu karısını da yanına almış, bize geldi. Benim atletizm yapmam için çok ısrar edince babam, “Ben yalnız salmam kız çocuğunu. Ali ile Ümmet de gidecek yanlarında” dedi. Fakat bilet parası yok, eşofman yok. Edip abi eşofmanlarımızı, bilet paralarımızı verdi. Natürel o da memur. İki sefer verdi bilet, üç sefer verdi. Dördüncüde veremedi. Biz bilmiyoruz ki Karşıyaka’yı, yolunu. Çiğli’den Karşıyaka’ya gelemiyoruz yani. Çiğli tren istasyonu var. O tren yolunu yürürsek bizi Karşıyaka’ya çıkaracak. Ama evvelce büyük marketin olduğu yer çöplüktü. Orada köpekler vardı. Köpekler bizi bir koşturuyordu, birinci antrenmanımızı orada yapıyorduk. Halimiz kalmıyordu idmana.

-İlk yarışında Türkiye rekorunu kırdınız…

1979 Martında alana adım attım ben. Mayısta birinci yarışımı koştum, birinci yarışım Türkiye rekoru oldu. Ve bir daha hiç geçilmedim. Ben hiç önümde yarışmacı görmedim. Ne vakit ki 17 yıl sonra ensemde nefes duydum, , “Aksu artık tamam” dedim. Böylelikle bıraktım.

Fenerbahçe Spor Kulübü’nden 2 yıl sonra bir telefon geldi “Sana gereksinimimiz var” diye. 4 x 100 koşmak zorundasın. 4 bireyden oluşuyor, 4 x 100 bayrak grubu. 92’de döndüm. Şampiyon oldu Fenerbahçe. Ben 4 x 100 koştum. Sonra da Avrupa Şampiyonlar Kulüpleri’ne gittim. Sonra bıraktım. Artık yapmayacağım dedim, yani 34 yaşında alanları terk etmiş oldum.

-Bütün bunları bir köylü kız yaptı…

Evet, bayanların, kızların okumadığı bir köy. Ben çantamı alıp idmana giderken pozisyon komşum, “Kocaya mı kaçıyor?” derlerdi. Lakin bir gün bütün gazeteler Semra Aksu’dan bahsetti. Onlar çocuklarını elinden tutup bana getirdiler “Bunu da adam et.” diye. Bu da atlet olsun diye. Benim hiçbir gayem, yoktu. Hiç örnek alabileceğim bir sembolüm yoktu.

“HER ŞEYİ ULUSAL GRUPTA ÖĞRENDİM”

Biz daima yerde yemek yedik. Kardeşim Mehmet yatalak olduğu için. Babam hoş büyük bir tahta yer sofrası yaptırmıştı. Onu da yanımıza koyardık, yerde tek tabaktan yerdik. Gittiğim yerlerden gördüm. Herkes değişik tabaklardan yiyor. Tıpkı tabaklarda yemiyor. Romanya’dan yemek ekipleri getirdim. Ben diş fırçasını, diş macununu mili ekipte öğrendim. Çatal, bıçakla yemek yemeyi ekipte öğrendim. Ben deodorant ne demek orada öğrendim.

Ben spor çantayı orada öğrendim. Herkes gidiyor alana, bu türlü oturulan yer var. Millet çantalarını oraya koyuyor. Ben eşofmanımın altında kot pantolonunu giyiyorum, gidiyorum. Anneme, “Herkesin çantası var. Çıkarıyorlar, ona koyuyorlar. Ben çimlere koyuyorum” dedim. Annem beni Süslü Perihan ablaya gönderdi. Kocası memurdu. “Git ondan poşet iste” dedi. Poşetlerden verdi bana. Ben o poşeti art cebime koyup alana gidiyordum. Pantolonumu çıkarıp, içine koyuyordum. Sonra ulusal kadroya seçildim. Alana gittiğimde adım köylüydü, 3-5 yıl sonra adım artist oldu. Hak ettim onu. Giyimimle, hal hareketlerimle, tavırlarımla, kullandığım materyalle, davranışlarımla.

-17 yılda büyük başarılara imza attınız…

Kendi rekorlarımı kendim kırdım. 400 metre mahzur rekorum 26 yıl sürdü. 200 metre rekorum da 36 yıl sürdü. 272 defa ulusal oldum, 3 olimpiyat yaşadım. Kimseye nasip olmaz. 1984 Olimpiyat Oyunları’nda , Türk Bayrağını taşıyan birinci bayanım. Neyi unutamazsın derseniz, bunu unutamam. O gözyaşlarımı, o alana teşebbüsü unutamam. Asala korkutamadı bizi. 88 Seul Olimpiyatları’nda tekrar Türkiye’yi temsil ettim. 2000 Sydney Olimpiyatları’nda Türkiye’nin ilk kadın federasyon başkanı olarak ülkemi temsil ettim. Üç olimpiyat görmüş oldum. 100’e yakın Türkiye rekoru kırdım. 500’e yakın kupa ve madalya kazandım. Yani daima hoş anılarla ayrıldım.

Her yıl üst üste Türkiye şampiyonu oldum. Bütün arkadaşlarımı geçtim. Ben 100 metre, 100 metre mani, 200 metre, 400 metre, 400 metre pürüz, 4 x 100 4 x 100, 400 heptatlon, pentatlon, 50 metre, 50 metre mahzur, 60 metre, 60 metre pürüzde Türkiye rekorları kırdım. Kendi rekorlarımı üst üste kırdım. Tarih o denli diyor.

ATLETİZMDE KÜRSÜYE ÇIKAN BİRİNCİ KADIN

1987’de, 42. Balkan Oyunları İzmir’de yapıldı. 1983’te ben 3 yıllık atlettim. Daima rekorlar kırıyordum, lakin bunu madalyayla bağdaştırmak gerekiyordu. O sene Balkan 2’ncisi oldum. Atletizmde kürsüye çıkan birinci bayan olarak tarihe geçtim. Bir yıl sonra okuldan mezun oldum. Metin Emiroğlu’ydu bakan. Beni ona çıkarttılar. “Ne istersin kızım, lisana benden ne dilersen?” dedi. “Ben Çiğli Lisesi’ne öğretmen olmak istiyorum” dedim. “Neden Çiğli Lisesi? Atatürk Lisesi var. Namık Kemal Lisesi var” deyince, “Çiğli’nin çocuklarının da hoş bir eğitim alması gerektiğine inanıyorum” dedim, 11 gün sonra atamam geldi. Çiğli Lisesi’nde 16 yıl öğretmenlik yaptım.

“VEFA VARMIŞ”

Vefa diye bir şey varmış? Ben onu gördüm ve yaşadım. Çiğli’nin en değerli caddesine meclis kararıyla Semra Aksu Caddesi ismi verildi. Bu beni fevkalade keyifli etti. O caddeden tramvay geçti. Tunç Soyer de tramvay durağına benim adımı verdi. Hüseyin Memnun Akpınar’ın periyodunda 15 dönüm arazi üzerine temeli atılan, şahane tartan piste sahip atletizm parkına Semra Aksu Atletizm Parkı dediler. O da çok hoş. Gidiyorum, spor yapıyorum, yürüyorum. Orayla da gururluyum.

-Siyaseti de denediniz…

1999’da Ahmet Piriştina’nın isteğiyle Demokratik Sol Parti’den Çiğli Belediye Başkanı adayı oldum, 2 bin 700 oyla kaybettim. Ben misyona dönecekken Piriştina, çok siyasi telaffuzda bulunduğumu, bu yüzden öğretmenliğe dönmemin gerçek olmadığını söyledi ve beni Kültürel ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanı olarak görevlendirdi.

Bu vazifeme son veren Aziz Kocaoğlu, 2014 yılında meclis üyeliğine aday göstermek istedi. Konutumuzun yanındaki pırlanta değerindeki arsayı Çiğli Belediyesine bağışladık. Kocaoğlu’na buraya spor salonu yapma kelamı vermesi halinde belediye meclis üyeliği teklifini kabul edeceğimi söyledim. Kocaoğlu’ndan kelam alınca teklifini kabul ettim, hem Çiğli hem Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi oldum. Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komitesi Başkanlığı yaptım.

-Keşkeniz var mı?

Keşkelerim hiç yok. Yeterli ki bu branşı yapmışım. 80 İslam Oyunlarında Cengiz Göllü, bayan voleybol grubunun başındaydı. “Bu uzunluk, bu fizik, gel seni voleybolcu yapalım. 2 yıl öğreteceğim, 22 yıl oynayacaksın” dedi. Haklıydı. Lakin ben artık o çim sahanın, o tartan pistin kokusunu almıştım. 87 yılındaki Akdeniz Oyunlarında kız voleybol grubumuz da ikinci oldu. Cengiz abi bizim Federasyon Liderimizdi, “Semra kızım uygun ki beni dinlememişsin. Âlâ ki atlet olmuşsun. Bak benim grup da ikinci oldu fakat sen Semra Aksu olarak 2’nci oldun” dedi. O kızların hepsini unutuldu. Fakat beni kimse unutmadı.

Bundan sonra düşündüğüm tek şey sıhhatim. Yeğenlerimle gurur duyuyorum. Benim adımı taşıyan Semra Aksu Virginia Tech Üniversitesi’nde yüzde 100 burslu okuyor. Başka kardeşim İmmet Aksu’nun oğlu Carolina’da okuyor. Bu sene başladı o da okumaya. Bundan sonra siyaset falan yapmayı da düşünmüyorum.

Kenardan ekmekle balık avcısıyım. Kenardanın dışında da olmaz, zira ben yüzme bilmiyorum. Zira atletizmle yüzme çok karşıttır. Karşıt adaleler çalışır. Beni spordan sonra buhrana düşünmekten oltayla yaptığım balık avcılığı kurtardı. Yürüyüşler yapıyorum. Okullara, üniversitelere konuşma yapmam için çağırıyorlar. Oralarda olmaktan büyük onur, gurur duyuyorum.

Berrin Tuncel Birer