Balkanları karıştıran karar: Soykırımcı şaire bir darbe daha

Akova (Bijelo Polje) mahallî parlamentosu, “Bosna Kasabı” Radovan Karadzic’e verilen mükafatın iki ay içinde geri alınmasını kabul etti. Lakin oylama öncesinde üç saat süren hararetli tartışmalar yaşandı. Muhalefet partilerinden Demokratlar ve Sırp yanlısı Demokratik Cephe üyeleri, oylama sırasında salonu terk etti. Öneriyi sunan Boşnak Partisi’nden Amer Smailovic, “Bijelo Polje halkı ortasında savaş suçlularına yer olmadığı bildirisini net bir formda vermeliyiz” dedi.

1993’TE SİYASİ BİR KARARLA VERİLDİ

Karadzic’e ödül, 1993’te şiirlerinden çok siyasi münasebetlerle verildiği biliniyor. O devir Bosna Hersek’in iki entitesinden biri Sırp Cumhuriyeti’nin başkanı olan Karadzic, kısa mühlet sonra Srebrenitsa’da binlerce Boşnak sivilin katledilmesinin baş sorumlusu olarak tarihe geçti.

Ratkovic 1992’de

“DRAGAN DABİĆ” TAKMA İSMİYLE İKİLİ HAYAT

2008’de Belgrad’da yakalanana kadar Karadzic, “Dragan Dabić” ismiyle alternatif tıp uzmanı kimliği altında konferanslar veriyor, yüzlerce şahsa “enerjiyle şifa” seminerleri düzenliyordu. ABD’nin 5 milyon dolarlık ihbar mükafatına karşın yıllarca göz önünde dolaşmayı başardı.

Radovan Karadzic

SAVAŞ SUÇLULARININ YÜCELTİLMESİNE KARŞI

Kararı memnuniyetle karşılayan sivil toplum örgütleri, “Bijelo Polje savaş suçlularının yüceltildiği bir yer olmayacak” iletisi verdi. Bu yaz Karadağ Parlamento Başkanı Andrija Mandić’in de katıldığı bir merasimde Karadzic’in anılması hatırlatılarak, savaş suçlularının hâlâ kamusal alanda onurlandırılmasına reaksiyon gösterildi.

Boşnak Partisi, bundan sonra verilen tüm mükafatların incelenmesini ve savaş hatası mahkumlarının isimlerinin büsbütün silinmesini talep etti.

Karar, Karadağ’da yıllardır süren tartışmayı yine alevlendirdi: Savaş suçlularıyla hesaplaşılacak mı “kahraman” olarak anılmaya devam mı edilecekler?

RADOVAN KARADZİC KİMDİR

Bugün Karadağ hudutları içinde kalan Petnijca beldesinde 19 Haziran 1945’te doğan Karadzic, Saraybosna Üniversitesinde psikoloji eğitimi aldıktan sonra bir süre şehrin en büyük hastanesi pozisyonundaki Kosevo’da çalıştı.

Bosna Hersek’te 1989’da kurulan Sırp Demokrat Partisinin (SDS) kurucularından olan Karadzic, ülkedeki savaşın patlak vermesinden çabucak evvel ilan edilen Sırp Cumhuriyeti’nin (RS) de ilk başkanı oldu.

Ratkovic yakalandığında (2008)

BOSNA SAVAŞI VE KARADZİC’İN ROLÜ

Sırp meclisi, 21 Aralık 1991’de Yugoslavya içinde federal yapı olarak Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti’nin kurulması ve Krajina Sırp Cumhuriyeti’nin tanınması kararı aldı. Bu karar temelinde, 9 Ocak 1992’de Bosna Hersek Sırp Halkı Cumhuriyeti ilan edildi.

Savaş ve soykırım hatalısı Sırp başkan Karadzic, o devirde yaptığı konuşmada, “Bağımsız Bosna Hersek’i (Saraybosna yakınlarındaki) Kozje Köprüsü’nden öteye hiç kimsenin götüremeyeceğini çünkü Pale’nin artık Yugoslavya olduğunu” söz etti.

Bosna Hersek, 29 Şubat-1 Mart 1992’de yapılan referandumun akabinde bağımsızlığını ilan etti. Referandumun çabucak ardından Sırpların denetimindeki Yugoslav ordusu ve Sırp paramiliter birlikler, Müslüman Boşnaklara karşı etnik paklık başlattı.

Avrupa’nın ortasında 3,5 yıldan fazla süren savaş boyunca çok büyük sivil katliamlar, azaplar, etnik temizlikler, sürgünler ve soykırım yapıldı.

SREBRENİTSA KATLİAMI

Sırp kumandan Ratko Mladic’in buyruğundaki birlikler, Temmuz 1995’te ülkenin doğusundaki Srebrenitsa kenti ve civarında yalnızca birkaç günde en az 8 bin 372 Boşnak sivili katletti.

Prijedor, Foca, Zvornik ve Visegrad üzere birçok kentte, yapılan etnik paklık nedeniyle neredeyse hiç Boşnak bırakılmadı.

Yüz binlerce insanın hayatını kaybettiği, milyonlarcasının konutlarını terk etmek zorunda kaldığı, bayanların tecavüze uğradığı, sivillerin toplama kamplarında azap gördüğü savaş, 21 Kasım 1995’te Dayton Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla sona erdi.

Risto Ratkovic

RİSTO RATKOVIC ÖDÜLLERİ

Karadağ’ın Akova (Bijelo Polje) kentinde düzenlenen, ülkenin en itibarlı edebiyat ödüllerinden biri. Şair Risto Ratkovic’in anısına verilen mükafatlar, şiir ve düzyazı kollarında Balkanlar’dan ve dünyadan muharrirleri onurlandırıyor. Emel, bölgesel edebiyatı teşvik etmek ve milletlerarası alanda görünürlük kazandırmak.

Risto Ratkovic (1903-1954), Karadağlı şair, müellif ve diplomat. Sırpça yazdığı şiirleriyle Yugoslav edebiyatında modernist akımın değerli temsilcilerinden. Yapıtlarında sürrealizm ve gerçeküstü öğeleri halk anlatılarıyla harmanladı. Paris’te eğitim gördü, diplomatik misyonlarda bulundu. Şiirlerinde melankoli, vefat ve ferdî yalnızlık öne çıktı. “Nevidbog” adlı şiir kitabı edebiyatında dönüm noktası kabul edilir. Bugün Karadağ’da ismine verilen edebiyat mükafatı ile anılmakta.