Demokrasi Platformu’ndan ‘Siyasete Çağrı’ bildirisi

Eski Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır, eski bakanlar Hüseyin Çelik, Müslüm Doğan, Ertuğrul Günay, Hakan Tartan, Bahattin Yücel ile sosyolog Doğu Ergil, eski AYM Başkanı Haşim Kılıç da ortalarında bulunduğu 19 isimden oluşan Demokrasi Platformu tarafından “Siyasete Çağrı” başlıklı bildiri yayımlandı. Demokrasi Platformu, haziran ayında “Adalet Çağrısı”, 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde “Barış Çağrısı” başlıklı bildiriler yayımladı.

“Siyasete Çağrı” başlıklı bildiride, Türkiye’de siyaset kurumunun, ülke meselelerine tahlil üretmekten uzaklaşıp ferdi ve grupsal hırslarla yol aldığı, bu anlayışın toplumda inancı ve dayanışmayı zayıflattığı tabir edildi. “Siyasi ahlak yasası” çıkarılması gerektiği vurgulanan bildiride, Türkiye’nin yine parlamenter sisteme dönmesi, kin ve nefret telaffuzundan uzaklaşılarak birleştirici lisan kullanılması davetinde bulunuldu. Bildiride, şunlar kaydedildi:

“Sorunlarımızı çözmesi beklenen siyaset kurumu, çoğulcu demokrasinin temel unsurlarında uzlaşması olmayan, ülke sıkıntılarından çok kendi gelecek korkularına gömülmüş, fikri tutarlılıktan uzak, ferdi yahut grupsal hırs ve heveslerle yol alan, toplumdan kopuk bir idare arbedesi görünümü taşıyor. Bu siyaset anlayışının, yurttaşlarda geleceğe itimat, toplumda barış ve dayanışma hislerini geliştirmesi, demokrasiye gerçeklik ve devlete saygınlık kazandırması imkansızdır.

O nedenle, bugün, Türkiye’nin meselelerine tahlil arayanların, her şeyden evvel siyasetin tahlil üretemeyen tıkanmış yapısını kökten sorgulaması, yine yapılandırması ve tümüyle farklı yeni bir siyaset anlayışı geliştirmesi mecburidir.

Türkiye Cumhuriyeti, Anayasasında yazılı olduğu üzere demokratik, laik ve toplumsal bir hukuk devleti mi, yoksa etrafımızda ve dünyada çokça örneklerini gördüğümüz halktan kopuk, otoriter ve totaliter “sözde” cumhuriyetlerden biri mi olacaktır? Türkiye siyasetinin yanıtlaması gereken temel soru budur.

Cumhuriyetimizin Anayasa’da sayılan temel niteliklerinden biri ‘hukuk devleti’ olmasıdır.

Hukuk devleti, hukukun üstünlüğü prensibi üzerinde yükselir ve gerçeklik kazanır. Kanunların ve anayasanın herkes için bağlayıcılığı ve ayrım gözetmeksizin uygulanması temeldir. Tüm yönetimin hareket ve süreçlerinin yargı kontrolüne tabi olması, kamu vazifelilerinin yurttaşlara karşı tavrının yasalar çerçevesinde öngörülebilirliği hukuk devleti olmanın gereğidir. Hukukun üstünlüğü sağlanmadan, bireyle, toplumla ve devletle ilgili hiçbir şey gerçek ve sağlıklı işleyemez. O nedenle Hukuk Devleti’nin gerçeklik kazanması öncelikli ve çabuktur.

Hukuk devletinin gerçeklik kazanması için siyasetin hukuka müdahalesinin sonlandırılması kaidedir. Yüksek mahkemelerden başlayarak yargı organlarının seçim ve atanmalarında (Cumhurbaşkanı ve TBMM dahil) siyasetin tesiri en aza indirgenmelidir. Yargı mensupları, birikim, tecrübe ve liyakat ölçütleri temel alınarak subjektif değerlendirmelerden uzak bir biçimde seçilip atanmalıdır.

Siyasi parti merkezlerinde ve parti liderleri tarafından belirlenen milletvekillerinden oluşmuş bir Meclis’le ‘kuvvetler ayrılığı’ da, ‘yasamanın saygınlığı’ da korunamaz; milleti temsil olgusu da gerçekleşemez. Milletvekilleri, siyasi parti genel merkezlerinde değil, siyasi harekete oy veren seçmenlerin iştirakine imkân veren sistemlerle belirlenmelidir. Genel Merkezlerin aday belirleme yetkisi, -aynı kişinin bu yoldan yalnız bir sefer yararlanabilmesi şartıyla- TBMM üye sayısının yüzde 3’ü ile sınırlanmalıdır.

Anayasaya nazaran ‘demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez ögeleri olan siyasi partiler’ kendi iç yapı ve işleyişlerinde iştirakçi ve demokratik olmalıdır. Partilere hazine yardımı sonlandırılmalı, denetlenmeli ve kullanımı saydam olmalıdır.

“TBMM ÜYE SAYISI 500 İNDİRİLMELİ”

TBMM üye sayısı 500 indirilmeli; milletvekilliği, özlük hakları ve her türlü imkanları bakımından toplumdan kopuk ayrıcalıklı bir statü olmaktan çıkarılmalıdır.

Bu bağlamda, Anayasa, Siyasi Partiler ve Seçim Kanunları, ileri demokrasiye sahip ülkelerdeki kıstaslar temel alınarak tekrar yazılmalıdır. Yeni siyasetin temel amaçlarından birincisi, merkezi ve mahallî idarelerde ‘temiz siyaset’ anlayış ve uygulamasını geçerli kılmaktır.

Dünyada yolsuzluk derecesini izlemede öncelikle olarak dikkate alınan Milletlerarası Şeffaflık Örgütü’nün dataları, Türkiye’de son periyotta artan bozulmayı çarpıcı biçimde sergilemektedir. Bu bilgilere nazaran 2013 yılında 53. sırada olan Türkiye, 2024 yılında 180 ülke ortasında 110. sıraya gerilemiştir.

Bu vahim gerileme son yıllarda ülkemizde yaşanan ekonomik ve toplumsal sıkıntıların nedenlerini de açıklamaktadır. Zira yolsuzluk, kaynakların verimsiz kullanımına, var olan ekonomik eşitsizliğin daha da büyümesine yol açtığı üzere toplumsal yozlaşma ve çürümeye de neden olmaktadır.

Yozlaşma ve çürümenin arttığı bir toplumda demokrasi sağlıklı ve kalıcı olamaz. Siyaset, ferdî ve grupsal çıkar kavgalarının ötesine geçerek, nitekim halka hizmet yarışı niteliği kazanamaz.

O nedenle, kamu kaynağı kullanan bütün idarelerde, akçeli iş ve süreçlerde saydamlık kural haline gelmelidir. Siyasetin finansmanı şeffaf ve denetlenebilir olmalıdır. Bu alanda, her türlü istismarın önüne geçmek üzere ‘Siyasi Ahlak Yasası’ kesinlikle çıkarılmalıdır.

2017 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle getirilen ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ Türkiye’nin sıkıntısına deva olamamıştır. Eksiklikleri giderilmiş ve güçlendirilmiş bir parlamenter sisteme kesinlikle geçilmelidir.

Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından ve Anayasada yazılı şartlara sahip yurttaşlar ortasından, bir sefer ve 7 yıllık bir mühlet için seçilmelidir. Cumhurbaşkanı seçildikten sonra varsa parti üyeliği sonlandırılmalıdır. Anayasanın üstünlüğünü, milletin birlik ve dayanışmasını ve devlet organlarının ahenk içinde çalışmasını tarafsızlıkla gözetmekten sorumlu ve yükümlü olmalıdır.

Cumhurbaşkanının, genel oyla ve kıyasıya bir siyasi kampanya sonucu seçilmesine yol açan bu günkü sistem, makamın saygınlığına, amaçlanan değerlere, milletin birliği ve devletin tarafsızlığına ziyan vermektedir. Toplumun siyasete olan inanç ve inancının gün geçtikçe tükendiği ortamda demokrasi sağlıklı ve daima olamaz.

“BÜTÜN SİYASİ TARAFLARI TOPLUMA, BİLHASSA DE GENÇLERE OLUMLU ÖRNEK OLMAYA ÇAĞIRIYORUZ”

Demokrasiyi gerçek ve daima kılmak için TBMM’yi, yeni yasama devrinin başında sonuçsuz anayasa tartışmalarıyla tıkamak yerine;

-Bütün şahısları ve kurumları Anayasanın üstünlüğünü tanımaya, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uymaya,

-Parti içi demokrasiyi ve seçmenin seçime tesirli iştirakini sağlayacak yeni Seçim ve Partiler Yasası yapmaya, Siyasetin finansmanını düzenleyen, para alakasını sınırlayan ve saydamlığa kavuşturan Siyasi Ahlak Yasası çıkarmaya,

-Ülkeyi yönetilemez hale getiren 2017 Anayasa değişikliklerini kaldırmaya,

-TBMM’den başlayarak kamu kurum ve makamlarında israfa son verecek, verimliliği ve tasarrufu özendirecek düzenlemeler ile birlikte ekonomiyi sağlıklı işleyişine kavuşturacak yapısal ıslahatları yapmaya,

-İktidarı ve muhalefetiyle bütün siyasi tarafları, her türlü ayrımcılıktan, kin ve nefret telaffuzundan uzak, pak, birleştirici bir lisanla konuşmaya, topluma, bilhassa de gençlere olumlu örnek olmaya çağırıyoruz.

Önceliğimiz, hukuk devleti, iştirakçi demokrasi, şeffaf idare ve her manada pak siyaset olmalıdır.”

Bildiriye imza atan isimler şöyle:

“İktisatçı Prof. Dr. Mehmet Altan, eski Denizli Milletvekili Beyhan Aslan, avukat-yazar Figen Çalıkuşu, eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, hukukçu Doç. Dr. Ali Rıza Çoban, eski Kalkınma Bakanı Müslüm Doğan, eski Diyarbakır Milletvekili Abdulbaki Erdoğmuş, sosyolog Prof. Dr. Doğu Ergil, işletmeci-yönetici Helün Fırat, eski Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, eski Anayasa Mahkemesi Lideri Haşim Kılıç, eski Çankırı Milletvekili Suat Kınıklıoğlu, eski İstanbul Milletvekili Nesrin Nas, eski İstanbul Milletvekili Sırrı Özbek, eski Ankara Milletvekili Haluk Özdalga, eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Hakan Tartan, iktisatçı Prof. Dr. Erdal Türkkan, eski Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır, eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel.”