Bu defa baltayı taşa vurdu, muhafazakar seçmen ayaklandı: Kürtaj hapına onay çıktı
Trump idaresi, kürtaj hapı Mifepriston’un yeni bir jenerik versiyonuna FDA üzerinden onay verdi. Karar, Trump’ın en sadık tabanını oluşturan kürtaj zıddı muhafazakarlar ortasında büyük reaksiyon yarattı.
FDA’nın salı günü verdiği onay, Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr. ve FDA Başkanı Martin Makary’nin iki hafta evvel kürtaj haplarının güvenliğiyle ilgili inceleme başlatacaklarını duyurmasının akabinde geldi. O devirde anti-kürtaj hareket bu kararı memnuniyetle karşılamıştı. Lakin artık birebir kesim, idarenin kendi kelamlarıyla çeliştiğini söylüyor.
Washington Post’a konuşan ‘Students for Life’ sözcüsü Kristi Hamrick, kararı inanılmaz derecede hayal kırıklığı yaratan bir gelişme olarak nitelendirdi. Susan B. Anthony Pro-Life America Başkanı Marjorie Dannenfelser ise, Biden periyodunda kaldırılan dağıtım kısıtlamalarının Trump idaresi tarafından yine getirilmesinin çok kolay bir adım olabileceğini belirtti.
Tepki sırf sivil toplumla hudutlu kalmadı. Missouri Senatörü Josh Hawley, FDA liderliğine inancını kaybettiğini söylerken, eski Lider Yardımcısı Mike Pence kararı “pro-life* hareketine tam bir ihanet” diye tanımladı ve Kennedy’nin vazifeden alınması gerektiğini açıkladı.
*pro-life, kürtaj aykırısı hareket
FDA’NIN YETKİSİNİ KULLANMADIĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
Beyaz Saray, Trump’ın onay konusundaki ferdî görüşünü paylaşmazken, Sağlık Bakanlığı sözcüsü Andrew Nixon, FDA’nın jenerik ilaç müracaatlarında hareket alanının çok kısıtlı olduğunu, müracaatın yepyeni ilaçla birebir olduğunu kanıtlaması halinde yasal olarak onay vermek zorunda olduğunu savundu. Lakin uzmanlara nazaran FDA, firmalardan daha fazla data talep ederek süreci yavaşlatma yetkisine sahip.
Başvurunun, 2021’de Evita Solutions tarafından yapıldığı ve onayın 1 Ekim 2025’te katılaştığı bildirildi. Şirketin misyon beyanında kürtajın “özgürlük ve yararını tanımak” sözlerinin yer alması, karşı kümelerin yansısını artırdı.
MUHAFAZAKAR KESİM TEPKİLİ
Mifepriston günümüzde ABD’deki kürtajların yüzde 60’ından fazlasında kullanılıyor. 16 eyalette neredeyse tam kürtaj yasağı varken, hapın posta yoluyla bayanlara ulaştırılması büyük bir hukuksal savaşın konusu. Trump, kendisini “ülke tarihinin en pro-life başkanı” diye tanımlasa da, 2024 seçimlerinde 15 haftalık ulusal kürtaj hududu davetlerini reddetmişti. Bu nedenle muhafazakar tabanla ortasındaki tansiyon şimdiden görünür hale gelmiş durumda.
HUKUKİ TARTIŞMALARA DA YOL AÇTI
Karar sırf siyasi değil hukuksal açıdan da tartışma konusu oldu. FDA’nın mifepriston için bugüne kadar yayımladığı araştırmalar, ilacın inançlı ve tesirli olduğunu gösterse de, kürtaj tersi kümeler onayın çabukla verildiğini savunuyor. 2024’te Yüksek Mahkeme’de görülen bir davada, ilaca karşı açılan itirazlar yasal ziyan gerekçesiyle reddedilmişti. Lakin artık Trump idaresinin kararı, benzeri tartışmaları tekrar alevlendirdi. Roe v. Wade’in iptalinde “ülkenin en pro-life başkanı” unvanını sahiplenen Trump’ın bu adımı, muhafazakâr tabanı ile ortasındaki inanç krizini derinleştirebilir.
NEDİR BU ROE V. WADE
Roe v. Wade, 1973 yılında ABD Yüksek Mahkemesi’nin verdiği tarihi bir karardır. Mahkeme, Teksas’ta kürtajı yasaklayan yasaya karşı açılan davada, bayanların kürtaj hakkının Anayasa’nın özel hayatın kapalılığını koruyan hususları kapsamında garanti altında olduğuna hükmetti.
Karar, gebeliğin birinci üç ayında (ilk trimester) kürtajın bayanların anayasal hakkı olduğunu, sonraki devirlerde ise eyaletlerin sıhhat ve kamu nizamı gerekçesiyle kimi sınırlamalar getirebileceğini belirledi. Böylelikle kürtaj, ABD genelinde yasal hale geldi ve bayan hakları açısından dönüm noktası kabul edildi.
Ancak karar, başından itibaren muhafazakâr kısımların en sert biçimde karşı çıktığı hususlardan biri oldu. Onlarca yıl süren siyasi ve hukuksal çabaların akabinde Yüksek Mahkeme, 2022’de Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization davasında Roe v. Wade kararını bozdu. Bu kararla birlikte kürtaj hakkı artık federal seviyede garanti olmaktan çıktı ve her eyaletin kendi maddelerini koymasının önü açıldı.
Bugün ABD’de kimi eyaletler kürtajı neredeyse büsbütün yasaklarken, kimileri da anayasal seviyede garanti altına almış durumda. Roe v. Wade bu nedenle hala Amerikan toplumunda derin siyasi ve kültürel fay çizgilerini besleyen sembolik bir dava olarak görülüyor.
