Herkesin aklındaki soru: Suriye nasıl yönetilecek
Suriye’de BAAS rejiminin devrilmesi ve HTŞ’nin idaresi ele alması akabinde ülkenin nasıl ve ne biçimde yönetileceği merak konusu. Ulusal Gazete’nin haberine nazaran, Türkiye’nin toprak bütünlüğü konusundaki kırmızı çizgisine karşın, ülkenin kuzeyini denetim eden terör örgütü YPG/PKK ve hazırlanan anayasa taslakları, federal bir idare modelini işaret ediyor.
“SURİYE FEDERAL SİSTEMİ BENİMSİYOR”
Suriye Türel Araştırmalar ve Araştırma Merkezi (Syrian Center for Kanunî Studies and Research) tarafından hazırlanan 282 unsurluk Anayasa taslağı Suriye’nin nasıl bir gelecekle karşı karşıya kalacağının ipuçlarını veriyor. Merkez tarafından 2024 yılında hazırlanan taslakta federasyon tipi bir idareden bahsediliyor.
Hazırlanan Anayasa taslağının 32. hususunda ‘Suriye Federal Demokratik bir Cumhuriyettir’ sözü yer alıyor. Yeniden taslağın, 33. unsurunda “Suriye etnik, dinî ve mezhepsel çeşitlilik açısından zengindir” vurgusu yapılıyor. 38. hususta de yer alan “Suriye federal sistemi benimsiyor” cümlesi Suriye’nin nasıl yönetileceğini ortaya koyuyor.
“FEDERAL BÖLGELER KENDİ BAYRAKLARINI KULLANABİLECEKLER”
40. madede ise federal bölgelerin, şayet isterlerse, kendi bayraklarını seçebilecekleri, bölgenin tarihini ve kültürünü yansıtan bu bayrakların resmi devlet bayrağının yanında asılabileceği kaydediliyor.
176. unsurda ise “Coğrafi idare Suriye’nin altıya bölünmesi temeline dayanıyor. Federal bölgeler: Şam ve banliyöleri, Kuzey Bölgesi, Orta Bölge, Güney Bölge, Batı Bölge ve Doğu Bölgesi” olarak isimlendiriliyor.
Bu bölgelerin hudutlarının kanunla çizileceği, bölgeler ortası türel uyuşmazlıklarında kurulacak olan bir kurul tarafından çözüleceği belirtiliyor. 187. unsurda ise “Federal yasalar ve kanunlar, bölgesel yasa ve kanunlardan önceliklidir” deniliyor.
“DÜRZİ MÜSLÜMAN, İSMAİLİ MÜSLÜMAN ALEVİ MÜSLÜMAN, Şİİ MÜSLÜMAN” NİTELEMESİ
Anayasa taslağı altında hazırlanan çalışma aslında bir temenni niteliğinde, çalışma tıpkı vakitte nasıl bir Suriye istendiğinin de göstergesi, hazırlanan çalışmada, Suriye’de yaşayanlar Dürzi Müslüman, İsmaili Müslüman, Alevi Müslüman, Şii Müslüman, Katolik Hıristiyan, Ortodoks Hıristiyan, Evanjelik Hıristiyan, Yahudi, Kürt, Türkmen, Ermeni, Süryani, Ezidi, Çerkes olarak ayrıştırılıyor.
Bu kümelerin iki kişi olarak Senato da temsil edilmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu ayrışmaya Sünnileri de eklediğimiz vakit Müslümanlar bile kendi ortalarında beş kısma ayrılmış oluyor.
