Alım gücü 20 yılda çöktü: Emeklinin sofrası boşaldı

Türkiye’de yüksek enflasyon, hayat pahalılığı ve gelir dağılımındaki bozulma en çok emeklileri vurdu.
Yıllar içinde emekli maaşları, temel muhtaçlıkları karşılamada dahi yetersiz hale gelirken yapılan karşılaştırmalar emeklilerin sofralarındaki kaybı açıkça ortaya koyuyor.

ASGARİ FİYATIN GERİSİNE DÜŞTÜ

2005 yılında emekli maaşı, taban fiyatın üzerinde seyrediyordu. O devir emekli maaşıyla rahatlıkla geçinmek, kira ödemek ve temel gereksinimleri karşılamak mümkündü. Lakin tablo bugün büsbütün bilakis dönmüş durumda. Günümüzde minimum fiyat 22 bin 104 liraya yükselirken, emekli maaşı 16 bin 881 lirada kaldı. Böylelikle emeklinin geliri taban fiyatın hayli altında kalarak geçim zahmetini derinleştirdi.

SOFRADAN EKSİLEN EKMEK

2005 yılında en düşük emekli maaşıyla 1344 adet ekmek alınabiliyordu. Bugün ise birebir maaşla fakat 1125 ekmek alınabiliyor. Yani emekli, sofrasından 219 ekmeği eksiltmek zorunda kaldı. Bu durum sırf ekmek fiyatlarındaki artışı değil, birebir vakitte emeklilerin alım gücünün yıllar içinde nasıl eridiğini de gösteriyor.

SİMİT VE ÇAY HESABI DARALDI

Emeklilerin günlük hayatının bir kesimi olan çay ve simit hesabı da tabloyu gözler önüne seriyor. 2005 yılında emekliler maaşlarıyla 1092 simit ve 874 bardak çay alabilirken Eylül 2025’e gelindiğinde maaş birebir eserlerden lakin 844 adet satın almaya yetiyor. Yani yalnızca kahvaltı masasında bile emeklinin sepeti küçülmüş durumda.

KİRA VE ALTINDA BÜYÜK KAYIP

Son yirmi yılda emeklilerin alım gücünü en çok sarsan kalemlerin başında kira ve altın fiyatları geldi. 2005’te emekliler aylıklarının yaklaşık üçte birini kira için ayırırken, bugün bu oran maaşın bir buçuk katına denk geliyor. Tekrar 2005 yılında emekli maaşıyla 12,36 adet çeyrek altın alınabilirken bugün birebir maaş fakat 2 çeyrek altına yetiyor. Altın fiyatları karşısında maaşın erimesi, emeklilerin birikim yapabilme ihtimalini de büsbütün ortadan kaldırmış durumda.

Uzmanlar, tabloyu değerlendirirken emeklilerin her geçen gün daha da fakirleştiğine dikkat çekiyor. Gelir artışlarının enflasyon karşısında eridiğini vurgulayan ekonomistler, emekli maaşlarının insanca ömrü karşılayacak seviyeden uzaklaştığını belirtiyor.

Emekliler ise günlük ömürde en temel muhtaçlıklarını bile kısmak zorunda kaldıklarını tabir ediyor. Besin, kira ve sıhhat harcamaları maaşların büyük kısmını götürürken, toplumsal hayat ise neredeyse imkânsız hale geldi.