F-35 bilmecesi: Aydınlık’tan itiraz var, Milliyet uyardı

Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programındaki meçhullüğü sürüyor. Ankara, 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının akabinde Washington’un yaptırımlarıyla karşılaşmış ve programdan resmen çıkarılmıştı.

ABD Savunma Bakanlığı, o tarihten itibaren Türkiye’ye F-35 teslimatını durdurdu.

ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Türkiye’nin F-35 sürecine değindi. Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile 25 Eylül’de Beyaz Saray’da bir ortaya geleceğini duyurdu.

“25 Eylül’de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamaktan memnuniyet duyuyorum. Cumhurbaşkanı ile Boeing uçaklarının büyük çaplı alımı, değerli bir F-16 mutabakatı ve olumlu biçimde sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı dahil birçok ticaret ve askeri muahede üzerinde çalışıyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ben her vakit çok düzgün bir bağlantıya sahip olduk. Onu 25’inde görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum!”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada şu tabirlere yer verdi:

“Değerli mevkidaşım ve dostum ABD Lideri Sayın Donald Trump ile Beyaz Saray’da yapacağımız görüşmede, kapsamlı stratejik alakalara sahip olduğumuz müttefikimiz ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma endüstrisi olmak üzere birçok mevzuyu ele alacağız. Lider Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak global barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz ortasındaki işbirliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum.”

TÜRK MEDYASINDA NELER YAZILDI

Milliyet müellifi Özay Şendir, “Başarı kriteri F-35’ler değil…” başlıklı yazısında şu sözlere yer verdi:

“Bazen oyuncak mağazasına girmiş erkek çocuklar üzere davranıyoruz. Son 3 gündür ana bahsimiz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ABD Başkanı Trump ile yapacağı görüşme. Bu görüşme elbette çok değerli ancak bu görüşmenin muvaffakiyet kriteri, F-35 uçaklarının Türkiye’ye satışı olmayacak. Herkes hususa buradan baktığı için evvel uçaklara dair bilgiyi vereyim, ABD hangarlarında Türkiye’ye teslim etmek için üretilmiş 6 adet F-35 savaş uçağı duruyor.

Washington’ın birinci kararı bu uçakları kendi ordusuna almaktı lakin sonra yapılacak değişikliklerin maliyetine katlanmak istemediler.”

AYDINLIK UYARDI

Aydınlık gazetesinde ise F35 almamak için 5 neden sıralandı.

Özetle şu nedenler sıralandı:

1- İsrail’in 9 Eylül’deki Doha saldırısı ABD teknolojilerine güvenilemeyeceğini gösterdi. ABD’nin üsleri ve milyonlarca dolarlık savunma sistemleri, Katar’ı İsrail’in füzelerinden koruyamadı.

2- F-35’ler tarihin en kıymetli silah sistemi. Programın maliyeti, bakım, işletme masraflarıyla birlikte 2 trilyon dolar olarak kestirim ediliyor. Sayı yıllar içinde artıyor ve programdaki ülkelere yük oluşturuyor.

BAKIM, YEDEK KESİM VE TEDARİK SORUNU

3- F-35’lere “uçan bilgisayar” denilmesinin bir nedeni de karmaşık ve büyük ölçüde bilgiyi işlemeleri. Bu da kaza mümkünlüğünü artırıyor.

PARASINI ÖDEDİK LAKİN ABD VERMEDİ

4- ABD’ye güvenerek F-35 programına dahil olmak küsurdu. Türkiye, F-35 Programı’na 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptı. Lakin ABD, parasını ödediğimiz altı adet F-35’i vermediği üzere parasını da iade etmedi.

5- Ülkemiz F-35’e mecbur değil. Türkiye, her devir yaptırımlardan ulusal savunma endüstrini güçlendirerek çıktı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen yerli ve ulusal 5. jenerasyon savaş uçağımız KAAN da F-35’ten epey üstün pek çok özelliğe sahip.

YUNAN BASININDA NASIL YANKILANDI

Yunan basınında yer alan tahlillerde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmeye dair dikkat alımlı değerlendirmeler yapıldı.

Atina’daki diplomatik kaynaklara dayandırılan haberlerde, Erdoğan’ın F-35 programındaki blokajın kaldırılacağı umuduyla “yüksek bir bedel ödemeye hazırlandığı” öne sürüldü. Bu bedelin, Türk Hava Yolları için alınacak çok sayıda yeni Boeing uçağı olabileceği tabir edildi.

Kaynaklar, Trump’ın F-35’e dair açıklamalarının “2019’dan bu yana süregelen mevcut temasların devamından ibaret olduğunu” belirtti. Yorumlarda, görüşmenin çerçevesi “Trump ile Erdoğan ortasındaki şahsî ilginin kendine mahsus dinamikleri” olarak çizildi ve Atina’daki diplomatik çevrelerin “içiniz rahat olsun” iletisi verdiği aktarıldı.

F-35’İN DÖNÜŞÜ

Yunan basınına nazaran, kelam konusu görüşmeden somut bir sonuç çıkması mümkün değil. Atina kaynakları, ABD yasalarında Türkiye’ye yönelik iki değerli mahzurun bulunduğunu hatırlattı:

Türkiye S-400 sistemlerine sahip olduğu sürece F-35 satışının yasaklanması,
S-400’ler nedeniyle Türk savunma endüstrisine uygulanan CAATSA yaptırımları.
Haberlerde, “Türkiye S-400’lere sahip olduğu surece F-35 programına geri dönüş imkânsız. Bunun gerçekleşmesi için Kongre’nin maddeleri değiştirmesi gerekiyor” tabirleri dikkat çekti.