Türkçesi hiç yayımlanmayan Turgut Özal’ın sır kitabı: Anadolu’nun yüzde 10’u Türk… Atatürk devrimleri için ne dedi
Milli Merkez Yönetim Kurulu üyesi, eski CHP milletvekili Prof. Dr. Nur Serter, 1989’dan 1993’teki vefatına kadar Türkiye Cumhuriyeti’nin dokuzuncu cumhurbaşkanı olarak vazife yapan Turgut Özal’ın 1988 yılında yazdığı “La Turquie en Europe” (Avrupa’daki Türkiye) isimli kitabını tekrar gündeme getirdi.
Türkçesi hiç yayınlanmayan kitap, 1991’de İngilizce olarak (Turkey in Europe and Europe in Turkey) İngiltere’de basıldı. Özal kitabı, AB daimi üyelik müracaatında AB Bakanlar Konseyi’ne sundu.
Kitabın Türklerle ilgili 7. Kısmında Anadolu’daki Türklerin nüfusun yüzde 10’unu oluşturdukları ileri sürülmekte. (s.119)
Kitabın son kısımları Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna ve ihtilallere ayrıldı. Lakin ihtilaller, Batı’dan kopyalanmış olup, sadece küçük bir seçkin grupça kabul görmüş, uygarlığa kalıcı bir katkı sağlayamadı.
Harf ihtilali ise halkı aşikâr bir periyot bilgisiz bırakmakla kalmamış, geçmişle olan bağları da kopardı. (s. 262)
Kitapta, Roma ve Osmanlı kurumlarının ve Osmanlı maddelerinin Roma ve Bizans’tan esinlendiği, Fatih Sultan Mehmet’in ünlü kanunnamesinin Bizans’tan uyarlandığı, idari unvanlarla devlet unvanlarının ve vazife tariflerinin Konstantinople’den alındığı, Yunan isimlerinin Türkçeleştirilerek kullanıldığı (ferman, sancak vs) hatta bayanların kullandığı peçenin bile Doğu Roma’dan alındığı mevzularına kitapta geniş yer verildi. Özal’a nazaran; mali sistem, mimari, ölçü sistemi, hatta dini kurumların yapısı bile Bizans’tan alındı.
KİTABI “AVRUPA HALKLARINA VE ONLARA İLİŞKİN OLAN TÜRK HALKINA” İTHAF ETTİ
Nur Serter’in 12punto’da “Özal’ın saklı kitabı” başlığıyla yayımlanan yazısı şöyle:
Kitabın çevirisinin ve basımının Türkiye’de neden yapılmadığı sorusunun cevabını kitabın içeriğinde aramak hiç de yanlış olmayacaktır.
Kitabın önsözünü, Yahudi asıllı, Oxford Üniversitesi Profesörlerinden Geoffrey Lewis yazmıştı. Kendisi Türk lisanı araştırmacılarındandı. En tanınan yapıtı “Turkish Language Islahat: A Catastrophic Success” (Türk Lisan İhtilali: Yıkıcı bir Başarı) idi. Kendisine 1998’de Türkoloji Bilimine katkılarından ötürü “Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı”nın sunulmuş olması da enteresandır.
Özal, kitabını, “Avrupa halklarına ve onlara ilişkin olan Türk Halkına” ithaf etmişti.
Yazılışındaki hedef, Anadolu coğrafyasında tarihi boyunca pek çok uygarlığın yer aldığını anlatarak, çok kültürlü bir yapıya dikkat çekmekti.
Anadolu uygarlıklarına M.Ö. 3000 yıllarından başlayarak yer verilmiş, Sınırı, Lovit, Hurri, Hitit, Lidya, Likya, Urartu, Karya, Frigya, Truva, Girit uygarlıkları anlatıldıktan sonra İyon ve Hellen uygarlıklarına geniş yer verilmiştir.
Bu antik uygarlıkların hiçbirinin kökenine ait Türk vurgusu yoktur.
“TÜRKLER ANADOLUDA YÜZDE 10”
Kitabın Türklerle ilgili 7. Kısmında Anadolu’daki Türklerin nüfusun yüzde 10’unu oluşturdukları ileri sürülmektedir.(s.119)
Anadolu uygarlığında büyük tesiri olan Anadolu Selçuklu Devleti, Anadolu’nun kültür kökenleri ortasında yer almamıştır. Yalnızca bir kısımda satır ortasında kendine yer bulabilmiştir.
Kitaba nazaran Hititler de Hint-Avrupa kökenlidir.
Özal, kitabı yazmaktaki gayesinin yapılan bir yanlışı düzeltmek olduğunu belirttikten sonra şöyle demektedir: “Anadolu’ya yönelik olarak yapılan kalıcı yanılgı, Anadolu’nun etnisite odaklı bir değerlendirmeye tabi tutulmasıdır… Anadolu’nun güya Türklerin, Osmanlıların ana yurdu olarak değerlendirilmesidir.” (s.46)
“Anadolu’da günümüze kadar yaşayan 70 anadil bulunmaktadır. Gerek Doğu Roma, gerek Osmanlı İmparatorluğu, üniversal devletler olarak, var olan kültürlerin üzerine inşa edilmişlerdir.”(s. 47)
“Cevaplanması gereken soru, Türklerin bin yıldan fazladır yaşadıkları bu topraklarda, eski Anadolu uygarlıklarının birikimlerini mi sahiplenecekleri yoksa kendilerine miras kalan Yunan ve iyon uygarlığını sahiplenme ölçülerine nazaran Batı Dünyası ile bütünleşme yoluna mı gidecekleri değildir.”(S.50) dedikten sonra, Yunan uygarlığının da Anadolu uygarlığından esinlendiğini anlatmaktadır.
“PEÇE DOĞU ROMA’DAN ALINDI”
Kitabın en enteresan kısmı Osmanlı İmparatorluğu’nun yapısı ve kurumlarının anlatıldığı 9. Kısımdır.
Bizans’ın Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki tesirleri Batı tarihçileri ortasında çok tartışılmıştır saptamasının akabinde Özal, özetle söyle demektedir: “16. yüzyılda Türklerin kendilerini Roma’nın varisi olarak gördükleri, Roma ve Osmanlı kurumlarının ve Osmanlı maddelerinin Roma ve Bizans’tan esinlendiği, Fatih Sultan Mehmet’in ünlü kanunnamesinin Bizans’tan uyarlandığı, idari unvanlarla devlet unvanlarının ve vazife tariflerinin Konstantinople’den alındığı, Yunan isimlerinin Türkçeleştirilerek kullanıldığı (ferman, sancak vs) hatta bayanların kullandığı peçenin bile Doğu Roma’dan alındığı hususlarına kitapta geniş yer verilmiştir. Özal’a nazaran; Mali sistem, mimari, ölçü sistemi, hatta dini kurumların yapısı bile Bizans’tan alınmıştır.
Bazı Türk müellifler da bu argümanları kabullenmekte, Bizans protokol kurallarının ve adetlerinin, Padişah alaylarının kıyafetlerinin, hatta “alay” ve “efendi” üzere sözcüklerin Bizans kökenli olduğunu kabul etmektedirler.
“FATİH, BİZANS İMPARATORUNDAN DAHA FAZLA BİZANSLI”
Bizanslı alım Torga’ya nazaran, “Fatih Sultan Mehmet, Bizans İmparatorundan daha fazla Bizanslıdır.”
Hatta Torga’ya nazaran, “Bizans uygarlığı, İslam’la ittifak yaparak Müslüman Roma İmparatorluğu olarak hükümranlığını sürdürmüştür. ( s. 141-142)
Özal, kitabında bu örnekleri çoğaltarak devam etmektedir.
“Türk kültürü, antik Anadolu uygarlıklarının kültürel birikiminin, Plato’dan Aristo’ya kadar uzanan antik çağ Yunan ideolojisi ile tek ilahlı dinlerin ideolojisi sentezlenerek oluşmuştur.
Bu nedenle yeni sentez, Orta Asya, İslam ve Yunan rasyonalizminin (akılcılığının) Anadolu’nun hümanist mistisizmi ile birleşmiş halini temsil etmektedir. (167-168)
Bizans kültürü Batı uygarlığının bir modülü kabul edildiğine nazaran, Doğu Roma ve Osmanlı İmparatorlukları ortasındaki benzerliklerden hareketle, Osmanlı kültürünün de Batı kültürünün bir modülü olduğu açıktır… (s.169)”
Bu anlatımlardan çıkan bildiri, Anadolu’nun kültürel birikiminde Türk’ün yer almadığıdır. Anadolu kültürü, içinde Türk’ün yer almadığı, Antik Anadolu uygarlıkları ile Yunan kültürünün bir sentezidir. Türk’ün ismi bile yoktur. Türk kültürü diye bir şey de zati yoktur. Batı uygarlığının yapı taşlarından en güçlüsünü oluşturan Yunan kültürü, Osmanlı’nın da yapı taşlarından en güçlüsüdür. O halde, demektedir Özal, biz sizden farklı değiliz. Hatta sizden fazla “siz”iz.
Böylece Osmanlı kimliğinden dışlanan Türk kimliği, çok milliyetli, çok kültürlü, çoğulcu yapının içinde yalnızca bir “alt kültür” kümesine indirgenmektedir.
Osmanlı’da Batılılaşma hareketinin ve buna bağlı ıslahatların, Batılı niyet akımlarının da tesiri ile bir kimlik kaybını beraberinde getirdiğini anlatan Özal, Pan-İslamist, Pan-Türkçülük hareketlerin ortaya çıkışını da buna ispat olarak göstermektedir. (s. 254)
Özellikle ulusçuluk üzere Avrupa kökenli hareketlerle ırkçılık akımlarının Avrupa’da da tesirli olmaya başladıkları anlatılmaktadır.
CUMHURİYET İHTİLALLERİNE BAKIŞI
Kitabın son kısımları Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna ve ihtilallere ayrılmıştır. Lakin ihtilaller, Batı’dan kopyalanmış olup, sırf küçük bir seçkin grupça kabul görmüş, uygarlığa kalıcı bir katkı sağlayamamıştır.
Harf ihtilali ise halkı belirli bir devir bilgisiz bırakmakla kalmamış, geçmişle olan bağları da koparmıştır. (s. 262)
Özal, kitabında görüşlerini yabancı müellifler aracılığı ile yansıtmaya ihtimam göstermiştir.
Örneğin eski İtalya Dış İşleri Bakanı Sforoza’nın “Atatürk sadece dini devre dışı bırakmakla kalmadı, halkının yüzyıllar uzunluğu güç aldığı İslami gelenekleri alaya aldı” kelamlarını alıntılarken, Toynbee’den de “Reform süreci, Türklere kendi ruhlarını kaybettirdi” kelamlarına yer vermiştir. (s.282)
Mustafa Kemal’in Türkiye’nin Osmanlı ve İslam’la olan bağlarını kestiğine vurgu yapılmıştır. ( s.351)
Özal bu kitapla Avrupa’ya hangi iletisi verdi?
İlk bildirisi; Osmanlı’nın Avrupa uygarlığı ile uyumlu, çok lisanlı, çok kültürlü, çok miliyetli ve çok parlak geçmişe sahip, İslam’ın Müslüman ülkelerdeki liderliğini yapan üniversal bir imparatorluk olduğudur. Tıpkı Roma ve Bizans üzere Osmanlı da kozmik bir imparatorluktur.
İkinci bildirisi; Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyetinin halkın inançlarını ve etnik kimliklerini “Laiklik ve ulusçuluk” altında ezen, despotik bir idare sergilediğidir.
Özal’a nazaran, İslam dininin yıllar uzunluğu kültürün, hukukun ve hatta siyasetin belkemiğini oluşturduğu bir toplumda radikal sekülerizmin yol açtığı meşruiyetten uzak uygulamaları Atatürk “karizması” ile telafi etmiştir. (s.277)
Kitabın bir öteki iletisi ise şudur: Artık Türkiye değişmiş, din özgürleşmiş, etnik kimlikler Osmanlı’da olduğu üzere çok kültürlü, çok kimlikli demokrasiyi önceleyen bir yapıya kavuşmuştur.
Böylece Batılı siyasetçi, düşünür ve müelliflerin verdiği Osmanlıcılık iletisi da pekiştirilmiştir.
1980’li yılların neo-liberal- muhafazakar ve adem-i merkeziyetçi, çoğulcu siyaseti, Osmanlı modeli ile hazırdır.
