Kurultay kararının gerekçesi yazıldı: ‘Mutlak butlan’ oluşmadı
Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, CHP 38. Kurultayı ile İstanbul Vilayet Kongresi’nin iptali istemli davanın reddine ait kararının münasebeti yazıldı. Münasebette, kurultayın mutlak butlanla geçersiz sayılması talebine ait somut doküman sunulmadığı, süreci baştan itibaren geçersiz sayacak olguların, şahit dinletilerek ispat edilemeyeceği vurgulandı.
Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi, “CHP 38. Olağan Kurultayı ile İstanbul Vilayet Kongresi’nde delegelere menfaat temin edilerek delegelerin iradelerinin fesada uğratıldığı” argümanıyla alınan bütün kararların iptal edilmesi, kurultay ve kongrenin mutlak butlan ile yok kararında sayılmasına ait açılan davaları birleştirerek görüşmüştü.
CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı aleyhine açılan davanın “pasif husumet” yokluğu nedeniyle reddine, 4-5 Kasım 2023’te yapılan 38. Olağan Kurultay davasıyla ilgili de devam eden öteki dava bulunması nedeniyle adaptan reddine karar veren Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17 sayfalık gerekçeli kararı yazıldı.
Gerekçeli kararda, Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, ilgili kanunların kararları, yüksek mahkemelerin içtihatları mucibince davaya bakmakla “görevli” ve “yetkili” olduğuna karar verildiği belirtildi.
“SİYASİ PARTİ ORGANLARIYLA İLGİLİ DAVA YERİ ANKARA’DIR”
Gerekçeli kararda, eldeki siyasi parti kongrelerinin butlanı ve iptali davasının, HMK’nın 390. unsuru uyarınca davanın aslına ait talebin ve önlem talebinin lakin yetkili olan mahkemeden istenilebileceği vurgulandı. Siyasi Partiler Kanunu’nun 15. maddesi gereğince siyasi parti organlarının yani vilayet ve ilçe organlarının hükmî kişiliği olmadığından ve davalı parti merkezi Ankara olduğundan, davacının, üyelik sıfatı ile Genel Merkeze karşı açtığı davada, hükmî kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğuna karar verilmesi gerektiğine işaret edildi.
HUSUMET YOKLUĞU İNCELEMESİ
Taraf sıfatı, bir öteki deyişle hasımlık ehliyetinin, dava konusu hak ile şahıslar ortasındaki alakayı söz ettiği hatırlatılan gerekçeli kararda, davalı CHP Parti Tüzüğü’nün 36. hususunda de “Partiyi Genel Liderin temsil edeceği ve Genel Liderin disiplin kurulları dışında bütün parti örgütünün lideri olduğu” biçiminde kararların yer aldığı söz edildi.
İlgili yasal düzenlemeler ve emsal Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları uyarınca, eldeki asıl ve birleşen davada husumetin parti genel başkanlığına yöneltilmesinin gerektiği sonucuna varıldı. Gerekçeli kararda, “Bu nedenlerle somut olayda CHP İstanbul Vilayet Başkanlığının hukukî kişiliği ve temsil yetkisi bulunmadığı anlaşılmakla davalı olarak gösterilen CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı aleyhine açılan davanın dava kaidesi yokluğundan metottan reddine karar verilmiştir” tespiti yapıldı.
“İSTANBUL VİLAYET KONGRESİNDE 600’DEN FAZLA ÜYE VE ÜYE OLMAYAN DELEGENİN OY KULLANDIĞI” İDDİASI
Davacı tarafın, “il kongresi seçiminde 600’den fazla üye ve üye olmayan delegenin oy kullandığına” ait savının incelendiği gerekçeli kararda, “Seçimde natürel yani doğal delegelerin oy kullandığının sabit olması ayrıca seçimi gerçekleştiren Sarıyer İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen yazı yanıtında oy kullanan delege sayısı ile olağan delege sayısına ait konuların detaylı olarak belirtildiği görülmekle incelemesinde bu sav bakımından yasa ve tüzüğe bir karşıtlık mevcut olmadığı görülmüştür” denilerek, davacının bu bahisteki itirazı da reddedildi.
TANIK DİNLETME TALEPLERİ DE REDDEDİLDİ: ARGÜMANLARI ŞAHİT DİNLETEREK İSPAT EDEMEZSİN
Gerekçeli kararda, somut olay yani siyasi parti seçimlerinin mutlak butlanla geçersiz sayılması talebi bakımından; açıklanan kanun unsurlarının uygulanabilmesini mümkün kılacak nitelikte bir evrakın yahut tezin mahkemeye sunulmadığı vurgulandı. Münasebette, şunlar kaydedildi:
– “Celp edilen evraklar ile dava ve soruşturma evrakları ortasında da bu nitelikte bir evrak yahut durumun bulunmadığı hasebiyle şahit dinlenmesine cevaz veren istisnai hallerin kelam konusu olmadığı tespit edilmiş, dava dilekçesinde belirtildiği üzere menfaat temin edildiği tez edilen delegelerin cürüm işlediği argümanının, oy kullanan delegenin hile tüzel nedenine dayalı olarak irade sakatlığına yol açmayacağı, mutlak butlan talebinin niteliği gereği yani tam kanunsuzluk, fiil ehliyetinin bulunmaması ve gibisi nedenlerin süreci baştan itibaren geçersiz sayacak olguların şahit dinletilerek ispat edilemeyeceği kanaatiyle takdiri bir kanıt olan ve davanın aslına tesir etmeyeceği anlaşılan şahit dinletilmesi talebinin reddine karar verilmiştir.”
KURULTAYLARLA İLGİLİ AÇILAN CEZA DAVASI
CHP kurultaylarında oylamaya hile karıştırıldığı argümanıyla açılan ceza davasının bekletici sorun yapılması talebini de reddeden mahkeme, gerekçeli kararda şu tespitleri yaptı:
– “Siyasi Partiler Kanununu 112. hususundaki ‘hile karıştıranlar’ başlığı altında düzenlenen kararın kapsamının bir istikametiyle; seçim işleri yani sandıkların kurulup oy verme süreçlerinin başladığı ve tamamlanarak sayım döküm işlerinin yapıldığı ve tutanak altına alındığı vakit aralığı ile ilçe seçim şurasındaki mutlaklaştırma tutanaklarının yapılması sırasındaki süreçleri bahis aldığı, öteki bir tarafıyla ise oy kullanan delegenin irade sakatlığına neden olacak hileli hareketlerinin mevcut olması durumlarını husus aldığı anlaşılmaktadır.
“SOMUT OLAYDA DELEGENİN DOLANDIRILDIĞINA AİT BİR FİİLİN MEVCUT BULUNMADIĞI GÖRÜLMEKTE”
– Somut olayda; menfaat sağlanması yoluyla oy kullandığı tez edilen delegenin iradesinin hileli bir sürece mevzu olduğuna ya da başka bir deyişle delegenin dolandırıldığına ait bir durumun ya da fiilin mevcut bulunmadığı görülmekle, ceza mahkemesinin yargılama sonunda ilgililerin cezalandırılmasına karar verilmesi halinde dahi bu durumun sadece ilgilinin şahsî cezai sorumluluğunu gerektireceği, mutlak butlan hukuksal sonucunu doğuramayacağı kanaatiyle ceza soruşturma ve kovuşturmalarının bekletici problem yapılması talebinin reddine karar verilerek yargılamaya devam olunmuştur.”
Gerekçeli kararda, “delegeye menfaat sağlandığı, bu fiilin hata teşkil ettiği” savının, Siyasi Partiler Kanunu’nda ve Seçim Kanunu’nda ilgililerin ferdî cezai sorumlulukları dışında bir yaptırıma bağlanmadığına işaret edildi. Bu hususların lakin ilgililerin siyasi ahlak-siyaset ahlakını ilgilendirdiği, delegenin iradesinin hileli bir sürece bahis olduğuna ya da öteki bir deyişle delegenin dolandırıldığına ait bir durumun mevcut olmadığı belirtildi.
Mutlak butlan nedenleri ortasında sayılan “Genel Ahlaka Aykırılık” bakımından yapılan değerlendirmede; genel ahlaka karşı kabahatlerin, Türk Ceza Kanunu’nun 225. ve devamı unsurlarında düzenlenen “Hayasızca hareket suçu”, “Müstehcenlik Suçu”, “Fuhuş Suçu”, “Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkan Sağlanması Suçu” ve “Dilencilik Suçu” olduğunun görüldüğü aktarılan gerekçeli kararda, “Somut olayda sayılan bu kabahat tariflerine uygun bir fiil bulunmadığı ayrıyeten oy kullanan delegenin tam ehliyetsiz olması, menfaat sağlanmasının muvazaalı olması, emredici hukuk kurallarına karşıtlık, hal kaidesine uyulmaması yahut delegenin tasarruf yetkisinin olmaması üzere tam kanunsuzluk halinin hasebiyle mutlak butlan şartlarının ispatlanamadığı ve eldeki davada mevcut olmadığı sonucuna varılmıştır” tespitine yer verildi.
İstanbul Vilayet Kongresinin iptaline ait taleple ilgili yapılan tespitlerde ise şunlar aktarıldı:
– “Oy kullanan delegenin iradesinin delegeye menfaat temin edilmiş olsa dahi her halükarda sandığa yansımış olacağı, menfaat temin edilerek delegenin iradesinin hileli davranış ile sakatlığa uğratılmasının somut olayda mevcut ve mümkün olmadığı, bâtın oy ve açık sayım formundaki düzenleme uyarınca oy kullanan delegenin sandığa yansıyan oyunun tespiti ve ispatı konularının tartışmalı olduğu, kullandığı oyun tespiti ve ispatı halinde dahi seçim sonuçlarının butlan ile geçersiz sayılmasına dair yasal bir düzenlemenin Siyasi Partiler Kanununda ve Seçim Kanununda mevcut olmadığı, seçim sonuçları ile ilgili olarak münhasıran karar verme yetkisinin seçim yargısına ilişkin olduğu, tekrarla davacı tarafça ileri sürülen savların siyasi ahlak-siyaset ahlakı tarafından tartışma konusu olabileceği anlaşılmakla davalı siyasi partinin 08.10.2023 tarihli İstanbul Vilayet Kongresinin mutlak butlan nedeni ile iptal edilmesi talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.”
