Araştırmacılar içme suyu için ‘sis hasadı’ çözümünü geliştirdi
Sislerden büyük ölçekte su yakalamak, dünyanın en kurak kentlerinden kimilerinin içme suyuna kavuşmasını sağlayabilir.
Şili’deki araştırmacılar, bu sonuca ülkenin kuzeyindeki çöl kenti Alto Hospicio’da sis hasadının potansiyelini inceledikten sonra vardılar.
Bölgedeki ortalama yağış ölçüsü yılda 5 mm’den az.
Universidad Mayor’dan baş araştırmacı Dr. Virginia Carter Gamberini, “Şehrin ayrıyeten birçok toplumsal sorunu var,” dedi ve “Yoksulluk, uyuşturucu, çok sayıda gecekondu” diye ekledi.
KAMYONLARLA GELEN İÇME SUYUNA GÜVENİLİYOR
Su şebekesine erişim imkanı olmayan gecekondu mahallelerindeki halk, kamyonlarla getirilen içme suyuna güveniyor.
Ancak araştırmacılar, dağ kentinin üzerinde tertipli olarak toplanan sis bulutlarının şimdi keşfedilmemiş bir kaynak olduğunu söyledi.
SİS HASAT ETME SÜRECİ
Oldukça kolay olan sis suyunu yakalamak için direkler ortasına bir ağ asılıyor ve nem yüklü bulutlar bu ince ağdan geçtiğinde damlacıklar oluşturuyor. Daha sonra su borulara ve depolama tanklarına yönlendiriliyor.
Sis hasadı, birkaç on yıldır küçük ölçekte, çoğunlukla kırsal Güney ve Orta Amerika’da kullanıldı. En büyük sis suyu hasadı sistemlerinden biri, Fas’ta Sahra Çölü’nün kenarında bulunuyor.
Ancak Dr. Carter, çok daha büyük ölçekli sis hasadının, suya en çok muhtaçlık duyulan kentsel ortamlarda daha inançlı ve sürdürülebilir bir su temini sağlayabileceğini söyledi.
Carter ve meslektaşları, sis hasadı ile ne kadar su üretilebileceğine dair değerlendirmeler yaptılar ve bu bilgileri uydu manzaralarındaki bulut oluşumu çalışmaları ve hava durumu varsayımlarıyla birleştirdiler.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR İÇME SUYU KAYNAĞI SAĞLAYABİLİR
Bu birleştirmeden sonra Pasifik üzerinde sistemli olarak oluşan ve kıyı dağ kentinin üzerine savrulan bulutların, Alto Hospicio’nun gecekondu mahallelerindeki insanlara sürdürülebilir bir içme suyu kaynağı sağlayabileceği sonucuna vardılar.
Bulgularını Frontiers of Environmental Science mecmuasında bir makalede yayınladılar.
Alto Hospicio’nun sisi, Pasifik Okyanusu üzerinde oluşuyor ve sonra dağların üzerinden savruluyor. Buradaki sağlam sisli şartlar, Dr. Carter ve meslektaşlarının bulutlardan tertipli olarak en büyük su hacimlerinin hasat edilebileceği alanları belirlemesine imkan sağlıyor.
Araştırmacılar, günlük metrekare gözenek başına 2,5 litrelik yıllık ortalama su toplama oranını temel alarak şunları hesapladılar:
1- 17 bin metrekarelik gözenek, şu anda kamyonlarla kent gecekondu mahallelerine ulaştırılan haftalık 300 bin litrelik su gereksinimini karşılayacak kadar su üretebilir.
2- 110 metre karelik alan, kentin yeşil alanlarının sulanması için gereken yıllık talebi karşılayabilir
3- Sis suyu, topraksız tarımda kullanılabilir ve bir ayda 15 ila 20 kg yeşil zerzevat randımanı elde edilebilir.
TEMİZ SUYA ACİL İHTİYAÇ
Alto Hospicio, Dünya’nın en kurak yerlerinden biri olan Atacama Çölü’nün kıyısında bulunuyor. Yağışın az olduğu yahut hiç olmadığı bölgedeki kentlerin ana su kaynağı, binlerce yıl evvel tekrar doldurulmuş olan su dolu boşluklar içeren kaya katmanları olan yeraltı akiferlerinden oluşuyor.
Bilim insanları, kentsel nüfusun artması ve madencilik ile endüstrinin su kaynaklarına olan talebin artmasıyla birlikte, pak su için öteki sürdürülebilir kaynaklara acil gereksinim duyulduğunu söylüyor.
Dr. Gamberini, Şili’nin deniz sisi açısından “çok özel” olduğunu söyledi ve “Çünkü ülke boyunca okyanusumuz ve dağlarımız var” tabirlerini kullandı.
Ekip şu anda tüm ülkenin “sis hasadı haritası” üzerinde çalışıyor.
