155 yıllık yasaya göz koydu… ABD karıştı
14. Anayasa Değişikliği, köleliğin kaldırılmasının akabinde, bilhassa eski köleler ve onların çocuklarına vatandaşlık hakkı tanımak hedefiyle kabul edildi. Anayasa’nın ilgili unsuru, “ABD’de doğan yahut ABD vatandaşı olan herkes, ABD’nin ve yaşadıkları eyaletin vatandaşıdır” tabiriyle doğum yoluyla vatandaşlığı garanti altına aldı. Bu düzenleme, milyonlarca kişinin ABD vatandaşı olmasını sağladı.
FEDERAL YARGIÇTAN ENGEL
Trump’ın başkanlık vazifesinin birinci gününde, 20 Ocak 2017’de imzaladığı ve doğumla vatandaşlık hakkını kaldırmayı hedefleyen kararname, 23 Ocak 2023’te Seattle’daki bir federal hakim tarafından süreksiz olarak durduruldu. Hakim John Coughenour, kararın 14. Anayasa Değişikliği’ne alışılmamış olduğunu tabir ederek, “Bu kadar açık bir anayasa ihlaline daha evvel rastlamadım” dedi.
Karara karşı, California, New York ve New Jersey dahil olmak üzere 18 eyaletin savcıları dava açtı. Bu eyaletler, anayasal hakkın korunması için hukuksal çabayı sürdürüyor.
GÖÇMENLERİN EKONOMİK KATKISI
ABD’de 2022 prestijiyle 18 yaş altındaki yaklaşık 4,4 milyon ABD doğumlu çocuk, ebeveynleri sistemsiz göçmenlerden oluşuyor. Pew Araştırma Merkezi’ne nazaran bu sayı, mevcut siyasetlerin devam etmesi durumunda 2050’de 4,7 milyona ulaşabilir. Amerikan Göçmenlik Kurulu ise, göçmenlerin ülke iktisadına yılda yaklaşık 1,6 trilyon dolarlık katkı sağladığını belirtiyor. Ayrıyeten sistemsiz göçmenler, tarım, bakım, inşaat ve besin bölümlerinde değerli bir iş gücü oluşturuyor.
VATANDAŞLIK POLİTİKASI
Doğum yoluyla vatandaşlık, ABD’nin göçmenlik siyasetlerinde uzun müddettir tartışma konusu. Trump’ın kararına dayanak veren kimi kesitler, bu hakkın yasa dışı göçü teşvik ettiğini savunuyor. Lakin insan hakları örgütleri ve uzmanlar, doğumla vatandaşlığın üniversal bir hak olduğunu ve ülkenin demografik yapısına, iktisadına büyük katkı sağladığını belirtiyor.
DÜNYA GENELİNDE DOĞUMLA VATANDAŞLIK
ABD, doğum yoluyla vatandaşlık hakkını tanıyan yaklaşık 30 ülke ortasında yer alıyor. Kanada, Meksika ve birçok Orta ve Güney Amerika ülkesi bu hakkı sunarken, Avrupa ülkeleri doğum yoluyla vatandaşlık tanımıyor. Trump’ın kararnamesinin uygulanabilirliği ve mümkün tesirleri, ABD’de göçmenlik siyasetlerine dair tartışmaların önümüzdeki devirde de devam edeceğini gösteriyor.
