İki kişiden biri borçlu ama… Milyarlar yastık altında
Kira, fatura ve düşük gelir ortasında sıkışan vatandaş, tasarruf için yastık altını tercih ediyor. Araştırmalar, her iki bireyden birinin birikim yaptığını gösteriyor; lakin bu birikimlerin birden fazla meskenlerde saklanan altına gidiyor.
ING’nin “Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması” 2025 ikinci çeyrek bilgilerine nazaran, her iki bireyden biri tasarruf yapıyor. Tasarruf oranı yüzde 54’e ulaşırken, bayanlar yüzde 56,7 ile erkeklerden daha fazla birikim eğilimi gösteriyor.
TASARRUFUN LİDERİ YİNE ALTIN OLDU
Tasarruf tercihlerinde yastık altı altın yüzde 35’lik oranla başkan pozisyonda. Bunu, konutta saklanan nakit TL ve döviz yüzde 28 ile takip ediyor, böylelikle yastık altı birikim tercih edenlerin oranı yüzde 63’e ulaşıyor. Banka TL vadeli hesapları yüzde 21 ile sonlu kalırken, pay senedi ve borsa yüzde 19, altın ile kıymetli metal hesapları ise yüzde 18 oranında ilgi görüyor.
Yastık altı birikim yapanlar 55 yaş üzeri kitlede daha fazla tespit edilirken, gençlerin yastık altı tercihleri daha düşük düzeyde. 18-24 yaş kümesinde olan gençler yüzde 28 oranıyla daha çok pay senetleri ve borsayı tercih etti.
DÜŞÜK GELİR TASARRUFU ZORLAŞTIRDI
Birikim yapanların getiri beklentileri uzun vade yerine orta vadeye yöneldi. Araştırmaya nazaran, iştirakçilerin yüzde 67’si yetersiz gelir nedeniyle tasarruf yapamadığını tabir etti.
Tasarruf pürüzleri ortasında düşük gelir, işsizlik, yüksek kira ve fatura masrafları ile artan harcamalar başı çekiyor. İştirakçilerin yüzde 40’ı “elimdeki para yetmiyor” derken, yüzde 25’i “iş bulamıyorum”, yüzde 24’ü ise “elektrik, su, doğalgaz üzere faturalar çok yüksek” dedi.
HER İKİ ŞAHISTAN BİRİ BORÇLU
Türkiye’de her iki şahıstan biri borçlu çıkıyor.
ING’nin araştırmasına nazaran, toplam örneklemde borçluluk oranı yüzde 50’nin üzerine tırmandı. İştirakçilerin yüzde 51’i bir kuruma ya da bireye borcu olduğunu belirtirken, tasarruf sahiplerinde borçluluk oranı yüzde 48, tasarruf yapamayanlarda ise yüzde 54’e yükseldi. Borçların dağılımında birinci sırayı yüzde 46 ile kredi kartı alacakları alırken, yüzde 40 ile banka kredileri ikinci sırada yer aldı.
ZORUNLU MUHTAÇLIKLAR ÖNCELİKLİ
Araştırma, vatandaşların harcama alışkanlıklarında daralmanın devam ettiğini ortaya koyuyor. Rapora nazaran vatandaşlar market alışverişinde artık daha seçici davranıyor. İştirakçilerin yüzde 55’i markete gittiğinde yalnızca zarurî gereksinimlerini aldığını belirtirken, yüzde 56’sı “bir eser almak için indirim kampanyasını bekliyorum” diyor. Mecburî gereksinimlere odaklanma toplumsal hayatta da kendini gösteriyor. İştirakçilerin yüzde 61’i “tiyatro, konser üzere etkinliklere para ayıramıyorum” derken, yüzde 54’ü maddi dertler nedeniyle toplumsal hayatta yapmak istediklerini ertelediğini söylüyor.
