Özkök oyuncu operasyonunu bambaşka açıyla ele aldı
15 Ocak 2011 Türk sinema ve televizyon tarihinde bir milattır.
Türkiye’yi dizi kesiminde global ligin doruğuna taşıyan “Muhteşem Yüzyıl” dizisinin birinci kısmı o gün yayınlandı.
Amerika’da “Friends” dizisinin yayınlandığı birinci gece neyse, Türkiye’de de 15 Ocak gecesi o denli bir şeydi.
O geceden itibaren dizi bölümünde hiç bir şey eskisi üzere olmadı.
Çılgın Türkler global televizyon sahnesine çıkmıştı o gece…
İşte o dizide Yasal Sultan Süleyman’ı oynayan büyük oyuncu Halit Ergenç ile Şehzade Mustafa’yı oynayan Mehmet Günsür, dün “Hükümeti devirme” savıyla tabire çağrıldı.
Bu habere inanamayan birisi toplumsal medyada şöyle yazmış: “İfadeye çağrılan Halit Ergenç, Şehzade boğdurmak hatasıyla mahkemeye sevk edildi.”
Güzel bir espriydi lakin gülemedim…
Muhteşem Yüzyıl dizisiyle başlayan periyot, Türk televizyon tarihinin süper 15 yılıdır.
Ne yazık ki dünden itibaren bu mükemmel yüzyılın bitip, çöküş periyodunun başlama ihtimali bir tasa olarak içime yerleşti.
Çünkü iktidarın çok değer verdiği Türkiye Yüzyılını karartacak bir periyot olabilir bu…
DÜN GÖZALTI VE SÖZ HABERLERİ GELDİĞİNDE
3 YIL EVVEL MIAMI’DEKİ BİR MASAYI HATIRLADIM
Dün, Türkiye’nin en büyük sanatçı menejerliği şirketinin sahibi Ayşe Barım’ın gözaltına alındığını, Dolunay Soysert, Halit Ergenç, Bergüzar Korel, Nejat İşler, Mehmet Günsür, Ceyda Düvenci, İstek Kocaoğlu’nun tabire çağrıldığını öğrendiğimde 3 yıl öncesine döndüm.
Anlatacağım olayı şahsen kendi gözlerimle gördüm ve yaşadım.
Olay 2022 yılının 30 Kasım akşamı Miami’nin Lucca’sı diyebileceğim bir yerde geçti.
O günü anlatacağım.
MIAMI ARKA BASEL
FUARINDAKİ ÜNLÜLER
O günlerde Miami Arka Basel denilen sanat fuarı açılmış.
Fuara hayli kalabalık bir Türk kümesi da katılıyor. Açılışı, İstanbul’un bir numaralı sanat fuarı olan “Contemporary İstanbul” kümesi yapıyor. Miami Beach’te verdikleri davette tanıdık birçok simayı görüyoruz. Lakin gecenin en ilgi cazibeli davetlileri hiç elbet geniş bir takımla buraya gelen “Sadakatsiz” dizisi takımıydı.
SADAKATSİZ’İN İKİ OYUNCUSU
İKİ GECENİN DE YILDIZIYDI
O yıl Türkiye’nin iki büyük televizyon üretim şirketi Ay İmal ve Med İmal, Arap dünyasının en büyük televizyon kümesi MBC ile çok büyük bir iş birliği mutabakatına imza atmış.
Aynı devirde Med Üretim Miami’de de Hispanik Amerika’ya açılım yapmış. Latin dünyasının en büyük televizyon kümesi Tele Mundo ile görüşmeleri yapıyorlar. Sadakatsiz, yayınlandığı ikinci hafta, İspanya’da, reytingde, Real Madrit-Barcelona ortasında oynanan El Clasico’yu geçerek gecenin birincisi olmuş.
İspanya’dan sonra Latin Amerika’da da izlenmeye başlanmış. Tam o günlerde de ABD’deki İspanyolca konuşan seyirci ile tanışıyor.
BÜTÜN GÖZLER SADAKATSİZ’İN
İKİ OYUNCUSUSU ÜZERİNDE
MED Yapım Yönetim Kurulu Lideri Fatih Aksoy, yanında Sadakatsiz’in iki başarılı oyuncusu Cansu Dere ve Melis Sezen’le birlikte Contemporary İstanbul’un davetine katılmış. O gece bütün gözler onların üzerindeydi. İki oyuncunun o denli bir ışıltısı var ki, insan gözünü alamıyordu. Cansu Dere’nin kıyafeti, duruşu, asaleti tam karizmaydı. Melis Sezen ise ışıl ışıl bir kız. Havaalanından itibaren herkes durdurup fotoğraf çektiriyormuş. Anlıyorum ki, onlar artık dünyanın bu bölgesinde de tanınan birer star. Bunun ne manaya geldiğine ise oradan çıkıp gittiğimiz restoranda gördük.
AYAKTA DURACAK YER YOK
LAKİN YÖNETİCİ MELİS’İ GÖRÜNCE…
Oradan çıkıp Miami’nin en eğlenceli bölgesi South Beach’te “Mila” isimli kulüp restorana gittik. Burası bir manada South Beach’in “Lucca’sı…” Bir binanın en üst katında ve asansörle çıkıyorsunuz. İki kısımlık çok geniş bir alan. Girişte sol tarafta hayli büyük bir açık mutfak var. Balık ve deniz eserleri İstanbul’daki “Novikov” üzere bir tezgâhta sergileniyor. İçerisi olağandışı kalabalık. Genç, pırıl pırıl, rengarenk bir insan profili var. Bırakın oturacak yeri barda ayakta duracak yer bile bulamıyorsunuz. Rezervasyonumuz olduğu halde oldukça beklemek zorunda kalacağımız anlaşıldı… Bara geçip birer içki ısmarlayıp uzunca bir müddet ayakta beklemeye hazırlanırken hiç beklemediğimiz bir şey oldu. Yerin Latin kökenli bir yöneticisi Melis Sezen’i gördü. Esasen öylesine ışıldıyor ki görmemek mümkün değil. Ve gelip bizi aldı, yerin hiç abartmıyorum en hoş masasına yerleştirdi.
Bir Türk dizisi sayesinde işte bu türlü bir forsumuz vardı o gece.
TÜRK TELEVİZYON DİZİ İMAL SEKTÖRÜ
1 MİLYAR DOLAR İHRACATA KOŞUYOR
O gün bir şeyi daha çok yeterli anladım.
Türk dizi kesimi, dünyadaki imajı giderek berbatlaşan Türkiye’yi hoş gösteren en kıymetli güçlerinden biriydi.
Türkiye’nin “Yumuşak gücü” yani…
Türkiye’nin bütün kültür tarihi boyunca yazdığı en büyük muvaffakiyet öykülerinden biriydi.
Dün gözaltına alınan, 12 yıl evvelki Seyahat şovları nedeniyle tabir vermeye çağrılan bu sanat insanları, yalnızca Türkiye’yi ve Türkiye vatandaşlarını hoş tanıtmak üzere bir işi başarmıyorlar.
Aynı vakitte 1 milyar dolar ihracata süratle tırmanan bir muvaffakiyet grafikleri var.
Dün Ayşe Barım’ın Organize Şube tarafından gözaltına alındığı ve gerisinden haberini okuduğum an, gözümün önüne işte bu sahne geldi.
Çünkü son vakitlerde bu başarılı dalın başarılı insanları hakkında açılan soruşturmalar güya süratle öteki alanlara kayıyor üzere bir duyguya kapıldım.
Onun sabah gözaltına alınma münasebetine baktım.
İnanın bana çok güzel bildiğim bir iddianameyi hatırlattı.
Osman Kavala iddianamesini…
Sanki kes biç ekle yapılıp birebir iddianame münasebet haline getirilmiş.
1971 YILINDA PARİS’TE
SEYRETTİĞİM BİR FİLM
Nedense aklıma bir de 1971 yılında Paris’te genç bir öğrenciyken seyrettiğim “Johny Got His Gun” sineması geldi.
Yönetmeni Dalton Trumbo’ydu ve bu ismi birinci sefer işitiyordum.
Oysa onu isimsiz bir insan olarak çok daha evvelce tanımışım da haberim yokmuş.
Çünkü benim doğduğum yıl onun başına Ayşe Barım’ınkine benzeyen bir olay gelmiş.
Dalton Trumbo 1940’lı yıllarda Amerikan sinemasının en başarılı ve en düzgün para kazanan senaristiydi.
Sanatçılarının birçok üzere o da liberal ve sol niyet yapısına sahip bir sanat insanıydı.
O yıllarda Amerika’da sol aydınlara ve sanatkarlara karşı komünizm suçlamasıyla akınların, ihbarların başladığı yıllardı.
1947 yılında, kendisi üzere sol ve liberal fikre sahip sanat insanları ile birlikte McCarty soruşturmalarına dâhil edildi.
“Amerika’da rejimi yıkıp, yerine komünizmi getirmeye çalışmakla” suçlandı.
Komitenin önünde tabir vermeyi reddetti.
ADALET TARİHİNİN BİR UTANÇ
SAYFASI: “HOLLYWOOD ON’LUSU”
Onlara “Hollywood On’lusu” deniyordu.
Adları şunlardı: Alvah Bessie, Herbert Biberman, Lester Cole, Edward Dmytryk, Ring Lardner, Jr., John Howard Lawson, Albert Maltz, Samuel Ornitz, Adrian Scott, ve Dalton Trumbo.
Sinema bölümünün bu parlak isimleri mahpusa atıldı.
Sonra haklarında bir “kara liste yapıldı.”
Ve bir kısmı ölünceye kadar iş bulamadı…
Onları anlatan çok hüzünlü bir belgesel vardır.
Sayın savcıların da seyretmelerini çık istek ederdim.
“Hollywood On’lusu, Amerikan adalet tarihinin utanç sayfalarına yazılmıştır.
24 YIL BOYUNCA KENDİ ADIYLA
SANAT YAPMASI ENGELLENDİ
Dalton Trumbo’ya döneyim.
Hollywood’da kimse ona iş veremez hale getirildi.
Hollywood’un en yüksek para alan senaristiydi, takma isimler yahut oburlarının isimleriyle üç beş kuruşa senaryo yazıp hayatını sürdürmeye mahkum edildi.
Yeraltı yıllarında yazdığı senaryolarla Oscar mükafatı aldı.
“Roma Tatili”, “Spantakus”; “Exodus” üzere büyük muvaffakiyetler kazanan sinemaların senaryolarını, takma isimlerle, oburlarının isimleri ile o yazdı…
Ama kazandığı mükafatları alamadı.
Hollywood’un en başarılı senaristinin hayatı siyasallaşmış soruşturmalar ve cezalarla karartıldı.
KENDİ İSMİYLE BİRİNCİ FİLMİNİ
24 YIL SONRA ÇEKEBİLDİ
Trumbo, 1947’de kaybettiği sinema hayatını 1971 yılında yine kazandı.
O yıl, işte beni alt üst eden, savaş aleyhtarı sineması “Johny Got His Gun’ı” kendi ismiyle yönetti ve gösterime çıktı.
Yani McCarty’nin soruşturma zulmü, onun 24 yılını çaldı.
Turuman Capote 1976 yılında öldü.
70 yaşındaydı.
Yaşadığı bu kayıp yılların ve hayatını kazanmak için üç beş kuruş uğruna gece gündüz çalışmasının bir kalp kriziydi.
Naaşı, kendi vasiyeti üzerine, bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere bir bilim enstitüsüne verildi.
ÖLÜMÜ SONRASINDA
GELEN GURUR ÖDÜLLERİ
Yasaklı yıllarda yazdığı “Roma Tatili” sinemasının senaryosu nedeniyle kazandığı Oscar mükafatı, vefatından 17 yıl sonra, 1993’de “posthumous” olarak kendisine iade edildi.
2011 yılında ise bu yapıtın ona ilişkin olduğu Hollywood kayıtlarına resmen geçti.
2015 yılında onun hayatını anlatan “Trumbo” sineması gösterime çıktı.
Filmde onu canlandıran Bryan Cranston, Akademi mükafatını kazandı.
Bugün, doğum yeri olan Colorado eyaletinin Grand Junction kasabasının ana caddesine dikilen heykelinin gölgesinde yaşıyor.
Dünya sinemasının en başarılı senaristlerinden biri olarak hürmetle anılıyor.
ONUN 24 SANAT YILINA MALOLAN
MCCARTY BUGÜN NEREDE
Ya onu bu isimsizliğe mahkûm edenler, mesleğinin en başarılı yıllarını çalan senatör McCarty…
Onunki de şöyle oldu.
Bir mühlet senatörlüğe devam etti.
Ama arkadaşlarının birçok ona sırt çevirdi.
Konuşma yapmak için kürsüye çıktığında, senatörler salonu terk etti.
O utanç yalnızlığı içinde kendisini bekleyen son ağır bir alkolizmdi.
Bir çık insan, orada burada sarhoş halde yerlere yıkılmış halde gördü…
Başlarını çevirip yürüyüp geçtiler.
Bir vakitler peşinde koşan gazeteciler artık ona mikrofon tutmaz oldu.
Cenazesini ise, kendisi üzere Soğuk Savaş artığı fanatik bir kalabalık kaldırdı.
Ölüm nedeni kayıtlara “Hepatit” olarak geçti.
Ama herkes bunun çok alkolden kaynaklanan siroz olduğunu biliyordu.
Bugün Wisconsin eyaletinde Saint Mary Mezarlığında yatıyor.
20’nci Yüzyılın ikinci yarısından itibaren bugüne kadar, bir kaç fanatik antikomünist dışında onu hayırla anan kimse yok…
Adı “McCartyizm” olarak Adaletsizlikler tarihinin utanç sayfalarına geçti.
OSCAR ADAYI “WICKED” FİLMİNİN
GİRİŞİNDE İBRETLİK BİR ŞARKI
Önceki akşam, bu yıl Oscar’a aday olması beklenen Wicked sinemasını seyrettim.
Bu yılın Barbie’si olacak olağanüstü bir film…
İnsanlara kötülük yapan bir cadının vefatı ile başlıyor sinema.
Ve uygunluk perisi bir kız müzik söylüyor: “Kötüler yalnız ölür… Berbatlar için kimse ağlamaz… Berbatlar için kimse yas tutmaz…”
Hollywood’un başarılı sanatkarlarının, senaristlerinin, direktörlerinin hayatını karartan senatör Patrick McCarty’nin gerisinden kimse ağlamadı…
Bugün de kimse yasını tutmuyor.
Fanatik bir senatörün, elindeki siyasi gücü, düşman gördüğü insanları cezalandırmak için keskin bir kılıç haline getirmesinden 77 yıl sonra Hollywood başarılı bir senaristine yapılan haksızlığı işte bu türlü bir peri masalı ile bize hatırlatıyor.
